نام بیهقی به تقویم کشور زینت بخشید!

برای بیهقی چه کردیم و چه باید بکنیم؟

✳️ ده روز پرهیاهو و پر هیجان انتخابات گذشت و تکلیف ها مشخص شد. این روزها همه یا در حال استراحتند و یا سخت مشغول حساب و کتابها هستند. اما هفته گذشته خبر بسیار مهمی برای سبزوار داشتیم که در غوغای بوقهای تبلیغاتی و ستادهای انتخاباتی زیاد دیده و شنیده نشد. این خبر مهم، ثبت اول آبان به عنوان روز بزرگداشت ابوالفضل بیهقی در تقویم رسمی کشور بود.

بالاخره تقویم رسمی کشور به نام ابوالفضل بیهقی پدر نثر فارسی مزین شد. تا کنون تقریبا همه مشاهیری که نام شان در تقویم آمده است از شاعران بودند؛ فردوسی، خیام، سعدی، مولوی و غیره. اما اکنون با ثبت اول آبان به نام بیهقی، روزی هم برای نثر خواهیم داشت. واقعا حیف بود که تقویم کشور روزی برای نثر نداشته باشد. روز بیهقی همچنین روزی برای تاریخ هم هست و تاریخ، معلم انسانهاست. اما تذکر چند نکته در این باره خالی از لطف نیست:

1- کار، نشد ندارد؛ اگر ابتکار و پشتکار داشته باشیم. کسب این موفقیت، بعد از سالها تلاش و پیگیری حاصل شده است. ثبت روز بیهقی یک کار گروهی و مستمر بود. این موفقیت به نام یک شخص یا گروه خاصی نیست بلکه حاصل پیگیری ها و سماجت های مسئولان مختلف در سال های مختلف است. اساسا این گونه کارها با اقدامات فردی و شخصی به جایی نمی رسد بنابراین موفقیت ثبت روز ملی بیهقی به نام سبزوار است نه فرد یا گروه خاصی. به هر حال این موفقیت بار دیگر ثابت کرد که اگر وحدت و همفکری و همکاری باشد هیچ کاری غیرممکن نیست. و با همبستگی و تعامل چه کارهای بزرگی را که می توان به سرانجام رساند. یادمان باشد که سبزوار کمبودهای زیادی در زمینه های فرهنگی و هنری  دارد و و هنوز کارهای بزرگی برای انجام دادن داریم: ساخت کتابخانه مرکزی شهر، کسب پایتختی کتاب ایران، محل دائمی نمایشگاه های شهرستان، پردیس جامع فرهنگی بیهقی، بازسازی و ساخت موزه و مرکز فرهنگی استاد سبزواری، گذر فرهنگ و هنر، بازسازی و احیای کاروانسراها، احیای سراهای سنتی شهر، مرمت و احیای خانه های تاریخی، ایجاد زیرساخت های گردشگری، ثبت آثار میراث فرهنگی و گردشگری در یونسکو و غیره.

2- شاید خیلی ها ندانند که اختصاص روزی به نام بیهقی نخستین بار در سال 1386 در شورای عالی انقلاب فرهنگی مطرح و رد شد. علت اصلی رد شدنش هم غفلت و کوتاهی و پیگیری نکردن مسئولان وقت سبزوار بود. اگر مسئولان وقت شهرستان، مانند سال های اخیر پیگیری می کردند قطعا روز بیهقی ثبت می شد و 14 سال انتظار نمی کشیدیم. به موقع عمل کردن و سنجیده و با برنامه پیش رفتن و سماجت مسئولان در به نتیجه رساندن طرحی یا کاری بسیار مهم است. همین غفلت ها و کوتاهی هاست که کارها را سالها عقب می اندازد. مسئولان باید فرصت شناس باشند و به اصطلاح تا تنور داغ است نان را بچسبانند. وقتی با اندکی غفلت و کوتاهی، فرصت مناسب از دست رفت؛ بدست آوردن دوباره آن فرصت یا غیرممکن است و یا بسیار پرهزینه و زمان بر خواهد بود. متاسفانه مسئولان سبزوار از این غفلت ها و کوتاهی ها کم نداشته اند؛ محروم شدن سبزوار بعنوان دومین شهر بزرگ استان از راه آهن سراسری یک نمونه بارز آن است که بعد از 60 سال هنوز نتوانسته ایم سبزوار را به شبکه سراسری ریلی وصل کنیم. مگر نه این که یکی از دلایل عقب افتادگی منطقه بزرگ سبزوار در چهار دهه گذشته نداشتن راه آهن بوده است. قطعا تا زمانی که سبزوار به شبکه سراسری ریلی کشور وصل نشود شهرک های صنعتی و منطقه ویژه اقتصادی نیز رونقی نخواهند داشت. بنابراین یک روز هم یک روز است و هر روز تاخیر در راه اندازی راه آهن، یعنی تاخیر در پیشرفت و آبادانی منطقه و شهرستان.

