مناسبت نامگذازی روز اول آبانماه بنام روز ملی ابوالفضل بیهقی

مصوبه شماره:3204 (شماره ابلاغ :4249)

• جلسه: 841
• تاریخ تصویب: 4 خرداد 1400
• تاریخ ابلاغ: 18 خرداد 1400
• شماره مصوبه: 3204
• شماره ابلاغ: 4249

تعیین مناسبت‌های جدید جهت درج در تقویم رسمی کشور

---

 

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
شورای فرهنگ عمومی

ماده واحده «تعیین مناسبت‌های جدید جهت درج در تقویم رسمی کشور» که در جلسه 841 مورخ 1400/3/4 شورای عالی انقلاب فرهنگی و بنا به پیشنهاد شماره 259268 مورخ 1399/12/11 وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به تصویب رسیده است، به شرح ذیل برای اجرا ابلاغ می شود:
«ماده واحده- مناسبت‌های جدید جهت درج در تقویم رسمی کشور و همچنین برخی تغییرات در مناسبت‌ها به شرح بندهای ذیل تعیین می شود:
الف- مناسبت‌های ذیل برای درج در متن تقویم، تعیین می شود:

تاریخ	مناسبت
20 خرداد	روز جهانی صنایع دستی- روز ملی فرش
22 تیر	روز میلاد خوارزمی به عنوان روز فناوری اطلاعات
2 مهر	روز بزرگداشت شهدای منا
4 مهر	روز سرباز
اول آبان	روز بزرگداشت ابوالفضل بیهقی
30 آبان (برابر با 21 نوامبر)	روز حکمت و فلسفه- روز بزرگداشت ابونصر فارابی
4 دی	روز بزرگداشت رودکی
16 دی	روز شهدای دانشجو(شهادت سیدحسن علم الهدی و همرزمان وی در هویزه)
6 بهمن	روز وفات صفی الدین اُرموی به عنوان روز آواها و نواهای ایرانی
اول محرم	روز شعر و ادبیات آیینی - روز بزرگداشت محتشم کاشانی
13 رجب	روز میلاد امیرالمؤمنین حضرت علی(ع) به عنوان روز پدر
5 شعبان	روز میلاد حضرت امام سجاد (ع) به عنوان روز صحیفه سجادیه
اول ذی القعده	روز میلاد حضرت معصومه (س) و روز دختران- آغاز دهه کرامت
10 ذی الحجه	عید سعید قربان- آغاز دهه امامت و ولایت
19 رمضان	روز نهج البلاغه
8 اسفند	روز حمایت از بیماران نادر
5 مرداد	سالروز عملیات غرورآفرین مرصاد  ـ روز مقاومت و پایداری

 

 

ب- مناسبت ذیل از ضمیمه تقویم به متن انتقال می‌یابد:

تاریخ	مناسبت
11 آذر	سالروز شهادت میرزا کوچک خان جنگلی (1300 هـ ش)

ج- عنوان مناسبت‌ ذیل تغییر می یابد:

تاریخ	مناسبت
6 فروردین	«ولادت زرتشت» به «زادروز زرتشت پیامبر»

 

 

ص/مصوبات عالی/841.3

 

حسن روحانی
رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی

 

بیهقی و تحلیل تاریخی واقعیت در حدیث خداوندی و بندگی» محمد دهقانی

حدیث خداوندی و بندگی» محمد دهقانی

بیهقی و تحلیل تاریخی واقعیت

شرق: «تاریخ بیهقی» از مهم‌ترین نثرهای کهن فارسی است که به دلایل مختلف برای زمانی طولانی مغفول مانده بود و در دوره معاصر بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. تأثیر «تاریخ بیهقی» در شعر و داستان‌نویسی مدرن فارسی انکارناپذیر است؛ با این‌ حال جای خالی مطالعه و تحقیقی دقیق که ویژگی‌های مختلف این اثر کلاسیک را بررسی کرده باشد، همچنان وجود داشت تا اینکه چند سال محمد دهقانی کتابی با عنوان «حدیث خداوندی و بندگی» منتشر کرد که به واقع اثری مهم و اتفاقی درخور‌توجه بود. پژوهش دهقانی نه‌فقط در زمینه بررسی «تاریخ بیهقی» حایز اهمیت است؛ بلکه به‌طور کلی شیوه تازه‌ای از نقد و بررسی متون کلاسیک فارسی ارائه داده است. به‌واسطه آثار متعددی که دهقانی تاکنون درباره نویسندگان و شاعران کلاسیک فارسی منتشر کرده، می‌توان گفت که او از معدود پژوهشگران و نویسندگانی است که هم با آثار کلاسیک فارسی آشنا است و هم از نظریه‌های مدرن نقد ادبی شناخت دارد و اینها باعث شده‌اند که پژوهش‌های او درباره متون کلاسیک فارسی متمایز از دیگر آثار منتشر‌شده در این زمینه باشند.
دهقانی در «حدیث خداوندی و بندگی»، هم به معرفی مفصل این اثر می‌پردازد و هم تلاش می‌کند که جنبه‌های مختلف این شاهکار نثر فارسی را از نظر تاریخی، ادبی، اجتماعی و روان‌شناختی بررسی کند. یکی از وجوه مهم کار دهقانی نگاه تاریخی و به عبارت بهتر توجه به بستر اجتماعی و تاریخی اثر است. این ویژگی در کار دهقانی نه‌فقط در این کتاب بلکه در مجموعه «تاریخ و ادبیات ایران» او هم دیده می‌شود؛ مجموعه‌ای مفصل که به تاریخ و ادبیات ایران پس از اسلام مربوط است و تاکنون چندین عنوان از آن در نشر نی منتشر شده است. دهقانی چند سال پیش این پروژه مفصل را از عصر سامانی آغاز کرد و قصد دارد مهم‌ترین شاهکارهای ادبی و فرهنگی ایران پس از اسلام را در قالب این مجموعه نقد و بررسی کند. نقطه آغاز این مجموعه ایران پس از اسلام است؛ چراکه امروز از ادبیات قبل از اسلام چیز زیادی در دست نیست و این مقدار اندکی هم که به جا مانده، عمدتا یا متون و بیانیه‌های مربوط به حاکمان و اهل قدرت است که یا به‌صورت کتیبه و سنگ‌نوشته به جا مانده یا در کتب پهلوی مربوط به دوره ساسانی آمده است. بخش دیگری از این متون نیز مربوط به آثار مذهبی آن دوران است که امروز فقط از جنبه تاریخ ادیان و سیر تحولات فرهنگی آن دوران حایز اهمیت است. در معرفی مجموعه «تاریخ و ادبیات ایران» آمده که کتاب‌های این مجموعه «برای کسانی نوشته شده است که به تاریخ فرهنگی و ادبی ایران علاقه‌مندند و می‌خواهند گزیده‌ای از بهترین شاهکارهای ادبی ایران را همراه با شرح و تفسیر لازم به زبانی ساده و روشن بخوانند و بدانند که این شاهکارها در کدام فضای تاریخی پدید آمده و متقابلا چگونه بر آن تأثیر نهاده‌اند». این مجموعه می‌کوشد تاریخ ادبی ایران را در پیوند با «تاریخ عمومی جهان» ببیند و به تحولات فکری و فرهنگی کشورها و اقلیم‌هایی هم که به نحوی با ایران در ارتباط بوده‌اند، اشاره کند و به‌این‌ترتیب گستره‌ای روشن‌تر برای مقایسه تاریخ و ادبیات ایران و جهان پدید آورد. دهقانی در این مجموعه تلاش کرده شمایی از تاریخ ایران را در کنار ادبیات معرفی کند تا خواننده‌ای که این مجموعه را می‌خواند، در‌نهایت با تاریخ ایران و نوعی تحلیل تاریخی هم آشنا شود و نه اینکه صرفا اطلاعات خشک تاریخی به او داده شود. به عبارتی این مجموعه می‌کوشد بینش و نگرشی از تاریخ ایران به دست دهد تا خواننده بتواند در ذهن خودش درست مثل یک داستان آن را دنبال کند و صحنه‌های اصلی این تاریخ را به یاد بیاورد. دهقانی در این کتاب‌ها تلاش کرده تا با نگاهی تاریخی نشان دهد که شاهکارهای ادبی ایران در چه بستر اجتماعی و تاریخی پدید آمده‌اند و درواقع در این مجموعه به همان اندازه که شاعران و نویسندگان قدیم ایران مورد توجه قرار گرفته‌اند، مناسبات اجتماعی و تاریخی زمانه‌شان هم مورد توجه بوده است.
یکی دیگر از وجوه اهمیت کارهای دهقانی نگاه نقادانه او نسبت به سنت ادبی است. این ویژگی در پژوهش او درباره «تاریخ بیهقی» هم وجود دارد. دهقانی در بخشی از پیشگفتار «حدیث خداوندی و بندگی» درباره سیطره فرهنگ منظوم بر فرهنگ منثور نوشته: «شاعرانگی البته ویژگی بارز زبان فارسی است؛ اما آثاری مانند تاریخ بیهقی نشان می‌دهند که این زبان از آغاز ظرفیت آن را داشته است که از حد شعر و عالم خیال درگذرد و تصویری واقعی‌تر از جهان بیرون به دست دهد. این پرسش که چرا چنین ظرفیتی پس از بیهقی مغفول ماند و به اثر یگانه او هم تا قرن‌ها بعد و تقریبا تا عصر مدرن چندان توجهی نشد، البته جای بررسی دارد. روشن است که سیطره تفکر شاعرانه یا به تعبیر من، فرهنگ منظوم بر زبان فارسی و گویشوران آن موجب ضعف فرهنگ منثور در این زبان شده است. به هر تقدیر، بیهقی این جرئت و جسارت را داشته است که با زبانی پرورش‌یافته برای گریز از واقعیت و تحریف آن، به بازسازیی و تحلیل تاریخی واقعیت روی آورد». اینکه بیهقی چقدر در این کار موفق بوده یکی از انگیزه‌های محمد دهقانی برای نوشتن این کتاب بوده است. انگیزه دیگر او در این کتاب، تجلیل از بیهقی و تلاش مهم او برای تقویت فرهنگ منثور در برابر فرهنگ منظوم است که در دوران بیهقی هم غلبه داشته است. دهقانی در پیشگفتار کتاب از احتمالی صحبت کرده که اگر محقق شده بود، وضعیف فرهنگی ما تفاوت‌های زیادی پیدا می‌کرد: «اگر نویسندگان دیگری کار بیهقی را پی می‌گرفتند، امروز ما ایرانیان از پیکره فرهنگی دیگری برخوردار بودیم که به گمان من بسیار بیش از فرهنگ امروزین‌مان همخانه استدلال و عقلانیت می‌بود و ما را به درک عمیق‌تری از جهان واقع رهنمون می‌شد. افسوس که به موجب عوامل فراوانی که بخشی از آنها در این کتاب بررسی شده‌اند، تاریخ بیهقی تالی درخوری نیافت و مانند نویسنده صبور و فروتنش چندین قرن در بیغوله عطلت باقی ماند و آ‌ن‌گاه با تنی فرسوده اندک‌اندک از تاریکی انزوا بیرون آمد و نظر برخی از دانشمندان و پژوهندگان ایران و جهان را متوجه خود کرد».
دهقانی در کتابش برای آنکه خواننده امروزی درک بهتری از «تاریخ بیهقی» به دست بیاورد نخست ماجراها و داستان‌های اصلی و مهمی را که مربوط به پادشاهی غزنویان است، استخراج کرده و به ترتیب تاریخی دنبال هم آورده است. سپس روایت‌های فرعی را در بخشی که مربوط به سلسله‌های پیشین، از هخامنشیان تا سامانیان، است منظم کرده است. آنچه مربوط به خلفای اموی و عباسی می‌شده نیز در همین بخش آمده است. دهقانی همچنین واژه‌ها و عبارات دشوار را توضیح داده و سپس خود متن را از جنبه‌های مختلف مورد نقد و بررسی قرار داده است. دهقانی در بخشی دیگر از توضیحاتش درباره این کتاب نوشته: «این کتاب البته در وهله نخست با رویکردی ادبی نوشته شده و هدف اصلی آن آشناکردن خوانندگان با شاهکاری ادبی بوده که از حُسن اتفاق در قالب تاریخ نگارش یافته است. با‌این‌حال از پرداختن به جوانب تاریخی و فرهنگی شاهکار بیهقی هم غفلت نکرده‌ام. تاریخ بیهقی مثل هر شاهکار ادبی دیگری بازتاب روشنی است از جامعه و فرهنگی که خود در بطن آن پدید آمده و بالیده است. اگر خوب دقت کنیم، روحیات و خلقیات و رفتارهایی که در شخصیت‌های تاریخ بیهقی می‌بینیم، امروز هم در بسیاری از آدم‌های روزگار ما دیده می‌شود. از این نظر بیهقی شاید راوی صادقی برای خلق‌وخو و رفتار سیاسی و اجتماعی ما امروزیان هم باشد».

