بیوگرافی دکتر سیدمحمد علوی‌مقدم
خلاصه : دکتر سیدمحمد علوی‌مقدم، در سال 1311 شمسی در شهر سبزوار بدنیا آمد ایشان دارای مدرک دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی گرایش بلاغت و نقد ادبی و عربی از دانشگاه تهران می باشد.دکتر علوی عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه فردوسی مشهد بود که در مهرماه سال 1382 بازنشسته شدند . از ایشان بعنوان چهره ماندگار رشته ادبیات تجلیل به عمل آمد. او هم اکنون با توجه بر علاقه مندی به زادگاهش در سبزوار به دانشجویان سبزواری در مقطع کارشناسی ارشـد (( فوق لیسانــس )) دانشــگاه آزاد اسلامی و دانشــگاه تربیت معــلم فیــض می بخشد.
گروه : علوم انسانی
رشته : زبان و ادبیات فارسی
گرایش : بلاغت و نقد ادبی و عربی
والدین و انساب : سید محمد علوی مقدم در خانواده سید محمدعلی بن حاج میرزامحمد علوی ششتمدی، در سبزوار دیده به جهان گشود. جدش حاج میرزامحمد، از ثقات و سادات باتقوای سبزوار بود و نام محمد رابمناسبت جدش بر او نهادند.
خاطرات کودکی : سیدمحمد علوی مقدم از دوران کودکی خود چنین می گوید: "به مدرسه می رفتم و درس می خواندم و تابستانها را به روستاهای سبزوار می رفتم."
اوضاع اجتماعی و شرایط زندگی : خانواده سیدمحمد علوی مقدم از طبقه نیمه مرفه بود.
تحصیلات رسمی و حرفه ای : سیدمحمد علوی‌مقدم تحصیلات ابتدایی خویش را در شهر زادگاهش -سبزوار- در نزد معلم فرزانه مرحوم حاج شیخ حسن داورزنی، در دبستان ملی دانش و با رتبه شاگرد دومی در سطح شهرستان به پایان برد. از دیگر معلمان وی در آن زمان حاج عباسعلی آقابابایی و حاج غلامحسین صدقی و حسین صدقی بودند. همزمان با تحصیلات علوم جدید، در حوزه علمیه سبزوار به تحصیل علوم اسلامی مشغول شد و علوم عربیت و ادبیات و معارف اسلامی را فرا گرفت.در سال 1336 در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشسرای عالی تربیت معلم تهران قبول شد و در سال 1339 با فارغ‌التحصیل شدن از این دانشسرا، سال‌ها در دبیرستان «اسرار» به تدریس ادبیات فارسی پرداخت. ایشان در سال 1340ش، یکی از پنج نفری بود که در رشته دکتری ادبیات فارسی دانشگاه تهران پذیرفته شد و در سال 1349 فارغ التحصیل گردید.
خاطرات و وقایع تحصیل : سیدمحمد علوی مقدم از خاطرات حین تحصیل که با کار معلمی همراه بود خود چنین می گوید: "من تدریس خود را در روستای نامن- در 35 کیلومتری غرب سبزوار- آغاز کردم. روزهای پنجشنبه با دوچرخه به سبزوار می آمدم و در جاده هموار روستا به شهر که در جنوب راه شوسه تهران - مشهد بود و خلوت و کم رفت و آمد ،در حین دوچرخه سواری کتاب می خواندم. از خاطرات فراموش نشدنی دوران آموزگاری در روستای نامن ،فرصت خواندن کتاب در ان روستا بود که من بیشتر شبها بیدار بودم و چراغ نفتی را دوبار نفت می ریختم .پس از چند گاهی برای تدریس مرا از روستا به شهر آوردند و به تدریس در دبیرستان مشغول شدم."
سید محمد علوی مقدم از دوران تحصیل خود چنین می گوید: "در دوران تحصیل برخی از شبها را تا صبح بیدار بودم و با خوردن و نوشیدن قهوه می توانستم تا اذان صبح مطالعه کنم.در دوران تحصیل از دانشجویان ممتاز بودم."