نگنجاندن حداقل یک قنات از سبزوار در پرونده قنات های ایران برای ثبت در میراث جهانی یونسکو، جای خالی مشاهیر سبزوار در جمع مشاهیر یونسکو، انتخاب نشدن سبزوار بعنوان پایتختی کتاب ایران، رها شدن تپه باستانی سبزوار و... هم اکنون نیز پرونده کاروانسراها برای ثبت در یونسکو در جریان است و ظاهرا هیچ کاروانسرایی از سبزوار در این پرونده نیست. اگر مسئولان غفلت و کوتاهی کنند این فرصت بی نظیر را هم از دست خواهیم داد.

در چنین بزنگاه هایی اگر مسئولان به موقع عمل کنند و پیگیری و سماجت داشته باشند فرصت های بزرگی برای شهرستان ایجاد می کنند و اگر غفلت و کوتاهی کنند فرصت سوزی خواهند کرد.

3- هر چند آرامگاه بیهقی به طور دقیق، مشخص نیست اما برخی از بزرگان از جمله استاد باستانی پاریزی معتقد است که بیهقی در اواخر عمر خود به زادگاهش بیهق آمده و در همین جا درگذشته است. او در کتاب "سیاست و اقتصاد در عصر صفوی می نویسد:

"هر چند قسمت عمده عمر بیهقی در غزنه گذشته اما گمان من این است که پس از آزادی از زندان، همچون فردوسی، به زاد و بوم خود بازگشته و در بیهق مرده باشدکه قبر خاندان بیهقی در آنجاست. دلیل بر این گمان این است که هم امروز در غزنه و هیچ یک از شهرهای افغانستان، قبری به نامه بیهقی نداریم و در کتاب مزارات غزنه نیز از آن خبری نیست. با این حساب حق این است که انجمن آثار ملی، ستون یا بارگاهی به یاد بیهقی در سبزوار یا ششتمد بسازد که یادآور نام بلند بیهقی باشد و موسسات دیگر نیز هر چه بتوانند در تجلیل او بکوشند.” (منبع: سیاست و اقتصاد در عصر صفوی، باستانی پاریزی، ص ۶)

پیشنهاد ساخت یادمانی شایسته برای ابوالفضل بیهقی را مرحوم ابراهیم باستانی پاریزی در سال ۱۳۴۴ ارائه کرد و در سال های بعد بارها آن را تکرار کرد اما تا کنون 56 سال گذشته و هنوز به جایی نرسیده است. مسئولان بارها وعده داده اند و حتی نمایندگان در دوره های قبل خبر از اختصاص 800 میلیون تومان اعتبار برای ساخت این یادمان داده بودند اما انگار فقط یک وعده بود و کسی نه اعتباری دید و نه یادمانی ساخته شد. به هر حال حالا که روز ملی بیهقی در تقویم کشور ثبت شد شایسته است مسئولان شهرستان همچنان با جدیت و پشتکار، طراحی و ساخت یادمانی آبرومند برای او را پیگیری کنند و به نتیجه برسانند. این یادمان باید با شکوه و در خور شان پدر نثر فارسی باشد.حتی می شود برای طراحی و ساخت یادمان بیهقی، فراخوان ملی داد و بهترین طرحها را انتخاب و عملیاتی کرد.