 

شرق: «تاریخ بیهقی» از مهم‌ترین نثرهای کهن فارسی است که به دلایل مختلف برای زمانی طولانی مغفول مانده بود و در دوره معاصر بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. تأثیر «تاریخ بیهقی» در شعر و داستان‌نویسی مدرن فارسی انکارناپذیر است؛ با این‌ حال جای خالی مطالعه و تحقیقی دقیق که ویژگی‌های مختلف این اثر کلاسیک را بررسی کرده باشد، همچنان وجود داشت تا اینکه چند سال محمد دهقانی کتابی با عنوان «حدیث خداوندی و بندگی» منتشر کرد که به واقع اثری مهم و اتفاقی درخور‌توجه بود. پژوهش دهقانی نه‌فقط در زمینه بررسی «تاریخ بیهقی» حایز اهمیت است؛ بلکه به‌طور کلی شیوه تازه‌ای از نقد و بررسی متون کلاسیک فارسی ارائه داده است. به‌واسطه آثار متعددی که دهقانی تاکنون درباره نویسندگان و شاعران کلاسیک فارسی منتشر کرده، می‌توان گفت که او از معدود پژوهشگران و نویسندگانی است که هم با آثار کلاسیک فارسی آشنا است و هم از نظریه‌های مدرن نقد ادبی شناخت دارد و اینها باعث شده‌اند که پژوهش‌های او درباره متون کلاسیک فارسی متمایز از دیگر آثار منتشر‌شده در این زمینه باشند.
دهقانی در «حدیث خداوندی و بندگی»، هم به معرفی مفصل این اثر می‌پردازد و هم تلاش می‌کند که جنبه‌های مختلف این شاهکار نثر فارسی را از نظر تاریخی، ادبی، اجتماعی و روان‌شناختی بررسی کند. یکی از وجوه مهم کار دهقانی نگاه تاریخی و به عبارت بهتر توجه به بستر اجتماعی و تاریخی اثر است. این ویژگی در کار دهقانی نه‌فقط در این کتاب بلکه در مجموعه «تاریخ و ادبیات ایران» او هم دیده می‌شود؛ مجموعه‌ای مفصل که به تاریخ و ادبیات ایران پس از اسلام مربوط است و تاکنون چندین عنوان از آن در نشر نی منتشر شده است. دهقانی چند سال پیش این پروژه مفصل را از عصر سامانی آغاز کرد و قصد دارد مهم‌ترین شاهکارهای ادبی و فرهنگی ایران پس از اسلام را در قالب این مجموعه نقد و بررسی کند. نقطه آغاز این مجموعه ایران پس از اسلام است؛ چراکه امروز از ادبیات قبل از اسلام چیز زیادی در دست نیست و این مقدار اندکی هم که به جا مانده، عمدتا یا متون و بیانیه‌های مربوط به حاکمان و اهل قدرت است که یا به‌صورت کتیبه و سنگ‌نوشته به جا مانده یا در کتب پهلوی مربوط به دوره ساسانی آمده است. بخش دیگری از این متون نیز مربوط به آثار مذهبی آن دوران است که امروز فقط از جنبه تاریخ ادیان و سیر تحولات فرهنگی آن دوران حایز اهمیت است. در معرفی مجموعه «تاریخ و ادبیات ایران» آمده که کتاب‌های این مجموعه «برای کسانی نوشته شده است که به تاریخ فرهنگی و ادبی ایران علاقه‌مندند و می‌خواهند گزیده‌ای از بهترین شاهکارهای ادبی ایران را همراه با شرح و تفسیر لازم به زبانی ساده و روشن بخوانند و بدانند که این شاهکارها در کدام فضای تاریخی پدید آمده و متقابلا چگونه بر آن تأثیر نهاده‌اند». این مجموعه می‌کوشد تاریخ ادبی ایران را در پیوند با «تاریخ عمومی جهان» ببیند و به تحولات فکری و فرهنگی کشورها و اقلیم‌هایی هم که به نحوی با ایران در ارتباط بوده‌اند، اشاره کند و به‌این‌ترتیب گستره‌ای روشن‌تر برای مقایسه تاریخ و ادبیات ایران و جهان پدید آورد. دهقانی در این مجموعه تلاش کرده شمایی از تاریخ ایران را در کنار ادبیات معرفی کند تا خواننده‌ای که این مجموعه را می‌خواند، در‌نهایت با تاریخ ایران و نوعی تحلیل تاریخی هم آشنا شود و نه اینکه صرفا اطلاعات خشک تاریخی به او داده شود. به عبارتی این مجموعه می‌کوشد بینش و نگرشی از تاریخ ایران به دست دهد تا خواننده بتواند در ذهن خودش درست مثل یک داستان آن را دنبال کند و صحنه‌های اصلی این تاریخ را به یاد بیاورد. دهقانی در این کتاب‌ها تلاش کرده تا با نگاهی تاریخی نشان دهد که شاهکارهای ادبی ایران در چه بستر اجتماعی و تاریخی پدید آمده‌اند و درواقع در این مجموعه به همان اندازه که شاعران و نویسندگان قدیم ایران مورد توجه قرار گرفته‌اند، مناسبات اجتماعی و تاریخی زمانه‌شان هم مورد توجه بوده است.
یکی دیگر از وجوه اهمیت کارهای دهقانی نگاه نقادانه او نسبت به سنت ادبی است. این ویژگی در پژوهش او درباره «تاریخ بیهقی» هم وجود دارد. دهقانی در بخشی از پیشگفتار «حدیث خداوندی و بندگی» درباره سیطره فرهنگ منظوم بر فرهنگ منثور نوشته: «شاعرانگی البته ویژگی بارز زبان فارسی است؛ اما آثاری مانند تاریخ بیهقی نشان می‌دهند که این زبان از آغاز ظرفیت آن را داشته است که از حد شعر و عالم خیال درگذرد و تصویری واقعی‌تر از جهان بیرون به دست دهد. این پرسش که چرا چنین ظرفیتی پس از بیهقی مغفول ماند و به اثر یگانه او هم تا قرن‌ها بعد و تقریبا تا عصر مدرن چندان توجهی نشد، البته جای بررسی دارد. روشن است که سیطره تفکر شاعرانه یا به تعبیر من، فرهنگ منظوم بر زبان فارسی و گویشوران آن موجب ضعف فرهنگ منثور در این زبان شده است. به هر تقدیر، بیهقی این جرئت و جسارت را داشته است که با زبانی پرورش‌یافته برای گریز از واقعیت و تحریف آن، به بازسازیی و تحلیل تاریخی واقعیت روی آورد». اینکه بیهقی چقدر در این کار موفق بوده یکی از انگیزه‌های محمد دهقانی برای نوشتن این کتاب بوده است. انگیزه دیگر او در این کتاب، تجلیل از بیهقی و تلاش مهم او برای تقویت فرهنگ منثور در برابر فرهنگ منظوم است که در دوران بیهقی هم غلبه داشته است. دهقانی در پیشگفتار کتاب از احتمالی صحبت کرده که اگر محقق شده بود، وضعیف فرهنگی ما تفاوت‌های زیادی پیدا می‌کرد: «اگر نویسندگان دیگری کار بیهقی را پی می‌گرفتند، امروز ما ایرانیان از پیکره فرهنگی دیگری برخوردار بودیم که به گمان من بسیار بیش از فرهنگ امروزین‌مان همخانه استدلال و عقلانیت می‌بود و ما را به درک عمیق‌تری از جهان واقع رهنمون می‌شد. افسوس که به موجب عوامل فراوانی که بخشی از آنها در این کتاب بررسی شده‌اند، تاریخ بیهقی تالی درخوری نیافت و مانند نویسنده صبور و فروتنش چندین قرن در بیغوله عطلت باقی ماند و آ‌ن‌گاه با تنی فرسوده اندک‌اندک از تاریکی انزوا بیرون آمد و نظر برخی از دانشمندان و پژوهندگان ایران و جهان را متوجه خود کرد».
دهقانی در کتابش برای آنکه خواننده امروزی درک بهتری از «تاریخ بیهقی» به دست بیاورد نخست ماجراها و داستان‌های اصلی و مهمی را که مربوط به پادشاهی غزنویان است، استخراج کرده و به ترتیب تاریخی دنبال هم آورده است. سپس روایت‌های فرعی را در بخشی که مربوط به سلسله‌های پیشین، از هخامنشیان تا سامانیان، است منظم کرده است. آنچه مربوط به خلفای اموی و عباسی می‌شده نیز در همین بخش آمده است. دهقانی همچنین واژه‌ها و عبارات دشوار را توضیح داده و سپس خود متن را از جنبه‌های مختلف مورد نقد و بررسی قرار داده است. دهقانی در بخشی دیگر از توضیحاتش درباره این کتاب نوشته: «این کتاب البته در وهله نخست با رویکردی ادبی نوشته شده و هدف اصلی آن آشناکردن خوانندگان با شاهکاری ادبی بوده که از حُسن اتفاق در قالب تاریخ نگارش یافته است. با‌این‌حال از پرداختن به جوانب تاریخی و فرهنگی شاهکار بیهقی هم غفلت نکرده‌ام. تاریخ بیهقی مثل هر شاهکار ادبی دیگری بازتاب روشنی است از جامعه و فرهنگی که خود در بطن آن پدید آمده و بالیده است. اگر خوب دقت کنیم، روحیات و خلقیات و رفتارهایی که در شخصیت‌های تاریخ بیهقی می‌بینیم، امروز هم در بسیاری از آدم‌های روزگار ما دیده می‌شود. از این نظر بیهقی شاید راوی صادقی برای خلق‌وخو و رفتار سیاسی و اجتماعی ما امروزیان هم باشد».

