ابوالفضل بیهقی بزرگترین تاریخ نگار ایرانی در آستانه فراموشی

ابوالفضل بیهقی بزرگترین تاریخ نگار ایرانی در آستانه فراموشی

یادی از خبرنگار تاریخی سبزوار

روزنامه خراسان در تاریخ 17 مرداد ماه جاری به مناسبت روز خبرنگار در مطلبی مختصر و مفید از یکی پرافتخار ترین مشاهیر خطه سربداران به عنوان خبرنگار وگزارشگری صادق یاد کرد و در پایان همه خبرنگاران را به رفتار این خبرنگار تاریخی سبزوار متوجه کرده است که برخی ارکان اساسی از اصول علوم ارتباطات را در کار خود به نمایش گذاشته است.

آقای علیرضا حیدری که متن مورد ذکر را در روزنامه خراسان منتشر کرده ، همچنین وعده داده است هرچند وقت یک بار اشاره و نگاهی به کلام و رفتار این بزرگمرد خراسانی و افتخار دارالمومنین سبزوار بیاندازد.اینک از شما دعوت می کنیم به مطالعه متن کامل این مطلب از روزنامه خراسان بپردازید: 

«و اخبار گذشته بر دو قسم گویند که آن را سه دیگر نشناسند یا از کسی بباید شنید و یا از کتابی بباید خواند و شرط آن است که گوینده باید که ثقه و راست گو باشد و نیز گواهی دهد که آن خبر درست است و نصرت دهد کلام خدا را... و کتاب هم چنان است که هر چه خوانده آید از اخبار که خرد آن را رد نکند، شنونده آن را باور دارد و خردمندان آن را بشنوند و فرا ستانند...» این تمام هدف و نیت ابوالفضل بیهقی است در نگارش تاریخ ارزشمند و گرانسنگ خود.

 او در این فراز که در کتاب خویش یادآور می شود، به صراحت و آشکارا به دو - سه نکته ای اشاره می کند که اهمیت خبررسانی را می رساند. 

بیهقی گر چه یک «خبرنگار» به معنای مصطلح امروزی نیست اما در واقع یک خبرنگار و گزارشگر صادق است و به همین دلیل تأکید می کند که: «سخنی نگویم تا خوانندگان این تصنیف گویند شرم باد این پیر را» و از همین روست که بیهقی بارها به صداقت در گفتار و صحت خبر و رسالت خبرنگاری اشاره می کند. او حتی اگر از بزرگانی چون «بونصر مشکان» یاد می کند باز هم بر صادق و امین بودن آن ها تأکید می کند. این صداقت و امانتداری که در متون ادب فارسی می بینیم لازمه خبرنگاری است.

امروزه امانت و صداقت لازمه کار خبر شمرده می شود و اگر این دو ویژگی در یک خبر نباشد تا به قول بیهقی خرد آن را رد نکند و شنونده آن را باور دارد، پایه و مایه خبر می لنگد و از اساس رسالت خبر به درستی انجام نشده است. پیامبر هم که نبی است و قرار است «خبر» بدهد از ناحیه خداوند به بشر باید «امین» باشد و این چنین است که از میان آن همه «محمد امین» برگزیده می شود تا امانت و راستی و صداقت نشان اول پیامبری باشد و آن که می خواهد «خبر» بدهد، آن هم خبری روشن که «و ما علی الرسول الا البلاغ المبین».

روز خبرنگار البته بهانه ای بود تا گریزی بزنم فقط به یک متن ادبی و تاریخی تا باورمان شود ادبیات ما منبع و مرجعی مهم برای بسیاری از نظریه پردازی هاست. ما چندان عادت نکرده ایم نظریه ها و تئوری های علمی خصوصا در حوزه علوم انسانی را از آن چه داریم، استخراج کنیم. نشانه هایی که متون ادبی و تاریخی ما می دهد می تواند سرفصل های قابل اعتنایی برای حوزه های علوم انسانی باشد.ابوالفضل بیهقی -که پیش از این قول داده بودم هر از گاهی اشارتی به کلام او بکنم- به تعبیر زیبای زنده یاد غلامحسین یوسفی خود «گزارشگر حقیقت» است و «اخبار»ی که نقل می کند بر عنصر «ثقه» تأکید دارد چه در گوینده خبر که باید «ثقه» باشد و چه اصل خبر و این رکنی اساسی از اصول علوم ارتباطات است.«درنگ» امروز رنگ روز «خبرنگار» گرفت تا به یاد آوریم هفدهم مرداد، روز شهادت شهید صارمی و همه خبرنگاران شهید را که صادق ترین خبرنگاران بودند و نیکو امانت دارانی. 

