روایت ابوالفضل بیهقی مورخ بزرگ ایرانی از آیین نوروز در دوران غزنویان

خواجه ابوالفضل بیهقی استاد مسلم نثر فارسی که از وی به عنوان پدرنثر داستانی  و نیز به عنوان یکی از بزرگترین مورخان ایرانی نیز یاد می شود ، و از بزرگترین مشاهیر سبزوار و خراسان است ، در کتاب گرانسنگ خود به نام تاریخ بیهقی ،  آیین نوروز را در دربار غزنویان به صورت زیر شرح داده است:
نوروز

 نوروز اوّلین روز بهار، آغاز سال نو و بزرگ­ترین جشن ملّی ایرانیان است که در اساطیر ایرانی به جمشید نسبت داده شده و آن را «نوروز جمشیدی» نامیده­اند. شاهنامه­ی فردوسی نیز جشن نوروز را بر به تخت نشستن جمشید نسبت می­دهد. در نوروز باستان پنج روز اوّل فروردین نوروز عامّه بود. شاه بارعام می­داد و هر روز گروهی از مردم را برای شادباش نوروزی به حضور می­پذیرفت. روز ششم، نوروز بزرگ و نوروز خاصّه خوانده می­شد. شاه به خلوت می­رفت و با نزدیکان خود می­نشست.
در این روز کهتران برای امیر مسعود هدیه­هایی می­آوردند و امیر هم در مقابل رسم به جای می­آورد و به آنها هدیه می­داد و امیر به شعر شاعران گوش می­داد و شاعران و مطربان را صله می­فرمود.
  و روز سه­ شنبه چهار روز باقی مانده از جمادی­الاولی امیر بجشن نوروز نشست، و دادِ این روز بدادند کهتران بآوردن هدیه­ها. و امیر هم داد بنگاهداشتِ رسم.(بیهقی، 1389: 757)

 و روز پنجشنبه هژدهم ماه جمادی­ الاُخری امیر بجشن نوروز بنشست. و هدیه­ها بسیار آورده بودند، و تکلّف بسیار رفت. و شعر شنود از شعرا، که شادکام بود درین روزگارِ زمستان و فارغ دل و فترتی نیفتاد، و صلت فرمود، و مطربان را نیز فرمود.(بیهقی، 1389: 941)
جشن نوروز تنها جشن ملّی و باستانی به جا مانده- به عنوان یک میراث فرهنگی در دوران معاصر همواره مورد توجه مردم قرار داشته است و هر ساله با شکوه خاصّی برگزار میگردد.
بررسی­ها نشان می­دهد که جشن­های ملّی و باستانی ایران باوجود این­که غزنویان غیر ایرانی و ترک­ نژاد بودند، در این دوره از اهمیت و ارزش خاصّی برخوردار بوده و جایگاه ویژه­ای داشته ­اند و با آداب و رسوم خاص، و با تکلّف بسیاری برگزار می­شده است.
منبع:

گروه زبان و ادبیات فارسی اداره کل آموزش و پرورش خراسان رضویhttp://adabdanan90.blogfa.com

مجله اینترنتی اسرارنامه سبزوار http://www.asrarnameh.com