اختتامیه چهاردهمین همایش بین‌المللی بزرگداشت بیهقی

با سخنرانی معاون وزیر علوم، چهاردهمین همایش بین‌المللی بزرگداشت بیهقی به کار خود پایان داد

 

چهاردهمین همایش بین‌المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی و مطالعات میان‌رشته‌ای نثر فارسی چهارشنبه‌شب در تالار استاد شریعتی دانشگاه حکیم سبزواری پایان یافت.

 

 

معاون وزیر و رییس سازمان امور دانشجویان وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در این آیین با ابلاغ مراتب قدردانی وزیر علوم به برگزارکنندگان این همایش، گفت: فرهنگ و هنر مایه وحدت و موجب هویت‌بخشی به کشور و ملت می شود و ما هرچقدر در حوزه علم و ادب و فرهنگ کار کنیم، باز هم کم کار کرده ایم.

دکتر سعید حبیبا افزود: کمتر همایشی در کشور داریم که به صورت مستمر و ۱۴ دوره پیاپی برگزار شود و امیدوارم که چهاردهمین همایش بزرگداشت ابوالفضل بیهفی به اهداف ترسیم و تعیین شده خود رسیده باشد.

وی خاطرنشان کرد: بیهقی به عنوان شخصیتی بزرگ،‌ ادیبی برجسته و مورخی صاحب نام در عرصه نثر فارسی درس های بسیاری برای ما دارد و تک تک ما می توانیم از روش، مرام و رفتار این بزرگمرد درس های زیادی بگیریم.

معاون وزیر علوم با اشاره به آغاز سال جدید تحصیلی دانشگاهها، با ابراز امیدواری به تداوم برگزاری چنین همایش هایی افزود:‌ دانشجویان این کشور، حتی اگر در رشته های غیر از علوم انسانی مانند فنی و مهندسی و پزشکی تحصیل می کنند، باید با فرهنگ و ادب کشور خود آشنا شوند و برپایی رویدادهایی چون همایش ابوالفضل بیهقی می‌تواند این فضا را در دانشگاه‌ها و حتی کشور ما ایجاد کند.

 وزیر علوم پاکستان نیز در آیین پایانی چهاردهمین همایش بزرگداشت بیهقی در سخنانی با ابلاغ سلام گرم مردم پاکستان به مردم ایران و جامعه علمی ایران، گفت:‌ برگزاری این همایش به یادبود ابوالفضل بیهقی، تاریخ‌نگار نامدار و نویسنده برجسته ایرانی در واقع بزرگداشت خدمات او به تاریخ و فرهنگ ایران است.

پروفسور احمد مختار افزود:‌ ما نیاز داریم که در کنار اشتراکات فرهنگی و دینی، ارتباطات علمی بین ۲ کشور ایران و پاکستان را توسعه دهیم و در قالب نشست ها و کنفرانس های علمی و تبادلات فرهنکی، راه حل مشکلاتی را که در منطقه ما به وجود آمده است، پیدا کنیم.

وی گفت: دانشگاه ها و مراکز علمی ایران در زمینه تکنولوژی و فناوری، تحصیلات عالی و علوم انسانی پیشرفت زیادی داشته اند و ما مایل به گسترش مبادلات علمی با ایران هستیم.

وزیر علوم پاکستان در حالی که به احترام مهمانان و حاضران در همایش بیهقی، سر تعظیم فرود آورده بود، برگزاری ۱۴ دوره این همایش را دستاورد بزرگی برای دانشگاه حکیم سبزواری برشمرد و این موفقیت را به دست اندرکاران، مدیران و استادان این دانشگاه تبریک گفت.

چهاردهمین همایش بین‌المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی و مطالعات میان‌رشته‌ای نثر فارسی، اول آبان، همزمان با روز ملی ابوالفضل بیهقی به میزبانی دانشگاه سبزوار آغاز شده بود که امروز به کار خود خاتمه داد.

به گفته دبیر این همایش در مدت برگزاری دوروزه این رویداد ۱۲ سخنران ایرانی و خارجی از کشورهای عراق، افغانستان، تاجیکستان، هندوستان، پاکستان، ازبکستان و ارمنستان به صورت حضوری و مجازی در ۲ نشست جداگانه در خصوص مطالعات میان رشته‌ای نثر فارسی و تاریخ بیهقی سخنرانی کرده و مقالات خود را ارائه کردند.

مهیار علوی مقدم گفت: در قالب این همایش ۹ کارگاه پژوهشی در سبزوار برپا شد که پژوهشگران برجسته ای چون “دکتر بهمن نامور مطلق، دکتر حمیدرضا شعیری، دکتر ابوالفضل حرّی، دکتر محمدرضا مقدّسی، دکتر احمد رضی، دکتر قدسیه رضوانیان و دکتر میثم زندی” در این کارگاه ها به ارائه مطلب پرداختند.

وی رونمایی از کتاب‌های «از تار و پود نثر فارسی، از بلندای نثر فارسی و شهر در سایه اساطیر» و اهدای لوح تقدیر به برگزیده «جایزه بلاغی-زیباشناسی زنده‌یاد دکتر سیدمحمّد علوی‌مقدّم» و نواختن «زنگ بیهقی» در مدارس سبزوار را از برنامه های جنبی این رویداد فرهنگی برشمرد.

 

منبع: دانشگاه حکیم سبزواری

اول آبان چگونه روز ملی ابوالفضل بیهقی شد؟

ثمره دو دهه تلاش مستمر فرهنگی؛

اول آبان چگونه روز ملی ابوالفضل بیهقی شد؟

اول آبان ماه روز ملّی ادیب شیرین سخن، تاریخ نگار منصف،حقیقت گوی عادل و پدر نثر پارسی ابوالفضل بیهقی گرامی باد.

 

 

 

 

 

اول آبان به همین راحتی روز بیهقی نشد. بلکه پشت این دستاورد خاطره سال‌ها تلاش و همت و پیگیری فرهنگ‌دوستان، مردم و مسئولان سبزوار و خراسان و بلکه همه بیهقی دوستان سراسر ایران قابل مشاهده است.

خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و اندیشه*: در نخستین ماه‌های سال ۱۴۰۰، اول آبان ماه با تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی کشور و ابلاغ رئیس جمهور وقت ایران در متن تقویم رسمی کشورمان، به عنوان روز بزرگداشت ابوالفضل بیهقی ادیب و مورخ برجسته ایرانی قرن پنجم هجری که به نام پدر نثر فارسی نیز شناخته می‌شود، نامگذاری شد.

این رویداد بی‌شک مهمترین رویداد فرهنگی سال جاری برای مردم شهرستان سبزوار و یکی از مهمترین رویدادهای فرهنگی خراسانیان بود که توانستند در متن تقویم ملی ایران در کنار روزهای فردوسی، خیام و عطار یک روز ملی دیگر را نیز به مفاخر و مشاهیر کم نظیر خود اختصاص دهند.

اما اول آبان به همین راحتی روز بیهقی نشد. بلکه پشت این دستاورد، خاطره سال‌ها تلاش و همت و امیدواری و پیگیری تعداد زیادی از فرهنگ‌دوستان و مردم و مسئولان سبزوار و خراسان و بلکه همه بیهقی دوستان در سرتاسر ایران قابل مشاهده است. روندی که می‌توان از آن برای به ثمر رسیدن سایر پروژه‌ها و دیگر اهداف فرهنگی کشورمان در ایران و جهان الگوبرداری کرد. به همین خاطر بد نیست در ادامه نگاهی بیاندازیم به مسیر دو دهه تلاشی که در این راه صورت گرفته است.

نخستین جرقه

شاید نخستین جرقه‌های توجه جدی به ابوالفضل بیهقی و ارج گذاری برای برند فرهنگی او حدود دو دهه قبل در روستای حارث آباد سبزوار محل زادگاه بیهقی خورد. البته قبل‌تر از آن این ادیب و مورخ برجسته ایرانی، نزد متخصصان و مدرسان و محصلان رشته ادبیات فارسی در دانشگاه‌ها شناخته شده بود و حتی شاعران و نویسندگان بزرگی نظیر احمد شاملو و محمود دولت آبادی به گفته خودشان در زبان و ساختار ادبی نوشته‌هایشان، بسیار وامدار بیهقی بوده‌اند، اما میان مردم عادی چندان توجهی به بیهقی نبود. حتی در شهر و روستای زادگاهش!

تا اینکه به گفته رضاحارث آبادی دهیار سابق و از بیهقی پژوهان فرهیخته سبزواری، شماری از جوانان فرهیخته و فرهنگدوست روستای حارث آباد در اواخر دهه هفتاد قرن چهارده شمسی (حدود سال‌های ۱۳۷۸ و ۷۹) پی به عظمت جایگاه این گوهر ارزنده و گنجینه کمتر شناخته شده ادبی ایران بردند که اتفاقاً هم‌ولایتی آنان نیز بود و در نتیجه بر آن شدند که بسان زرگری که قدر زر می‌شناسد، نام و یاد این هم ولایتی صاحب قلم و قابل احترام خود را گرامی بدارند. لذا از همان سال‌ها در روستای کوچک خود محافل منظم و مستمر بیهقی خوانی را تشکیل دادند و به فکر تأسیس انجمنی تخصصی و ساخت المانی فرهنگی برای بیهقی نیز در روستای زادگاهش افتادند.