4- اول آبان 92  آقای محمدخانی معاون فرهنگی شهر کتاب در مراسم بزرگداشت پیشنهاد تأسیس «مرکز بیهقی پژوهی» را ارائه داد و گفت: باید این مرکز به‌جایی برسد که هر کس در سراسر جهان بخواهد درباره بیهقی تحقیق کند و مطلبی بنویسد باید به اینجا مراجعه کند. او تأکید کرد این مرکز باید در سبزوار، زادگاه بیهقی راه‌اندازی شود. هشت سال از این پیشنهاد می‌گذرد اما واقعاً چه کردیم؟ آیا کوچک‌ترین قدمی برای راه‌اندازی این مرکز برداشتیم؟ کاری نشد و نشد تا این‌که سال 94 باز هم در مراسم بزرگداشت بیهقی، مرحوم استاد علوی مقدم گفت حاضرم کتابخانه‌ام را به مرکز بیهقی پژوهی تبدیل کنم. شش سال گذشت باز هم کاری نکردیم. تازه افتخار می‌کنیم که چند دانشگاه بزرگ داریم که همه هم دانشکده رشته ادبیات فارسی دارند. چه کسی باید مرکز بیهقی پژوهی را راه‌اندازی کند؟ آیا غیر از دانشگاه‌ها و دانشکده‌های ادبیات ما؟ چه کسانی غیر از استادان ادبیات فارسی باید برای این کارها آستین بالا بزنند؟ اگر دانشگاه‌ها این کارها را نکنند پس برای چه کار ساخته شده‌اند؟

اگر این فعالیت های اساسی درباره بیهقی صورت نگیرد، ثبت روز ملی به نام پدر نثر فارسی چه فایده ای دارد؟ اگر قرار است فعالیت ما برای بیهقی به یک همایش نیم بند و نصفه روزه در اول آبان خلاصه شود، ثبت یک روز به نام او در تقویم کشور چه ضرورتی داشت؛ چون همین کار را قبل از آن هم انجام می دادیم. فعالیت ها و اقدامات شهرستان، قبل و بعد از ثبت روز ملی بیهقی باید کاملا متفاوت باشد.

5- حالا دیگر اول آبان به نام بیهقی است و یک روز ملی به حساب می آید بنابراین طرح ها و برنامه ای این روز هم باید در سطح ملی و جهانی باشد. مسئولان باید از لاک محدود خود بیرون آیند و نگاه های شهرستانی خود را کنار بگذارند. در آستانه قرن جدید قرار داریم و باید جهش بزرگی برای فعال سازی ظرفیت ها فرصت های مختلف منطقه بزرگ سبزوار داشته باشیم تا سبزوار به جایگاه واقعی اش برسد. در شش گذشته شهرداری سبزوار، گرفتار حاشیه ها و روزمرگی محض بود و تقریبا هیچ کار اساسی و زیربنایی برای شهر صورت نگرفت و ما عملا شش سال مهم را در آستانه قرن جدید از دست دادیم. این تجربه باید برای همه مسئولان شهری مایه عبرت باشد. اگر سبزوار می خواهد مانند شهرهای دیگر از قافله پیشرفت و آبادانی عقب نماند افق نگاه مسئولان و مجموعه مدیریت شهری سبزوار باید ملی و جهانی باشد. مثلا شهردار آینده سبزوار باید با نگاه جهانی و ملی انتخاب شود؛ شهرداری توانمند، بی حاشیه و با افق نگاه ملی تا بتواند اول آبان هر سال برای بزرگداشت بیهقی برنامه ریزی کند./

شنبه 5 تیر 1400   

 منبع: آقای علی نورآبادی/ مجله اینترنتی اسرارنامه