نویسنده: علیرضا حیدری(منبع : روزنامه خراسان)

گفتنی است ابوالفضل بیهقی در سال 385 هجری در حارث آباد بیهق (سبزوار) زاده شد. پدرش از خواجه‌گان دربار غزنویان به شمار می‌آمد و با بزرگان روزگار خویش نشست و برخاست داشت. 

ابوالفضل بیهقی مولف کتاب مشهور تاریخ بیهقی(مسعودی) است . که از امهات (مهمترین) کتب فارسی محسوب می شود. در باره کتاب مورد ذکر چنین نوشته اند : تاریخ بیهقی را می‌توان آیینه روزگار غزنویان و بخش‌های شرقی ایران در روزگار آنان دانست. این تاریخ یک اثر عمومی است. 

کسانی که با روش تحقیق و شیوه تاریخ‌نگاری در جهان امروز آگاهی دارند، نیک می‌دانند که بیهقی در نوشتن تاریخ خود علمی و روشمند عمل کرده است و چنان نوشته است که به «تعصبی و تزیدی» نکشد.تاریخ بیهقی از نظر علم جغرافیا نیز منبعی ارزشمند است، این کتاب نمودار جامع و کم نظیری از اوضاع و احوال غزنویان هم محسوب می‌شود. کمتر پدیده‌ای از زندگی مردم آن دوره می‌توان یافت که از دید تیزبین مؤلف این کتاب پنهان مانده باشد

 این اثر سترگ در حوزه تاریخ‌نگاری، داستان‌نویسی، اندیشه، ادبیات و شیوه نگارش فارسی، نگاه خردمندانه به هستی و اتفاقات آن، کتابی شایسته و قابل توجه است. این کتاب آیینه نگاه یک انسان فرزانه و تیزبین ایرانی به روزگار و رخدادهای آن است که هم مایه‌ی پند و اندرز و عبرت است و هم مایه مباهات و افتخار.

 تاریخ بیهقی، شاهنامه نثر فارسی است و بیانگر شایستگی زبان فارسی در حوزه نگارش و پژوهش. شیوه تاریخ‌نگاری بیهقی می‌تواند سر فصل تاریخ‌نگاری علمی ایرانیان باشد و پژرهشگران ما بر پایه آن بنگارند و آن را سر لوحه کار خود قرار دهند. 

منبع : کتاب نیوز

لازم به ذکر است ابوالفضل بیهقی که بی شک یکی از بزرگترین افتخارات سبزوار و نامدارترین مشاهیر خراسان محسوب می شود و از او به عنوان فردوسی نثر فارسی یاد می کنند ، اما تا کنون مورد بی توجهی زیادی از جانب مسئولین فرهنگی کشور ، استان و حتی سبزوار شهر زادگاهش قرار گرفته است. حال آنکه به جا بود تا کنون برای این مورخ بزرگ و صادق ایرانی و نویسنده صاحب سبک نثر فارسی یک روز ملی در تقویم رسمی کشور ثبت شده و همه ساله مراسم بزرگداشتی به صورت گسترده و ملی با پوشش مناسب رسانه ای در شهر سبزوار برگزار می شد. 

همچنین به جاست هرچند محل آرامگاه ابوالفضل بیهقی مشخص نیست اما بنای یادبود با شکوهی به همراه فضای سبز و مراکز فرهنگی مناسب نظیر کتابخانه ، موزه ، نمایشگاه ، تالار اجتماعات و ... درمحل روستای زادگاهش حارث آباد سبزوار در غرب خراسان رضوی احداث شود.

متأسفانه طرح احداث بنای یادبود ابوالفضل بیهقی که در سالهای ابتدایی دهه 80 در حارث آباد مطرح شد ، اینک به صورت نیمه کاره رها شده است که بی شک در قبال این تأخیر و تعلل مسئولین فرهنگی و سیاسی شهرستان از جمله اداره میراث فرهنگی ، انجمن مفاخر ، فرمانداری ، نمایندگان ، شوراهای شهر و روستای سبزوار و حارث آباد و حتی مسئولین استانی باید پاسخگو باشند. و البته به جاست خبرنگاران و رسانه های پویای محلی و ملی که دغدغه فرهنگ و تاریخ این سرزمین پرگهر را دارند به پوشش خبری آن بپردازند.پیش از این نیز در همین مجله به بخش هایی از ارزش ها و افتخارات این نویسنده بزرگ تاریخ و ادبیات ایران اشاره کرده ایم.

منبع خبر :مجله اینترنتی اسرارنامه سبزوار

http://www.asrarnameh.com/news.php?id=615