گام مهم دانشگاهیان

تلاش‌های جوانان حارث آبادی با کمک و راهنمایی شماری از اساتید برجسته ادبیات در سبزوار و مشهد نظیر آقایان دکتر علوی مقدم پدر و پسر و دکتر یاحقی و آقایان مهدی سیدی، حسین خسروجردی و دیگران ادامه یافت تا اینکه در سال ۸۶ دانشگاه حکیم سبزواری که در آن زمان تربیت معلم سبزوار نام داشت، میزبان برگزاری یک همایش بزرگ ملی پیرامون ابوالفضل بیهقی شد و در همان سال برای اولین بار پیشنهاد ثبت اول آبان به عنوان روز ملی ابوالفضل بیهقی در تقویم رسمی کشورمان مطرح شد.

هر چند برگزاری همایش ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی از سوی دانشگاه حکیم سبزواری در سال ۸۶ نقطه عطف دلگرم کننده‌ای بود در راستای تقویت جریان‌های بیهقی پژوهی و اعتبار دادن به جایگاه ادبی و تاریخی این مورخ و ادیب برجسته کشورمان، اما علیرغم تصمیمی که در اختتامیه آن همایش برای برگزاری سالانه چنین مراسمی گرفته شد، تا چند سال بعد دیگر همایشی در این زمینه برگزار نشد.

شکل‌گیری یک ایده

با این حال ایده ثبت اول آبان به نام روز بزرگداشت ابوالفضل بیهقی از همان زمان در ذهن و ضمیر بیهقی دوستان باقی ماند و همواره مورد پیگیری قرار گرفت. به طوری که در سال‌های بین ۸۷ تا ۸۹ با تلاش و پیگیری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سبزوار یک مرتبه این موضوع تا آستانه ثبت در تقویم ملی پیش رفت اما ناگهان با طرحی از جانب استاندار خراسان رضوی برای ثبت روزهای استانی به جای روزهای ملی، این مهم تحت‌الشعاع قرار گرفت.

پیش از این نام شعرای زیادی در تقویم ایران ثبت شده بود، و حتی روز ۲۷ شهریور سالروز درگذشت شهریار، به عنوان روز شعر فارسی ثبت شده بود، اما برای بزرگان نثر فارسی نظیر بیهقی جایی در تقویم ایران نبود

از سرگیری مجدد همایش‌های سالانه

خوشبختانه از سال ۹۱ مجدداً برگزاری همایش‌های سالانه بزرگداشت بیهقی همزمان با اول در سبزوار از سر گرفته شد که این بار شهرداری و شورای شهر نقش پر رنگ‌تری ایفا کردند و صرف نظر از کیفیت این برنامه‌ها، نکته حائز اهمیت این بود که دیگر متوقف نشد و هر سال همزمان با اول آبان مجموعه برنامه‌هایی به این مناسبت در سبزوار و حارث آباد برپا می‌شد و از برخی چهره‌های برجسته علمی، فرهنگی، هنری و یا مقامات بلندپایه دولتی و بعضاً سفیران و رایزنان فرهنگی کشورهای افغانستان و تاجیکستان نیز برای شرکت در این همایش‌ها دعوت به عمل می‌آمد.

روزی به عظمت پدر نثر فارسی

مجموعه این برنامه‌ها و رفت و آمدها و پافشاری‌های سالانه از سوی بیهقی دوستان، صاحب نظران حوزه ادبیات و نثر فارسی، مردمان حارث آباد و سبزوار، رسانه‌های گروهی، مسئولان محلی و نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی سرانجام منجر به آن شد که در سال ۱۴۰۰ شورای عالی انقلاب فرهنگی پیشنهاد ثبت اول آبان به عنوان روز ملی بیهقی را بپذیرد و با حکم رئیس جمهور این مناسبت برای درج در متن تقویم ملی کشور از سال آینده ابلاغ شد. بدین ترتیب ثمره حدود دو دهه تلاش مستمر فرهنگی به ثمر نشست و نام پدر نثر فارسی در تقویم ایران رسماً به ثبت رسید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

تا پیش از این نام شعرای زیادی در تقویم ایران ثبت شده بود، و حتی روز ۲۷ شهریور سالروز درگذشت شهریار، به عنوان روز شعر فارسی ثبت شده بود، اما برای بزرگان نثر فارسی نظیر بیهقی جایی در تقویم ایران نبود که خوشبختانه این مهم اکنون به انجام رسیده است.

چرا اول آبان؟

دکتر مهیار علوی مقدم عضو هیات علمی دانشگاه حکیم سبزواری و دبیربخش علمی همایش‌های ابوالفضل بیهقی در مصاحبه‌ای درباره دلایل انتخاب اول آبان به عنوان روز ملی بیهقی گفته است: برای انتخاب این روز با آقایان مهدی سیدی پژوهشگر خراسانی و دکتر محمدجواد یاحقی همفکری شده و مشخص شد هر چند تاریخ درگذشت بیهقی در ماه صفر ۴۷۰ هجری قمری درج شده که این زمان با اطلاعاتی که از روی علم گاه‌شماری به دست آمد با اواخر شهریورماه مصادف است، اما از آنجایی که روزهای پایانی شهریورماه و همچنین ماه مهر به دلیل بازگشایی دانشگاه‌ها و جابه جایی‌های معمول اساتید و دانشجویان در این ماه‌ها، زمان مناسبی برای پرداختن به چنین مناسبتی نیست، لذا اولین تاریخ مطلوب با موافقت این عزیزان، اول آبان ماه تعیین شد.

ابوالفضل بیهقی را نباید فقط از زاویه ارزش‌های ادبی اثرش بررسی کرد، بلکه کتاب گرانسنگی که از او باقی مانده از لحاظ علم تاریخ و نیز از لحاظ فعالیت‌های رسانه‌ای در دوره فعلی نیز حائز ارزش و اهمیت بسیاری است

دکتر علوی مقدم همچنین یک دلیل نمادین را نیز برای مناسب بودن تاریخ اول آبان ماه عنوان کرده و می‌گوید: ابوالفضل بیهقی در عرصه نثر و ادبیات کلاسیک ایران نفر اول محسوب می‌شود و حتی گلستان سعدی چند قرن بعد از تألیف تاریخ بیهقی، پدید آمده است. به همین دلیل اولین روز از ماه آبان برای بزرگداشت جایگاه ممتاز بیهقی در نثر فارسی مناسب به نظر می‌رسید. البته انتخاب یک روز فرضی در تقویم فقط برای بیهقی نیست بلکه بسیاری دیگر از روزهای ملی که به نام بزرگان و مشاهیر کشور ثبت شده‌اند نیز، مبنای فرضی و قراردادی دارند. به عنوان مثال روز ۲۰ مهر که به عنوان روز حافظ معرفی شده است انطباق خاصی با روز تولد یا وفات او ندارد.

بهانه‌ای برای یادآوری

اگرچه اکنون اول آبان در تقویم ملی ایران به نام ابوالفضل بیهقی ثبت شده است، اما ضمن عرض خداقوت به همه دست‌اندرکاران این پروژه مهم فرهنگی، باید بدانیم، این پایان کار بیهقی پژوهان و ادبیات دوستان ایرانی نیست. این نامگذاری تنها بهانه‌ای است برای یادآوری سالیانه ضرورت‌هایی که باید در راستای پاسداشت عملی بزرگان و مفاخر این آب و خاک بیش از پیش بکوشیم. بزرگانی که مانند بیهقی در حفظ و اعتلای بخش‌های مهمی از فرهنگ و زبان و اندیشه ما کوشیده‌اند و به حلقه‌های محکمی جهت پیوند همه فارسی زبانان جهان در ایران، افغانستان، تاجیکستان و دیگر کشورها تبدیل شده‌اند.

ضمناً یادآوری این نکته نیز ضروری است که ابوالفضل بیهقی را نباید فقط از زاویه ارزش‌های ادبی اثرش بررسی کرد، بلکه کتاب گرانسنگی که از او باقی مانده از لحاظ علم تاریخ و نیز از لحاظ فعالیت‌های رسانه‌ای در دوره فعلی نیز حائز ارزش و اهمیت بسیاری است. لذا در روز اول آبان باید به این جنبه از تاریخ بیهقی نیز توجه داشت و آن را به الگویی از تاریخ نگاری‌های صادقانه و گزارش نویسی‌های صحیح و منصفانه برای اصحاب رسانه و سایر دست‌اندرکاران ثبت و ضبط رویدادهای حال حاضر کشور و جهان تبدیل کرد.

پیشنهادات

در پایان پیشنهاداتی برای بهره برداری بهینه از فرصت اول آبان روز بزرگداشت بیهقی مطرح می‌شود. امید است که مورد توجه بیهقی دوستان و مردم و مسئولان محلی، استانی و کشوری در حوزه فرهنگ و ادبیات ایران قرار گیرد:

- تکمیل ساخت المان یادبود ابوالفضل بیهقی در روستای زادگاهش حارث آباد با دریافت بودجه‌های ملی

- برقراری پیوند خواهرخواندگی بین سبزوار زادگاه ابوالفضل بیهقی و شهر غزنی افغانستان محل سکونت و کار این مورخ و ادیب برجسته

- انجام پژوهش‌های بیشتر جهت استخراج نکات و معانی پیدا و پنهان در مجموعه ۶ جلدی تاریخ بیهقی که در روزگار فعلی در دسترس ماست.

- برقراری جلسات مستمر بیهقی خوانی و بیهقی پژوهی برای استفاده عموم مردم در سبزوار و دیگر شهرهای فرهنگی ایران

- نامگذاری خیابان‌ها و یا کتابخانه‌ها و مدارسی در شهرهای مختلف ایران به نام ابوالفضل بیهقی

- برگزاری مستمر همایش‌های اول آبان و تعیین جایزه‌ای سالانه برای بهترین پژوهش‌های انجام شده در رابطه با بیهقی و برترین آثار منثور پدید آمده در هر سال

* امید برومندی

چهاردهمین همایش بین المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی دانشگاه حکیم سبزواری

چهاردهمین همایش بین المللی ابوالفضل بیهقی از حضور شما و همه بزرگواران دعوت می شود از ساعت ۴ عصر ۳۰ مهر تا ساعت ۸ شب ۲ آیان درتمام جلسات همایش⬆️ شرکت فرمایید.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

چهاردهمین همایش بین المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی و مطالعات میان رشته ای نثر فارسی روز سه شنبه، 1 آبان، 1403 توسط دانشگاه حکیم سبزواری و تحت حمایت سیویلیکا در شهر سبزوار برگزار می شود.

