«بیهقی» تاریخ و داستان را به هم پیوند زد

یک استاد ادبیات فارسی، با گرامیداشت روز یکم آبان ماه که به نام خداوندگار نثر پارسی، ابوالفضل بیهقی، نام‌گذاری شده است؛ گفت: از شگفتی‌های کار این استاد بزرگ پیوند تاریخ با داستان است.

هادی حاتمی کیا در گفت و گو با ایسنا اظهار کرد: کتاب تاریخ بیهقی از آثار مهم ابوالفضل بیهقی تاریخ نگار برجسته در دوران غزنوی است که به عنوان یکی از کهن‌ترین کتاب‌های فارسی که در همه کشورهای فارسی زبان مورد توجه بوده و این نویسنده چیره دست فارسی هزاران سال پیش، حوادث سیاسی و اجتماعی دوران خود را با زبانی شیرین، پخته، دقیق و روشن بیان کرده است.وی با اشاره به اینکه تاریخ بیهقی یکی از شاهکارهای بی‌نظیر در بین متون کهن فارسی است که از آن به عنوان شاهنامه نثر فارسی یاد شده است، افزود: تاریخ بیهقی متنی است دراماتیک و داستانی که باید آن را خواند و با خواندن آن بیشتر به آمیختگی دو واژه تاریخ و داستان می‌توان پی برد.حاتمی اظهار کرد: واقعیت این است که تاریخ بیهقی را باید به عنوان نمونه از کهن‌ترین آثار به جا مانده نثر فارسی و در نگاهی جزئی‌تر آیینه نسبی نامه نگاری‌های رایج از تاریخ است.وی ادامه داد: در تاریخ بیهقی نقاطی برکشیده بسیاری داریم که علاوه بر ذکر بردار کردن حسنک وزیر در این کتاب، مواقف خواندنی بسیار دیگری هم وجود دارد.

این استاد ادبیات با اشاره به اینکه بیهقی فن نامه‌نگاری را از استاد خود بونصر مشکان آموخته است و در سرتاسر کتابش خواسته یا ناخواسته به مخاطب خود فنون نامه‌نگاری را آموزش می‌دهد، گفت: همان طور که بیهقی آرزو داشته، نام خود را با نوشتن این کتاب ماندگار کرده که همواره نیاز به تحلیل ساختاری و درون مایه‌ای نوشته‌ها و نامه‌های تاریخ بیهقی وجود دارد.حاتمی اظهار کرد: ما با خواندن تاریخ بیهقی می‌توانیم بفهمیم روابط قدرت چگونه عمل می‌کنند و نویسنده چگونه توانسته است بین نقد قدرت، تسلط بر ادبیات، تاریخ نگاری و توصیف شرایط روز، پیوندی مثال زدنی برقرار کند.

وی افزود: وقتی ما تاریخ بیهقی می‌خوانیم می‌توانیم از تنش‌های دراماتیکی که نویسنده ایجاد می‌کند امروز را به صورت انتقادی دریابیم و چتر اندیشه‌مان را در بیشه‌ای پر درخت با مهره‌های سیاسی باز کنیم تا به ساحت دراماتیک و دراماتیزه کردن مسائل آن پی ببریم.

این استاد ادبیات با اشاره به اینکه بیهقی حال ما را می‌آشوبد و ادبیاتی تابناک به ما نشان می‌دهد، افزود: با درنگ بیشتر بر پیچ و خمِ متنِ تاریخِ بیهقی، می‌توان ابوالفضل بیهقیِ دبیر را زبان شناس و ادیبی زبردست به شمار آورد که کلماتش برتافته از گفتمانِ جاریِ زمانه‌اش بوده است و چه زیبنده است که روز نثر فارسی مزین به نام این نویسنده چیره دست باشد.

وی یادآور شد: ابوالفضلِ بیهقی به عنوانِ مؤلفِ تاریخ با زبانِ ادب، عامیانه می‌نگاشته و از کنایه‌های زیادی در نگارشِ متنش بهره برده است به طوری که همزمان بیهقی هم از کنایاتِ ادبی بهره برده هم از زبانِ عامیانه‌ی مردم زمانه‌اش.

حاتمی اضافه کرد: به اعتقاد اساتید زبان و ادب پارسی، هر جا بیهقی خواسته، غم، آرزو و حتی شادی خود را به نمایش گذارد، به درستی از کنایاتِ ادبی استفاده کرده چه بسا کنایاتِ ادبی از امکانات زبان است و همین موجب شده قدرتِ ترکیبات و اشاراتِ بیهقی به حدِّ اعلایِ فصاحت و بلاغت برسد و تسلطِ خود را بر ترکیبات و تعبیراتی که در عینِ ایجاز، معنی و مفهومِ وسیعی را در برمی‌گیرد نمایان کند.

منبع: ایسنا/خراسان رضوی