ویژگی خاص آیه الکرسی
ویژگی خاص «آیةالکرسی»
«آیةالکرسی» دارای 50 کلمه است که در هر کلمه آن برکتی وجود دارد.
ویژگی خاص «آیةالکرسی» مبنی بر «غرر الآیات» بودن
«غرر» جمع غرّه و به معنای درخشندگی و برجستگی است که معمولاً در لغت نیز به سفیدی موجود در پیشانی گاو و یا گوساله به دلیل دورنمای خاص آن، غره گفته میشود.
هر آیهای از آیات قرآن، شأن و منزلت خاص خودش را دارد که با این شأن و جلالت از دیگر آیات ممتاز میشود اما برخی آیات، درخشش، برجستگی، نقش کلیدی و زیربنایی ویژهای دارد از این رو به آیاتی که این درخشندگی و این برجستگی را دارد غرر آیات گفته میشود.
بیان معیارهای «غرر الآیات»
کلیدی بودن آیات قرآن، آن آیات کلیدی که دیگر معارف به آن برمیگردد، میتواند راهگشای فهم بسیاری از آیات و روایات معصومان باشد. همچنین اتقان و استحکام، جمع بین برهان و عرفان، علو متن و متین بودن آن و محتوای بسیار در یک متن کوتاه که به لحاظ ادبی آن را ایجاز اعجابانگیز میگویند از جمله خصایص ممتاز آیةالکرسی به شمار میرود.
مهمترین ویژگی «آیةالکرسی»
مهمترین ویژگی «آیةالکرسی» از نظر مرحوم علامه طباطبایی (ره) بحث توحیدی آن میباشد. ایشان آیات «غرر» را از آیاتی بر میشمرد که توحیدی است به دلیل اینکه همه مسائل اسلامی و قرآنی اعم از عقاید، اخلاق، احکام و حقوق به نوعی به توحید باز میگردد.آنچه در روایت اخیر وجود دارد این نکته را میرساند که «آیةالکرسی» یکی از آن گنجینهها و خزینههای الهی است که بحث توحیدی یعنی معرفی خود خدا و توحید صفاتی را به نحو احسن بیان میکند
«آیةالکرسی» سرور تمام قرآن و معارف دینی است
توحید، زیربنای تمام معارف و اعمال شایسته است، بنابراین بیشترین آیات کلیدی، آیات توحیدی است شاید بتوان گفت علامه طباطبایی غالب آیات توحیدی و برجسته را غرر آیات میداند از این رو شاگرد ایشان علامه جوادی آملی یک توسعهای در غرر آیات دادهاند.
چرا مرحوم علامه طباطبایی، آیةالکرسی را سید و غرر آیات برشمرده است؟
سخنی از امام صادق (علیه السلام) است که میفرمایند : «ابوذر از پیامبر (صلی الله علیه وآله) پرسید از میان آیاتی که بر شما نازل شد، کدام یک از همه برتر است حضرت فرمودند: «آیةالکرسی» ، همچنین از امام علی (علیه السلام) روایت شده است که میفرمایند: «بارها شنیدهام که حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) میفرمودند :« سیدالکلام القرآن آقای تمام سخنان، قرآن است و آقای تمام قرآن سوره مبارکه بقره و آقای سوره بقره و معارف قرآن «آیةالکرسی» است .»
لذا این روایات باعث میشود «آیةالکرسی» غرر نامیده شود.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در ذیل همین حدیث به حضرت امیر (علیه السلام) فرمودند: یا علی (علیه السلام) در آیةالکرسی 50 کلمه است که در هر کلمهای از آن برکتی وجود دارد.در روایت دیگری از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) سۆال شد کدام آیه اعظم آیات قرآن است شروع به خواندن آیةالکرسی کردند و فرمودند: «اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ به شیءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ به ما شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ یَۆُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ».
پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در ذیل همین حدیث به حضرت امیر (علیه السلام) فرمودند: یا علی (علیه السلام) در آیةالکرسی 50 کلمه است که در هر کلمهای از آن برکتی وجود دارد
عالیترین اسامی خداوند در «آیةالکرسی» نهفته است
در میان روایات، روایات بسیار زیبایی هست که از آنها نیز به غرر روایات یاد میشود. در صفحه 360 کتاب «مجمعالبیان» روایتی از امام باقر (علیه السلام) آمده است که میفرمایند: «ان لکل شیء ذروة و ذروة القرآن آیةالکرسی»؛ هر چیزی اوج و قلهای دارد که اوج قرآن کریم «آیةالکرسی» است، البته جنبه توحیدی آیةالکرسی بسیار مهم است. در «آیةالکرسی» عالیترین اسماء حسنا الهی از جمله؛ حی، قیوم، العلی، العظیم و مانند آن وجود دارد.
آخرین نکته در خصوص غرر آیات بودن «آیةالکرسی»
آخرین نکته در خصوص غرر آیات بودن «آیةالکرسی» روایتی است که در آن علی علیهالسلام میفرمود: «رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به من خبر داد که» آیةالکرسی از گنجهای زیر عرش پروردگار به ایشان عطا شده است که قبل از پیامبر (صلی الله علیه وآله) به هیچ کسی عطا نشده بود لذا این آیه از اختصاصات حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) و از گنجینههای زیر عرش پروردگار به شمار میرود.
اهمیت، عظمت و خواص آیةالکرسی
هر چه در عالم طبیعت است مسبوق به وجود غیر طبیعی آن در مخزن غیبی است و این نکته مهمی است که در آیه 21 سوره «حجر» آمده است «وَإِن مِّن شَیْءٍ إِلاَّ عِندَنَا خَزَائِنُهُ»؛ هر چه در عالم وجود دارد گنجینههای آن در نزد خداست.
از این آیه شریفه فهمیده میشود هر چیزی نه تنها یک خزینه بلکه خزانههایی دارد و این مسئله بیانگر آن است که خزانههای الهی متعدد هستند، همچنین آنچه در روایت اخیر وجود دارد این نکته را میرساند که «آیةالکرسی» یکی از آن گنجینهها و خزینههای الهی است که بحث توحیدی یعنی معرفی خود خدا و توحید صفاتی را به نحو احسن بیان میکند.
«آیةالکرسی» اثر شفا و شفاعت دارد و میخواهد ما را با توحید ناب آشنا کند که اگر توحید در زندگی انسان سایه افکند بسیاری از مسائل دیگر حل خواهد شد چرا که بازگشت بسیاری از معارف و احکام دین به مسئله توحید است.