 

 

سیزدهمین همایش بین المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی

«سیزدهمین همایش بین المللی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی و بازشناخت پیوند نثر فارسی و هویت ملی» 
به مناسبت اول آبان، روزملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی( پدر نثر فارسی): 
اول آبان ۱۴۰۲
دانشگاه حکیم سبزواری

یازدهمین همایش ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی

برگزاری گسترده یازدهمین همایش ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی با حضور بیهقی پژوهانی از ایران، افغانستان، پاکستان و اقلیم کردستان عراق در “ماه بیهقی” ( از آغاز تا پایان آبان ۱۴۰۰)

 

یازدهمین همایش ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی و همزمان با تصویب روز ملی ابوالفضل بیهقی (پدر نثر فارسی) در تقویم ملی کشور در سطح گسترده ای و با برگزاری ده نشست علمی-پژوهشی در ماه بیهقی (از اول آبان تا پایان آبان )۱۴۰۰ برگزار خواهد شد.

 این مطلب را دکتر مهیار علوی مقدم دبیر همایش به اطلاع رساند و افزود صبح روز اول آبان پس از به صدا درآمدن «زنگ بیهقی» به صورت نمادین در مدارس منتخب سبزوار، آیین افتتاحیه همایش در تالار بین المللی بیهقی دانشگاه حکیم سبزواری، به دلیل همه‌گیری کرونا به صورت محدود و با حضور شماری از مسئولین کشوری و ارائه سخنرانی گزارش توسط ایشان برپا خواهد شد و در آن از «دیبای روشنایی» (مجموعه چکیده مقالات یازدهمین همایش ملی بزرگداشت بیهقی) و تارنمای علمی-پژوهشی تاریخ بیهقی، رونمایی خواهد شد.

 دکتر مهیار علوی مقدم افزود در فضای مجازی در ماه بیهقی، در شباهنگام شنبه ها و چهارشنبه های آبان ۱۴۰۰، ده نشست علمی -پژوهشی با عنوان هایی مانند تاریخ بیهقی در فراسوی مرزها، اندیشه های سیاسی در تاریخ بیهقی، جنبه‌های زیباشناسی و ظرفیت های هنری تاریخ بیهقی، کارکردهای تاریخ بیهقی و متون کهن در جهان معاصر، مطالعات حقوقی تاریخ بیهقی، تاریخ بیهقی در دیگر سرزمین ها، رویکردهای نوین در تحلیل تاریخ بیهقی، تاریخ و تاریخ نگاری در تاریخ بیهقی، مطالعات نقد ادبی و میان‌رشته‌ای تاریخ بیهقی و گزارش محافل و انجمن‌های بیهقی خوانی برگزار خواهد شد و در این نشست ها به بیهقی پژوهانی از ایران، افغانستان، پاکستان و اقلیم کردستان عراق سخنرانی خواهند کرد. «بیهقی خوانی» یکی از برنامه‌هایی است که در تمام این ده نشست، ارائه خواهد شد و در نشست پایانی، شماری از دست اندرکاران انجمن‌ها و محفل های بیهقی خوانی از سراسر کشور به معرفی انجمن بیهقی خود خواهند پرداخت.

 دبیر همایش افزود دانشگاه حکیم سبزواری به مانند سال‌های گذشته برگزار کننده اصلی بخش علمی و پژوهشی همایش است و انجمن ترویج زبان و ادبیات ایران (شعبه خراسان)، انجمن علمی استادان زبان و ادبیات فارسی، مرکز فرهنگی و بین‌المللی شهرکتاب، بنیاد فرهنگی زنده یاد دکتر علوی مقدم و نیز سازمان‌ها و نهادهایی مانند معاونت استانداری و فرمانداری ویژه شهرستان سبزوار، شهرداری و شورای اسلامی شهر سبزوار، اداره فرهنگ و ارشاد سبزوار و اداره آموزش و پرورش سبزوار در برگزاری این همایش نقش دارند.

یازدهمین همایش ملی ابوالفضل بیهقی پدر نثر پارسی

یازدهمین همایش ملی ابوالفضل بیهقی پدر نثر پارسی به مناسبت اول آبانماه روز ملی ابوالفضل بیهقی از اول آبانماه 1400 تا اول آذرماه 1400 و به مدت یک ماه به همت دانشکده زبان وادبیات فارسی #دانشگاه_حکیم_سبزواری برگزار می گردد 

ایمیل جهت ارسال مقالات [e-mail] 

راهنمای ارسال مقالات در لینک ذیل

برنامه های یازدهمین همایش ملی ابوالفضل بیهقی در آبانماه 1400 

h

 

گروه واتس آپ شبکه رسمی ابوالفضل بیهقی

گروه واتس آپ شبکه رسمی ابوالفضل بیهقی 

فعالیت گروه پیرامون تاریخ بیهقی، ابوالفضل بیهقی، سبزوار، بیهق، خراسان بزرگ، ادبیات  خراسان و آیین های کویر باشد انتظار می رود همگان رعایت کنند که مطالبی خارج از این گونه حوزه ها اکیداً در این گروه ارسال نکنیم.
*معرفی بیهقی پژوهان برجسته کشوری،
*پیگیری ساخت و تکمیل یادمان ابوالفضل بیهقی در زادگاهش روستای حارث آباد سبزوار
*پیگیری ثبت روز اول آبانماه بنام روز ملی ابوالفضل بیهقی در تقویم رسمی کشور 
*زمینه سازی برگزاری همایش ملی و بین المللی ابوالفضل بیهقی
*معرفی جلسات بیهقی خوانی در کشور

سلام و درود 
باعث بسی افتخار می باشد که با ما در گروه واتس آپ شبکه رسمی ابوالفضل بیهقی  همراه شوید.

لینک گروه واتس آپ شبکه رسمی ابوالفضل بیهقی پدر نثر پارسی 

https://chat.whatsapp.com/JHINcSStZneH2CKR2xqdjL

چگونه اول آبان به عنوان روز ملی بیهقی انتخاب شد؟

دبیر همایش ملی بزرگداشت خواجه ابوالفضل بیهقی دلایل و چگونگی انتخاب اول آبان به عنوان روز ملی بیهقی را شرح داد.
به گزارش وبسایت خانه فرهنگ دانشجو دکتر مهیار علوی مقدم که روز چهارشنبه در مراسم بزرگداشت یهقی در سبزوار سخن می گفت ، اظهار داشت : در سال 86 پیش از برگزاری همایش ملی بزرگداشت خواجه ابوالفضل بیهقی در دانشگاه حکیم سبزواری (تربیت معلم سابق) هنگامی  که قرار شد برای پاسداشت مقام تاریخی وادبی خواجه ابوالفضل بیهقی یک روز ملی در تقویم ایران ثبت شود ، دکتر یا محمدجعفر یاحقی استاد برجسته ادبیات فارسی ، استاد سیدی پژوهشگر برجسته حوزه ادبیات و تاریخ خراسان و خود او [دکتر علوی مقدم] طی جلسه ای تصمیم گرفتند اول آبان را برای این مناسبت در نظر بگیرند.
وی سپس ادامه داد : هر چند تاریخ درگذشت بیهقی در ماه صفر 470 هجری قمری درج شده که این زمان با اطلاعاتی که از روی علم گاهشماری به دست آمد با اواخر شهریورماه مصادف بود ، اما از آنجایی که روزهای پایانی شهریورماه و همچنین ماه مهر به دلیل بازگشایی دانشگاه ها و جابه جایی های معمول اساتید و دانشجویان در این ماه ها، زمان مناسبی برای چنین روزی نبود ، اولین تاریخ مطلوب با موافقت هر سه عضو حاضر در جلسه روز اول آبان ماه تعیین گردید.
عضو هیأت علمی گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری همچنین دلایل دیگری برای مناسب بودن تاریخ اول آبان ماه ذکر کرد و اظهار داشت : ابوالفضل بیهقی در عرصه ادبیات کلاسیک ایران نفر اول محسوب می شود و حتی گلستان سعدی چند قرن بعد از تألیف تاریخ بیهقی ، پدید آمده است. به همین دلیل اولین روز از ماه آبان برای بزرگداشت جایگاه ممتاز بیهقی در نثر فارسی مناسب به نظر می رسید.

وی تصریح کرد: انتخاب یک روز فرضی در تقویم فقط برای بیهقی نیست بلکه بسیاری دیگر از روزهای ملی که به نام بزرگان ومشاهیر  کشور ثبت شده اند نیز ، مبنای فرضی و قراردادی دارند. به عنوان مثال روز 20 مهر که به عنوان روز حافظ معرفی شده است انطباق خاصی با روز تولد یا وفات او ندارد.
دکتر علوی مقدم افزود : از همان سال 86  تاکنون برای درج روز ملی بیهقی در تقویم رسمی ایران تلاش ها و پیگیری های متعددی صورت گرفته و این روز در سطح استان تصویب شده و در کشورهم حامیان زیادی دارد اما در شورای عالی انقلاب فرهنگی به دلایلی غیرعلمی ، این روز برای درج در تقویم رسمی ایران به تصویب نرسیده است.
وی تصریح کرد : دو مورد از دلایل غیرعلمی برای رد کردن روز ملی بیهقی در شورای عالی انقلاب فرهنگی ایران ، سنی بودن و درباری بودن بیهقی عنوان شده است که هیچ کدام از این دلایل قابل قبول نیست به ویژه برای نادیده گرفتن شخصیت ارزشمند ادبی و تاریخی ابوالفضل بیهقی که خدمات ارزنده او به نثر فارسی و همچنین قرارگرفتن کتابش در ردیف معتبرترین منابع شناخت تاریخ ایران جایگاه ممتازی به او می بخشد.
دکتر علوی مقدم که تا کنون بیش از 8 کتاب و 45 مقاله علمی در زمینه ادبیات فارسی را منتشر کرده است ، در ادامه خواستار آن شد که  ، پرونده ثبت روز ملی بیهقی در تقویم رسمی ایران مجددا به جریان بیافتد و این بار با نگاه علمی و منصفانه تری به جایگاه با اهمیت بیهقی نگریسته شود و حق این ادیب برجسته ومورخ حقیقت جوی ایرانی به خوبی ادا شود.
دبیر همایش سالانه بیهقی در پایان ضمن بیان اینکه سبزوار به دلیل داشتن بزرگانی نظیر خواجه ابوالفضل بیهقی ، ابوالحسین زید بیهقی (فرید خراسان) ، عطاملک جوینی ، حکیم حاج ملاهادی سبزواری ، ملاحسین واعظ کاشفی ، دکتر قاسم غنی ، محمود دولت آبادی ، دکتر شریعتی و ... به خود می بالد اظهار داشت : به هرحال همینک ننیز که روز ملی بیهقی هنوز رسما در تقویم کشور ثبت نشده ، علاقه مندان بیهقی تا زمانی  که منع قانونی وجود نداشته باشد ، اول آبان ماه را به عنوان روز ملی این نویسنده بزرگ  معرفی  می کنند و اگر بودجه لازم از طریق نهادهای فرهنگی شهرستان از جمله شهرداری و شورای شهر تأمین شود ، همه ساله همایش هایی ملی برای خواجه ابوالفضل بیهقی  برگزار خواهیم کرد.