فعالیتهای ضمن تحصیل : سیدمحمد علوی مقدم پس از پایان دوره تحصیلات علوم قدیم و جدید، در سال 1331 به شغل شریف معلمی روی آورد و اولین سال تدریس خود را در روستای نامن- در 35 کیلومتری غرب سبزوار- آغاز کرد و سپس به سبزوار منتقل شد و به تدریس در مدارس این شهر پرداخت.در سال 1336 در رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشسرای عالی تربیت معلم تهران قبول شد و در سال 1339 با فارغ‌التحصیل شدن از این دانشسرا، سال‌ها در دبیرستان «اسرار» به تدریس ادبیات فارسی پرداخت.سیدمحمدعلوی مقدم همزمان با تحصیل خود در دوره دکتری در دانشگاه تهران ، از سال 1336 تا سال 1349 به سبزوار می آمد و در دبیرستان های این شهر تدریس می کرد و مدتی ریاست دبیرستان «اسرار»- بزرگترین دبیرستان سبزوار در قبل از انقلاب اسلامی- را نیز برعهده داشت.
استادان و مربیان : سیدمحمد علوی‌مقدم تحصیلات ابتدایی خویش را در این شهر در نزد معلم فرزانه مرحوم حاج شیخ حسن داورزنی، در دبستان ملی دانش و با رتبه شاگرد دومی در سطح شهرستان به پایان برد. از دیگر معلمان وی در آن زمان حاج عباسعلی آقابابایی و حاج غلامحسین صدقی و حسین صدقی بودند. همزمان با تحصیلات علوم جدید، در حوزه علمیه سبزوار به تحصیل علوم اسلامی مشغول شد و علوم عربیت و ادبیات و معارف اسلامی را فرا گرفت. از جمله استادان ایشان در آن زمان، حاج شیخ محمدحسن شریعتمداری، آیت الله حاج شیخ محمدتقی عندلیبی خواستار که در مسجد جامع سبزوار تدریس داشت، حاج شیخ ولی الله اسراری که در مدرسه فصیحیه درس می داد، حاج سیدفخرالدین افقهی که در مسجد پامنار جلسه درس برپا کرده بود، و حاج شیخ قربانعلی شریعتی مزینانی در حوزه و مرحوم حاج میرزا اسدالله فاضلی بود که در مدرسه فخریه تدریس می‌کردند. از دیگر اساتید و مربیان سیدمحمدعلوی مقدم می توان به غلامحسین صدیقی ،اقای حسین صدوقی (ابتدایی)،بهارمی عنایت الله ،حاج میرزا اسدالله فاضلی (متوسطه) ، دکتر بدیع الزمان فروزانفر و استاد جلال همایی (دکتری) اشاره کرد.
هم دوره ای ها و همکاران : دکتر هوشنگ امینی (همدوره ) ، دکتر فاضلی ،دکتر رکنی ،دکتر حمید زرین کوب ،دکتر اشرف زاده ،دکتر احمد کربلایی از همکاران سیدمحمد علوی مقدم می باشند.
همسر و فرزندان : سیدمحمد علوی مقدم متاهل و دارای همسر (خانه دار) و سه فرزند پسر (پسر ارشد دارای دکتری ساختمان ،پسر میانی فیزیولوژیست و پسر کوچکتر دارای دکتری ادبیات) و دو دختر ( دختر بزرگ دارای کارشناسی زبان انگلیسی و دیگر دختر دارای کارشناسی مامایی) می باشد. دکتر مهیار علوی مقدم فرزند این استاد گرانقدر است که هم اینک به عنوان استادیار و عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم سبزوار به تدریس و تحقیق و تألیف مشغول است.او در همایش نکو داشت پدر خویش مقاله ای تحت عنوان «نظریه دریافت ،هرمنو تیک و تاویل متن » ارائه کرده است.
وقایع میانسالی : سیدمحمد علوی مقدم پس از کسب درجه دکتری در سال 1349 از دانشگاه تهران، یه ادبیات فارسی، به دانشکده ادبیات و علوم انسانی مشهد رفت و بیش از سی و پنج سال است که با سمت دانشیاری و سپس استادی، در آن دانشگاه فعالیت می کند او همچنین در دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم سبزوار نیز به امر تدریس اشتغال دارد.