منبع : وبسایت خانه فرهنگ دانشجو و مجله اینترنتی اسرارنامه سبزوار

 

اختتامیه هشتمین همایش بزرگداشت ابوالفضل بیهقی 

 هشتمین بزرگداشت ابوالفضل بیهقی، مورخ قرن پنجم هجری نیز به پایان رسید و امسال با پیشنهاد اداره ارشاد و فرهنگ اسلامی سبزوار این بزرگداشت امسال به جای یک روز، در طول یک هفته  با همت دانشگاه ها، آموزش و پرورش، شورای اسلامی شهر و شهرداری برگزار شد.  افتتاحیه این مراسم با زنگ بیهقی آغاز گردید، و اختتامیه آن نیز در جوار فرهنگیان و فرهیختگان به پایان رسید، و این را به فال نیک می گیریم که فرهگیان دیار سربداران هفته بیهقی را تبدیل به سال نمایند و در تمام طول سال ابوالفضل بیهقی را به فرزندان مان بشناسانند و عفت قلم و زبان او را آموزش دهند.

 

بعد از گذشت یک هفته، شب گذشته در جوانسرای اسرار به میزبانی آموزش و پرورش مراسم اختتامیه بزرگداشت ابوالفضل بیهقی با حضور استادان زبان و ادبیات فارسی، مسئولان اجرایی سبزوارو مردم سبزوار برگزار شد.

 

ریاست آموزش و پرورش در این مراسم ضمن خوش آمدگویی، اظهار داشت: یکی از ماموریت های مهم آموزش و پرورش، شناهخت هویت از طریق بزرگانی که در دیار بیهق و همچنین کشور عزیزمان ایران داریم، است.

 

حسن محرابی ادامه داد: امروز گرد هم آمدیم تا از یک شخصیت علمی و مذهبی به نام ابوالفضل بیهقی "پدر نثر پارسی" یاد کنیم. اعتقاد ما بر آن است که تکریم بزرگان بخشی از هویت ماست و ما در کنار سایر ماموریت هایی همچون آموزش حقوق شهروندی که در آموزش و پرورش داریم باید تکریم بزرگان را به عنوان بخشی از هویت ایرانی و اسلامی انجام دهیم.

 

وی گفت: هویت همان هستی و وجود است که در میراث گذشتگان وجود دارد و ما آن را برای بقای امروز جامعه مان پاس می داریم و در اهمیت هویت همین بس که زیستن برای کسی که احساس هویت نکند، در جامعه ممکن نیست. اگر تکیه به اصالت و هویت خویش نکنیم، قطعاً راه را گم خواهیم کرد و برای یافتن این راه با تکیه به بزرگانی که راهنمایان ما هستند می توانیم مسیر را پیدا کنیم. و امروز برای زنده نگه داشتن اصالت و هویت مان بزرگداشت بیهقی "پدر نثر پارسی" را برگزار کردیم.

 

محرابی به نمادهای مختلف هویت اشاره کرد و گفت: زبان، فرهنگ، زادگاه، بزرگان یک قوم ،افسانه‌های یک قوم و زادبوم یک گروه نمادهایی از هویت است. همچنین مهمترین شاخص هویت، وطن دوستی است و اولین عامل تمایل به تاریخ‌نویسی نیز وطن دوستی است که ما امروز از آنجایی که تاریخ بیهقی چیزی جز حقیقت و راستگویی و به ریشه های تاریخی یک ملت ندارد، آن را ارج می نهیم.

 

گفتنی ست در این مراسم ستایش یوسفی 11 ساله، به تعریف داستان حسنک وزیر با زبان شیرین و دوست داشتنی و به صورت نمایشی پرداخت و در انتهای مراسم از روزنامه دیواری با عنوان فرازنامه ای در جستجوی حقیقت ابوالفضل بیهقی اثر مهرآیین صالحی رونمایی شد.

 

سرپرست اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی  در پایان مراسم  به خبرنگار اسرارنامه گفت: هدف غایی ما به ثبت رسانیدن اول آبان به عنوان روز ملی بیهقی در تقویم کشور است. در همه این سال ها خواسته مردم سبزوار و نیز اساتید و متخصصان ادبیات فارسی این بوده است که اول آبان به عنوان روز نثر فارسی و بزرگداشت ابوالفضل بیهقی در متن تقویم ملی کشور ثبت شود و ما تمام تلاش خود را برای برآورده شدن این آرزوی دیرینه مردم دیار سربداران به کار می گیریم.

ریحانه ریاحی/ مجله اینترنتی اسرارنامه

دکتر سید محمد علوی مقدم

دکتر سید محمد علوی مقدم

دکتر سیدمحمد علوی‌مقدم‌، از استادان‌ برجسته‌ دانشکده‌ ادبیات‌ فارسی‌ دانشگاه‌ فردوسی‌ مشهد و دارای‌ دکترای‌ زبان‌ و ادبیات‌ فارسی‌ است‌. وی‌ در ۲۹آبان سال‌ ۱۳۱۱شمسی‌ در خانواده‌ سید محمدعلی‌¬بن حاج میرزامحمد علوی¬ ششتمدی، در سبزوار دیده‌ به‌ جهان‌ گشود. جدش حاج میرزامحمد، از ثقات و سادات باتقوای سبزوار بود.

دکتر علوی‌مقدم تحصیلات‌ ابتدایی‌ خویش‌ را در این‌ شهر در نزد معلم‌ فرزانه‌ مرحوم‌ حاج شیخ‌ حسن‌ داورزنی‌، در دبستان ملی دانش‌ و با رتبه شاگرد دومی در سطح شهرستان به‌ پایان‌ برد. از دیگر معلمان وی در آن زمان حاج عباسعلی آقابابایی و حاج غلامحسین صدقی و حسین صدقی بودند. همزمان‌ با تحصیلات‌ علوم‌ جدید، در حوزه‌ علمیه‌ سبزوار به‌ تحصیل‌ علوم‌ اسلامی‌ مشغول‌ شد و علوم‌ عربیت‌ و ادبیات‌ و معارف‌ اسلامی‌ را فرا گرفت‌. از جمله‌ استادان‌ ایشان‌ در آن‌ زمان، حاج شیخ محمدحسن شریعتمداری، آیت¬الله‌ حاج شیخ محمدتقی عندلیبی خواستار که در مسجد جامع سبزوار تدریس داشت، حاج شیخ ولی¬الله اسراری که در مدرسه فصیحیه درس می¬داد، حاج سیدفخرالدین افقهی که در مسجد پامنار جلسه درس برپا کرده بود، و حاج شیخ قربانعلی شریعتی مزینانی در حوزه و مرحوم‌ حاج‌ میرزا اسدالله‌ فاضلی‌ بود که‌ در مدرسه‌ فخریه‌ تدریس‌ می‌کردند.
 دکتر علوی‌¬مقدم‌ پس‌ از پایان‌ دوره‌ تحصیلات‌ علوم‌ قدیم‌ و جدید، در سال ۱۳۳۱ به شغل شریف معلمی روی آورد و اولین سال تدریس خود را در روستای نامن- در ۳۵ کیلومتری غرب سبزوار- آغاز کرد و سپس به سبزوار منتقل شد و به تدریس در مدارس این شهر پرداخت.‌ در سال ۱۳۳۶ در رشته‌ زبان و ادبیات‌ فارسی‌ در دانشسرای‌ عالی‌ تربیت‌¬معلم‌ تهران‌ قبول‌ شد و در سال‌ ۱۳۳۹ با فارغ‌التحصیل‌ شدن‌ از این‌ دانشسرا، سال‌ها در دبیرستان‌ «اسرار» به‌ تدریس‌ ادبیات‌ فارسی‌ پرداخت‌.
در سال‌ ۱۳۴۰ش‌، یکی‌ از پنج‌ نفری‌ بود که‌ در رشته‌ دکتری‌ ادبیات‌ فارسی‌ دانشگاه‌ تهران‌ پذیرفته‌ شد و همزمان با تحصیل خود، از سال ۱۳۳۶ تا سال ۱۳۴۹ به سبزوار می¬آمد و در دبیرستان¬های این شهر تدریس می¬کرد و مدتی‌ ریاست‌ دبیرستان‌ «اسرار»- بزرگترین دبیرستان سبزوار در قبل از انقلاب اسلامی- را نیز برعهده‌ داشت‌. 
دکتر علوی‌¬مقدم‌ پس‌ از کسب‌ درجه‌ دکتری‌ در سال‌ ۱۳۴۹ از‌ دانشگاه‌ تهران، به‌ تحقیق‌ و تدریس‌ پرداخت‌ و برای‌ تدریس‌ ادبیات‌ فارسی‌، به‌ دانشکده‌ ادبیات‌ و علوم‌ انسانی‌ مشهد رفت‌ و بیش از سی‌ و پنج‌ سال‌ است‌ که‌ با‌ سمت‌ دانشیاری و سپس استادی‌، در آن‌ دانشگاه‌ و همچنین دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت¬معلم سبزوار به‌ تدریس‌ و تحقیق‌ و پژوهش‌ اشتغال دارد. 
دکتر علوی‌¬مقدم‌ در سال‌های‌ ۱۳۵۵ش.‌ در دانشگاه¬های مصر و در سال‌ ۱۳۶۶ش‌. در دانشگاه¬های اسلام‌آباد پاکستان‌ و همچنین از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۷ش. به مدت‌ دو سال‌ در دانشگاه¬های سوریه‌ و حلب، زبان‌ و ادبیات‌ فارسی‌ تدریس‌ می¬کرده است. ‌ 
وی‌ تاکنون، در بیش از ۵۰ کنگره و همایش علمی داخلی و خارجی شرکت جُسته و و بالغ‌ بر ۴۰ سخنرانی در محافل علمی و ادبی ارائه کرده و استاد راهنمای بالغ بر ۶۰ رساله دکتری و کارشناسی ارشد بوده است. مدتی‌ نیز سرپرست‌ دوره‌های‌ تحصیلات‌ تکمیلی‌ دانشکده‌ ادبیات‌ و علوم‌ انسانی‌ دانشگاه‌ فردوسی‌ مشهد و نیز عضو شورا و هیئت‌ ممیزه‌ آن‌ دانشگاه‌ بوده‌ است‌. 

از دکتر سیدمحمد علوی¬مقدم‌، آثار ارزشمندی‌ در زمینه علوم قرآن و بلاغت، ادبیات فارسی و اخلاق به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌. از آن‌ جمله‌: 
۱- در قلمرو بلاغت‌: این اثر در زمینه‌ علم بلاغت،‌ بویژه بلاغت قرآن و معرفی و نقد آثار مهم این علم است که در حقیقت، مجموعه مقالات منتشر شدۀ دکتر علوی¬مقدم‌ تا سال ۱۳۷۲ در نشریات مختلف است‌. این کتاب در دو جلد، در انتشارات آستان‌ قدس‌ رضوی‌ در سال‌ ۱۳۷۳ چاپ و منتشر شده‌ است‌.
۲- جلوه‌ جمال‌ (نمونه‌ اعلای‌ بلاغت‌ قرآن‌)؛ چاپ انتشارات بنیاد قرآن، ۱۳۶۴ش؛
۳- بررسی آیات حج در قرآن مجید؛ چاپ انتشارات مشعر؛
۴- معانی و بیان؛ با همکاری دکتر رضا اشرف¬زاده، چاپ انتشارات سمت، چاپ دوم، ۱۳۷۶؛
۵- بیست مقاله؛ شامل مقالات تفسیری، علوم بلاغی، و ادبیات و فرهنگ و اندیشه، چاپ انتشارات «ابن¬یمین» سبزوار، چاپ اول، ۱۳۸۵؛
۶- تطوّر علوم بلاغت؛ (شامل مقدمه المطول با ویرایش و تکمله)، نشر نو، زیر چاپ؛ 
۷- ترجمه «معالم‌البیان»‌، با همکاری‌ دکتر رضا اشرف‌زاده‌؛ 
۸- ترجمه‌ «الاشباح‌»، ابوفاتح‌ بلخی‌، با همکاری‌ سیدمحمد روحانی‌؛ 
۹– ترجمه قانونگذاری در اسلام؛ تألیف آیت¬الله مدرسی، انتشارات طهوری تهران؛
۱۰- برگزیده‌ اخلاق ناصری‌، با همکاری‌ دکتر رضا اشرف‌زاده، چاپ انتشارات توس تهران‌؛ این کتاب سپس با عنوان «گزیده اخلاق ناصری» در انتشارات پیام نور در سال ۱۳۷۱ تجدید چاپ شد؛
۱۱– ترجمه «المطوّل» (بخش بیان) با مقدمه‌ای در۲۵۰صفحه در تطور علم بلاغت؛ زیر چاپ؛ 
۱۲- ترجمه‌ «الاشباه‌ و نظایر فی القرآن¬الکریم» مقاتل‌¬بن‌ سلیمان بلخی‌ (متوفی‌۱۵۰هـ..ق) با همکاری‌ سیدمحمد روحانی‌ و بر مبنای نسخه تصحیح دکتر عبدالله شحّاته، که‌ به همت انتشارات‌ «علمی‌ و فرهنگی‌» تهران‌، در سال ۱۳۸۰ش. برای‌ نخستین بار و سپس در سال ۱۳۸۱ش. برای دومین‌ بار به‌ چاپ‌ رسید‌؛
۱۳- ترجمه‌ و تصحیح‌ «الفروق‌ فی¬اللغه‌»، تألیف‌ ابوهلال‌ عسکری‌، با مقدمه‌ای‌ در ۱۴۲صفحه‌، با همکاری‌ دکتر ابراهیم‌ الدسوقی‌شقا که‌ در سال‌ ۱۳۶۳شمسی‌ در انتشارات آستان‌ قدس‌ رضوی‌ و چاپخانه‌ دانشگاه‌ فردوسی‌ مشهد به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌؛
۱۴– تصحیح‌ و تعلیق «المستخلص‌ فی‌ ترجمان‌¬القرآن‌»؛ با همکاری دکتر رضا اشرف¬زاده، چاپ مرکز نشر فرهنگی رجاء تهران؛
همچنین‌ بیش‌ از‌ ۱۱۰ مقاله‌ تحقیقی‌ به فارسی درباره‌ زبان‌ و ادبیات‌ فارسی‌ و اعجاز و بلاغت‌ قرآن‌ و… در نشریات‌ ایرانی‌، مانند: مجله دانشکده ادبیات مشهد، کیهان فرهنگی، کیهان اندیشه، مشکوۀ، حوزه، اندیشه حوزه، میقات، مجله وحدت اسلامی و نشریات پاکستان و تاجیکستان و چند مقاله‌ به‌ عربی‌ نیز در نشریات‌ کشورهای‌ عربی‌، از جمله سوریه، اردن، مغرب، و قاهره به‌ چاپ‌ رسیده‌ است‌.
در سال‌ ۱۳۸۰ همایش نکوداشتی‌ برای‌ این استاد فرزانه، در دانشگاه‌ تربیت‌ معلم‌ سبزوار برگزار شد و به‌ همین‌ مناسبت‌، کتابی‌ با عنوان «کیمای سخن» (شامل مجموعه مقالات همایش) در ۵۱۳ صفحه منتشر شد. همچنین استاد به پاس بیش از ۴۵ سال خدمات علمی و فرهنگی و تدریس در مراکز آموزش عالی و ترجمه و تألیف و تصحیح آثار متعدد، در سال ۱۳۸۳ به عنوان یکی از «چهره¬های ماندگار» جمهوری اسلامی انتخاب شد و مورد تقدیر قرار گرفت.
دکتر مهیار علوی¬مقدم فرزند این استاد گرانقدر است که هم¬اینک به عنوان استادیار و عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری به تدریس و تحقیق و تألیف مشغول است.

منبع: http://sabzevarlib.ir

شبکه ابوالفضل بیهقی

https://t.me/abolfazlbeyhaghi

برداشتی از داستان حسنک وزیر در تاریخ بیهقی

برداشتی از داستان حسنک وزیر بیهقی ؛از این قوم که من سخن خواهم راند 

شهیدان وادی تاریخ بسیارند آنچنان بسیار، که بیشتر صفحه های تاریخ اجتماعی و سیاسی جهان ، سیاه می زند و بوی خون تازه می دهد.

یکی از این کشتن های ناجوانمردانه ، قصه بر دار کردن حسنک وزیر است که با نثر عمیق و هنرمندانه «ابوالفضل بیهقی » در تاریخ بیهقی (مسعودی ) جان گرفته و به واقع تصاویر جذاب و سینمایی این دارزدن ، فجایعی را آشکار می کند که سلاطین ضد مردمی و انسانیت ، برای حفظ دوروزه حطام دنیوی ، بارها انجام داده اند اما نگذاشته اند نویسنده و شاعری آن را برای مردم نقل نماید و بازسازی کند. اگر ابوالفضل بیهقی ، جانب حقیقت را می گیرد و قصه کشتن حسنک را می نویسد خودش هم مورد بی مهری و دشمنی حکمران و اطرافیانش قرار می گیرد. 

    به بهانه یی مسخره ، نویسنده را به زندان می اندازند و مهمتر از این ، بعد از مرگ استادش ابونصر مشکان هیچ کس مثل خود ابوالفضل بیهقی که گویا آن وقت 48 سال داشته ، لیاقت جانشینی بونصر را نداشته ، اما به بهانه جوان بودن و تازه کار بودن ، ریاست دیوان مراسلات و کتابت را به آدمی از سلک خودشان می سپارند (جالب توجه اینکه مرد 48 سال داشته و چندان جوان به حساب نمی آمده و مهمتر از این نکته ، بیست سالی می شده که بیهقی شاگردی بونصر را داشته بوده ، پس تازه کار هم نبوده است ) و شاید به جرم حقیقت خواهی و عدالت طلبی نویسنده باشد که از سی جلد تاریخ مسعودی ، فقط هزار صفحه اش به ما رسیده و بقیه این تاریخ معتبر را اراذل و اوباش و عمله اکره های شاهی ، از بین برده اند. هرچند در همین هزار صفحه ، بارها با درخشش حقیقت در نثر بیهقی روبروییم که کشت و کشتار برمکیان اصلاح طلب یکی از این درخشش ها است . اینک به کشتن حسنک وزیر در تاریخ بیهقی اشاره می کنیم .

    حسنک ، اهل نیشابور است ، از خانواده معتبر میکاییلی ، به دوران سلطان محمود وزیر است و گویا بیشتر از درباریان دیگر، دل با مردم مخصوصا نیشابوریان دارد در دوران وزارتش پیشرفتش مورد حسادت دیگرانی قرار می گیرد، که لابد پست و مقامی نداشته اند، یا خود را لایق پست و مقام بهتری ، مثلا وزارت ، به جای حسنک می دانسته اند و چون می دانند محمود به حسنک علاقه دارد و دسایس فتنه گران و حسودان را به جد نمی گیرد، مستقیما نزد خلیفه تفتین می کنند که حسنک قرمطی است . خلیفه نامه یی به محمود می نویسد که شنیده ایم وزیرت قرمطی است و... اما محمود خوفی از خلیفه ندارد، پس به کاتب می گوید: باید به این خلیفه خرفت شده نوشت که من خود انگشت کرده ام در عالم و قرمطی می جویم و بر دار می کنم ، چگونه ممکن است وزیرم قرمطی باشد؟ و مساله مسکوت می ماند.