مشاغل و سمتهای مورد تصدی : - مربی دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد از سال 1349-1350 - استاد یار دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد از سال 1350-1363 - دانشیار دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد از سال 1363-1369 - استاد دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهداز سال 1369 تا کنون - رئیس بزرگترین دبیرستان سبزوار به نام دبیرستان اسرار که 1100 دانش آموز داشت، بمدت 7 سال
فعالیتهای آموزشی : سیدمحمد علوی مقدم در سال‌های 1355در دانشگاه های مصر و در سال 1366در دانشگاه های اسلام‌آباد پاکستان و همچنین از سال 1375 تا 1377به مدت دو سال در دانشگاه های سوریه و حلب، زبان و ادبیات فارسی تدریس می کرده است.
مراکزی که فرد از بانیان آن به شمار می آید : سیدمحمد علوی مقدم عضو هیئت موسس و هیئت مدیره موسسه خیریه سبزواریها می باشد.
سایر فعالیتها و برنامه های روزمره : سیدمحمد علوی مقدم در کنار تدریس و تحقیق به تالیف مقالات در زمینه رشته تخصصی خود می پردازد.
شاگردان : سیدمحمد علوی مقدم در این باره چنین می گوید:" اگر بگویم بیش از هزار دانشجو در دوره کارشناسی و 200 دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد و 100 دانشجو در دوره های دکتری ادبیات به جامعه تحویل داده ام سخنی به گزاف نگفته ام."
آرا و گرایشهای خاص : سیدمحمد علوی مقدم درباره گرایش خود چنین می گوید: "به تفسیر قرآن مجید و علوم قرانی و بلاغت و تدریس زبان عربی علاقه خاصی دارم."
جوائز و نشانها : از سیدمحمد علوی مقدم در سال 1380 در همایش نکوداشتی برای این استاد فرزانه، در دانشگاه تربیت معلم سبزوار تقدیری به عمل امد. و به همین مناسبت، کتابی با عنوان «کیمای سخن» (شامل مجموعه مقالات همایش) در 513 صفحه منتشر شد. همچنین استاد به پاس بیش از 45 سال خدمات علمی و فرهنگی و تدریس در مراکز آموزش عالی و ترجمه و تألیف و تصحیح آثار متعدد، در سال 1383 به عنوان یکی از «چهره های ماندگار» جمهوری اسلامی انتخاب شد و مورد تقدیر قرار گرفت. از دیگر جوایز سیدمحمد علوی مقدم می توان به استاد نمونه کشوری اش اشاره کرد.
چگونگی عرضه آثار : سیدمحمد علوی مقدم تاکنون، در بیش از 50 کنگره و همایش علمی داخلی و خارجی شرکت جُسته و و بالغ بر 40 سخنرانی در محافل علمی و ادبی ارائه کرده است.او استاد راهنمای بالغ بر 80رساله دکتری و کارشناسی ارشد بوده است. همچنین بیش از 110 مقاله تحقیقی به فارسی درباره زبان و ادبیات فارسی و اعجاز و بلاغت قرآن و... در نشریات ایرانی، مانند: مجله دانشکده ادبیات مشهد، کیهان فرهنگی، کیهان اندیشه، مشکوۀ، حوزه، اندیشه حوزه، میقات، مجله وحدت اسلامی و نشریات پاکستان و تاجیکستان و چند مقاله به عربی نیز در نشریات کشورهای عربی، از جمله سوریه، اردن، مغرب، و قاهره به چاپ رسانده است. بیش از 14 مقاله بزبان عربی نوشته است .
آثار :
1 الفروق فی اللغه
2 بررسی آیات حج در قرآن مجید
3 برگزیده اخلاق ناصری
4 بیست مقاله
5 ترجمه «المطوّل»
6 ترجمه «معالم‌البیان»
7 ترجمه «الاشباح»
8 ترجمه «الاشباه و نظایر فی القرآن الکریم»
9 تصحیح و تعلیق «المستخلص فی ترجمان القرآن»
10 تطوّر علوم بلاغت
11 جلوه جمال (نمونه اعلای بلاغت قرآن)
12 در قلمرو بلاغت
13 قانونگذاری در اسلام
14 معانی و بیان
کاربر