    البته حسنک در سفری به مصر نزد خلیفه فاطمی مصر رفته و گویا از خلیفه مصری خلعتی هم گرفته است . اما قضیه با قلدری محمود فیصله می یابد، اما آتشی می شود و زیر خاکستر فتنه اندوزان می ماند. بعد از محمود، میان دو پسرش مسعود و محمد جنگ درمی گیرد و حسنک از بخت بد، طرف محمد را می گیرد، حتی مسعود برایش پیغام می فرستد که محمد را رها کن و با ما باش تا قدر بینی و در وزارتت ابقا گردی . اما حسنک اهل دودوزه بازی سیاسی نیست ، دل و زبانش یکی است ، نه مثل بسیاری از اعاظم وقت که ظاهرا با محمد بودند اما درخفا به مسعود لبیک گفته بودند و با او مکاتبه ها داشتند (و یکی ازعلل شکست محمد، غیر از بی عرضگی خود او، وجود همین دارنده های دکان های دو در بود) اما حسنک ؟ آدمی است که نمی تواند هر سمت که باد می آید به همان سمت خرمن به باد بدهد، چون حقیقت و راستی را باور دارد، جواب پیغام مسعود را قدری درشت می دهد: که من با محمد بیعت کرده ام و به بیعتم احترام می گذارم ، اگر تو سلطان شدی ، حسنک را بر دار کن ! (که تو را لبیک نگفته است ) بخت نابسامان مسعود پیروز می شود. حالا می تواند بدون دوز و کلک حسنک را بکشد، اما حاکمان ستمکار هیچ گاه روراست نیستند، به جای این که بی دروغ و فریب کار کنند، ریا می ورزند و دروغ را راست وانمود می کنند. حسنک را می کشد، اما پیش از کشتن برایش پیغام می فرستد که : تو گفتی اگر شاه بشوم ، تو را به دار بزنم ، اما من طالب مرگ تو نیستم ، ولی خلیفه از بغداد پیک فرستاده است که حسنک قرمطی را باید بردار کنی تا من بعد کسی جرات نکند از خلیفه مصر خلعت بگیرد! درصورتی که شاید خلیفه حسنک را فراموش کرده بود و در این مورد پیغامی هم نفرستاده بود. یعنی مثل اکثر حاکمان ستمگر دروغزن ، مسعود می کشد اما به پای دیگری می نویسد. 

شبکه ابوالفضل بیهقی (https://t.me/abolfazlbeyhaghi )

    به نگاه ابوالفضل بیهقی برگردیم و ببینیم چقدر به حقیقت ارج می نهد، می نویسد: «از این قوم که من سخن خواهم راند یک دو تن زنده اند، در گوشه یی افتاده و خواجه بوسهل زوزنی ، چند سال است تا گذشته شده است و به پاسخ آن که از وی رفت گرفتار (یعنی در قیامت خود او جواب کارهایش را باید بدهد) و ما را با آن کار نیست هرچند مرا از وی بد آمد به هیچ حال ، چه عمر من به شصت و پنج آمده و بر اثر وی بباید رفت .» (چقدر منطقی ؟ از بوسهل به بیهقی بدی ها رسیده است ، اما مثل خاله زنک ها پشت سر مرده بد نمی گوید، چون عقیده دارد اگر حرف بزند در آن دنیا گرفتار می شود. یعنی مرگ را مثل رگ گردن به خود نزدیک می داند که مومن واقعی جز این نیست .) اما به دو نکته دیگر اشاره کنم و فعلا حرف را تمام نمایم ، مسعود تنها جان حسنک را نمی گیرد، به بازماندگانش هم ستم می کند. 

    یعنی پیش از کشتن اموال مرد را در روز روشن و برابر چشم بسیاری ، می دزدد از قول بیهقی بخوانیم : «و دو قباله نبشته بودند همه اسباب و ضیاع حسنک را به جمله از جهت سلطان و یک یک ضیاع را نام بر وی خواندند و وی اقرار کرد به فروختن آن به طوع و رغبت و آن سیم که معین کرده بودند بستد و آن کسان گواهی نبشتند و حاکم سجل کرد در مجلس و دیگر قضات نیز، علی الرسم فی امثالها.» (دقت می کنید؟ سیم را معین کرده بودند، یعنی خود مسعود یا طرفدارانش و بعد: علی الرسم فی امثالها، یعنی طبق رسم همیشه یی که در چنین مواردی هست ، یعنی مال مردم را به میل و قیمت خودخواسته می گرفته اند و...) یا پای دار وقتی به مردم تماشاچی می گویند: سنگ بزنید، کسی سنگ نمی زند و همه گریه می کنند، اوباش و اراذل را پول می دهند که سنگ بزنند (تا بگویند مردم چنان از حسنک متنفر بودند که بدون احساس ناراحتی او را سنگسار کردند و مسلم این دوز و کلک ها، از ترس طغیان و شورش مردم صورت می گرفت .) برای همین مجبور به حفظ ظواهر بودند. مثلا وانمود می کنند که سر حسنک را خلیفه خواسته است و باید برای او سر را به بغداد بفرستند. اما بیهقی فاش می کند بوسهل برای فرونشاندن و ارضای آن همه نفرت جهنمی خود، سر حسنک را در تشتی سرپوشیده وسط مهمانان خود می نهد و می گوید: نوباوه یی است ، از آن باید میل کنید، یعنی میوه یی است نوبرانه و چون سرپوش را برمی دارند درمی یابند سر حسنک است ! و بیهقی می نویسد: چون سر حسنک را بدیدیم همگان متحیر شدیم و من از حال بشدم (تحیر ندارد؟ چگونه آدمی از ابلیس شرورتر می شود؟ یا حرف برتولت برشت درست درنمی آید که : می توانند تا فردا، از تو جلادی بسازند)؟

    نکته آخر، ظرفیت زنی است که آزاده مردی چون حسنک را زاییده و بزرگ کرده ، از نگاه بیهقی بنگریم : «و حسنک قریب هفت سال بر دار بماند چنان که پای هایش همه فروتراشید و خشک شد... و مادر حسنک زنی بود سخت جگرآور، چنان شنودم که دوسه ماه ازو این حدیث نهان داشتند، چون بشنید جزعی نکرد چنان که زنان بکنند، بلکه بگریست به درد چنان که حاضران از درد وی خون گریستند، پس گفت :

بزرگا مردا که این پسرم بود! که پادشاهی چون محمود این جهان بدو داد و پادشاهی چون مسعود، آن جهان »

    چون مادر حسنک نیز مثل ما اعتقاد داشت «آنان که در راه خدا کشته می شوند، نزد خدای خود زنده اند و از جانب او روزی می خورند.»

    پانوشت : (تمام قسمت هایی که از تاریخ بیهقی نقل شده ، از «تاریخ بیهقی » تصحیح «دکتر علی اکبر فیاض » برداشت شده است). 

    روزنامه اعتماد، شماره 1238  

 شبکه ابوالفضل بیهقی (https://t.me/abolfazlbeyhaghi )

برنامه های هفتمین همایش ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی پدر نثر فارسی

ریز برنامه های هفتمین همایش ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی پدر نثر فارسی

)به مناسبت اول آبان ، روز ملی بزرگداشت بیهقی(

دانشگاه حکیم سبزواری  دوشنبه اول آبان 1396

بخش نخست

 ساعت 9 الی 11:30  صبح  دوشنبه اول آبان 1396  مکان : تالار استاد شریعتی 

 تلاوت آیات از قرآن کریم / سرود جمهوری اسلامی ایران / سرود سبزوار

- سخنان آغازین مجری برنامه : آقای علی صادقی منش

- گزارش دکتر مهیار علوی مقدم ( مدیر علمی همایش)

- سخنرانی دکتر ابولفضل حری ( دانشگاه اراک ) : بازنمایی روایی گفتمانی تاریخ مدار

- سخنرانی دکتر ابوالقاسم رحیمی ( دانشگاه حکیم سبزواری ) : بیهقی وحقیقتی که باید گفت

- نماهنگ " قیام خاک "

- سخنرانی دکتر حسن دلبری (دانشگاه حکیم سبزواری ) : از زبان عصر بیهقی تازبان نثر بیهقی

- سخنرانی دکتر محمد جعفری یاحقی (دانشگاه فرودسی مشهد ): بیهقی ونقد شعر

- سخنرانی استاد مهدی سیدی (فرهنگسرای فرودسی ): ابوالفضل بیهقی به روایت ابوالحسن بیهقی

- هر سخنرانی : 20 دقیقه  پرسش وپاسخ : 5 دقیقه ( پس از هر سخنرانی )
بخش دوم

ساعت 15:30 الی 17 عصر دوشنبه  اول آبان 1396  مکان: محل بنای یادمان ابوالفضل بیهقی درروستای حارث آباد 

- اجرای موسیقی  ، سخنرانی و بیهقی خوانی

 بخش سوم :

بخش سوم

ساعت 9:30 الی 11:30 و همچنین 12 الی 13:30  مکان : تالار اجتماعات دانشکده ادبیات وعلوم انسانی (طبقه مجتمع علوم انسانی )
- کارگاه علمی -  پژوهشی " روایت شناسی : تعاریف ، نظریه ها ، رویکردها وکاربردها " :  دکتر ابوالفضل حری ( ویژه ثبت نام کنندگان / با ارائه گواهی معتبر علمی – پژوهشی از معاونت پژوهشی وفناوری دانشگاه )
بخش چهارم

ساعت 18 الی 20:30 عصر سه شنبه دوم  آبان 1396مکان : مرکز آفرینش فرهنگی واجتماعی دانشگاه حکیم سبزواری (24 متری انقلاب – حدفاصل میدان نجار آباد ومیدان طبس )

- تلاوت آیاتی از قرآن کریم / سرود جهوری اسلامی ایران / سرود سبزوار / سخنان آغازین مجری برنامه : خانم فرزانه فرهبد

- بیهقی خوانی : دکتر ابوالقاسم رحیمی (دانشگاه حکیم سبزواری ) 5 دقیقه

- میزگرد پژوهشی " ظرفیت های نمایشی تاریخ بیهقی " (60دقیقه ) / دبیرمیزگرد : دکتر مهیار علوی مقدم

- دکتر محمد جعفر یاحقی (دانشگاه فرودسی مشهد ) / دکتر ابوالفضل حری (دانشگاه اراک ) / آقای سید نورالله رضوی (مرکز آفرینش فرهنگی واجتماع... )

- نماهنگ انیمیشن "بیهقی "/  و برنامه پایانه اجرای مسابقه "آوای حسنک " (مسابقه داستان خوانی تاریخ بیهقی ) : 70 دقیقه

  

هفتمین همایش ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی

هفتمین همایش ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی

(به مناسبت  اول آبان,روز ملی بزرگداشت ابوالفضل بیهقی)

  بخش مردمی :روستای حارث آباد در محل یادمان بیهقی (زادگاه ابوالفضل بیهقی):ساعت15/30 تا 17