ابوالفضل بیهقی و احترام از استاد

احترام از استاد در آیین بیهقی

تجلی زیباترین نوع تاثیر پذیری شاگرد از استاد را شاید بتوان در تاریخ بیهقی دید . در ارتباط میان بیهقی و استادش بونصر مشکان . ارتباطی از نوع ارتباط مرید و مراد و گاه چنان رشته ی محکم محبت آنها را به هم می پیوندد که گویی ارتباط عاشق و معشوق .

بیهقی در همه جای تصنیف گرانقدرش با چنان عشق وصف ناپذیری از استادش سخن می گوید که گویی عاشقی از محبوب و معشوق خود می گوید .

بیهقی در اغلب جنبه های اخلاقی آیینه ی تمام نمای استادش بونصر است به نحوی که همه ی صفات و ویژگی های شخصیتی بونصر در وجود بیهقی هم هست .

بونصر که شخصیتی خرد ورز و عاقبت نگر است خوی ژرف اندیشی و دقت نظر را به یگانه شاگردش می آموزد . او خود فهمیده است که این شاگرد بی نظیر تنها کسی است که در آینده خواهد توانست بونصری دیگر بسازد. بونصری که به همان اندازه خرد گرا ، حقیقت جو ،امانت دار ، دیندار و هوشیار است و تنها کسی که می تواند با صداقت و صمیمیت و هنر بی مانند خود در سمت صاحب دیوان رسالت جای او را بگیرد .

بیهقی از تجلیگاه اندیشه ی استاد خود خوشه های بسیاری چید و این امانت گرانبها را به خوبی حفظ کرد و به ثمر رساند . بونصر هم زکات علم خود را تمام و کمال در درون آگاه بیهقی نشر داد .

احترام زاید الوصفی که بیهقی از استادش می گیرد هم در روزگار خودش و هم در روزگاران بعد مثال زدنی و بی مانند است این احترام و علاقه به گونه ای است  که در جای جای کتاب ارجمندش در تمام لحظات یگانه استاد بی مانندش را گواه می گیرد و تا او زنده است در تمام مشکلات و سختی ها از وی راهنمایی می طلبد و بعد از مرگ بو نصر هرچند بیهقی تا آخر عمر با قلمی گریان زندگی علمی خود را می گذراند اما انگار پس از این ضایعه دیگر روزگار هم به او روی خوش نشان نمی دهد.

منبع : چشم آیینه وبلاگ دکتر فاطمه نعنا فروش http://fnanaforoush.blogfa.com/

فلسفه تاریخ از دیدگاه ابوالفضل بیهقی از دیدگاه امیر نعمتی لیمائی

فلسفه تاریخ از دیدگاه ابوالفضل بیهقی

تاریخ و نگارش آن در روزگار اسلامی رشد فزاینده­ای پیدا کرد. این امر جز با همت تاریخنگارانی که بیشترین آنان ایرانی ­تبار بودند میسر نشد. آنچه روشن است، مورخان مسلمان رویدادهای تاریخی را مخلوق اراده و مشی پروردگار می ­دانستند، با این وصف نگرش این تاریخ­ نویسان به تاریخ و دیدگاه فلسفی آنان، جدا از برخی نظرگاه­ های متفاوت آنان، از دو حالت خارج نبود:

الف: انگاره ­ای که مبین همگامی و همراهی تاریخ با رسالت دینی بود و تاریخ را فنی از فنون علم حدیث نبوی محسوب می­ داشت.

ب: انگاره ­ای که تاریخ را سلسله تجارب برای آیندگان برمی­ شمرد و بدین روی بر ضرورت درک عقلانی رخداد ها تاکید داشت.

اما به راستی ابوالفضل بیهقی به عنوان یکی از برجسته­ترین تاریخنگاران تمامی ادوار ایران درباره تاریخ چگونه می ­اندیشید؟ از منظر او اهمیت و فایده تاریخ چه بود؟ به باور وی رسالت تاریخ را در چه مواردی می­ بایست جستجو کرد؟

در این کوتاه­ سخن بنا بر آن است تا پاسخی روشن بدین پرسش­ ها و سوالاتی از این دست داده شود و بدین­طریق از ذهن تاریخ ­نگر این تاریخنگار پرآوازه آگاهی بهتری یافت. 

ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی که در سال 385 هجری قمری در روستای حارث­ آباد از توابع بیهق (سبزوار) به دنیا آمد نویسنده کتابی است به نام ، تاریخ بیهقی ، که اشتهار روزافزون او را در درازنای تاریخ فراهم آورده و شگفت آنجا است که بیهقی یکی از اهداف خویش از تالیف کتابی چنین را تدارک دیدن شهرت جاودانه برای کتاب برشمرده است:

«غرض من آن است که تاریخ پایه ­ای بنویسم و بنایی بزرگ افراشته گردانم، چنانم که ذکر آن تا آخر روزگار باقی ماند.»

اصل تاریخ بیهقی که به پارسی بلیغ و شیرین نگاشته شده و مشتمل بر شرح سلطنت سلسله غزنویان است بالغ بر 30 مجلد می ­شد، شوربختانه امروزه از این کتاب به جز بخش دوم جلد ششم و مجلدات هفتم، هشتم  و بخشی از جلد دهم چیزی در دست نیست. مطالبی از نخستین مجلدات از دست­رفته تاریخ بیهقی را می ­توان در کتاب زبده ­التواریخ نویسنده نامدار سده هشتم هجری، حافظ ­ابرو، یافت ، اما از بیست مجلد آخر در هیچ­یک از آثار نویسندگان بعدی حتی نشانی نمی ­توان جست.

آنچه هویدا می ­نماید، همین اندک مجلدات باقی­مانده تاریخ بیهقی نیز بر عظمت اندیشه و سترگی کار بیهقی گواهی می­ دهد. به تعبیر پرویز رجبی، تاریخ ­پژوه نام­آور، اهمیت تاریخ بیهقی که نثر زیبایش انعکاسی از درون زیبای نویسنده ­اش نیز می­ باشد بیشتر از دو جهت است:

الف: از جهت تاریخنگاری

ب: از لحاظ هنر نویسندگی

صاحب این قلم را در این مختصر به هنر نویسندگی ارزنده و والای بیهقی کاری نیست، اما تاری­نگاری و پیرو آن تاریخنگریش به شدت مورد توجه خواهد بود.  آنچه واضح می ­نماید، بیهقی به این اصل کلی فلسفه تاریخ ایرانی - اسلامی معتقد بوده که مشیت الهی هدف واقعی و معنای راستین تاریخ است. درحقیقت، او سررشته امور را در دست تقدیر می­ دید و بدین سبب در توصیف بسیاری از رخدادهای تاریخ بیان می ­نمود « با قضا مغالبت نرود »، « قضای غالب با آن یار شد »، « با قضا چون برآمدی ؟ »، « قضا چنین بود و تا جهان است چنین بوده است »، « چون قضا کرده بود ... ناچار همه تدبیر خطا می ­افتاد»، «قضای بازآمده را باز نتوان گردید »، « ایزد عزّ ذکره را تقدیرها است چون شمشیر برنده که روش و برش آن نتوان دید و آنچه از آن پیدا خواهد شد درنتوان یافت و از این است که عجز آدمی به وقتی ظاهر گردد که نتوان دانست در حال، که از شب آبستن چه زاید » و « خردمند آن است که خویش را در قبضه تسلیم نهد و بر حول و قوت خویش و عدتی که دارد اعتماد نکند و کارش به ایزد عزّ ذکره باز گذارد و خیر و شر و نصرت و خطر از وی داند که اگر یک لحظه از قبضه توکل بیرون آید و کبر و بطر را به خویشتن راه دهد، چیزی بیند که به هیچ خاطری نگذشته و اوهام بدان نارسیده و عاجز مانده آید. »

با تمام این اوصاف و به رغم اعتقاد ابوالفضل بیهقی به تقدیر او را بیشتر می ­بایست در زمره هواداران تدبیرگرایی برشمرد تا اخباری­گرایی. او به­مانند طرفداران انگاره تدبیرگرایی و خردورزی ، دانش تاریخ را برای آیندگان سودمند می ­شمرد :

« غرض من از نبشتن این اخبار آن است تا خوانندگان را فایده ­ای به حاصل آید و مگر کسی را از این به کار آید ... و هرکس که این نامه بخواند به چشم خرد و عبرت اندر این نامه نگریست ، نه بدان چشم که افسانه است. »

آنچه بر درستی گفتار فوق مهر تایید و تاکید می­زند آن است که بیهقی در نگارش کتاب خویش چندان به اخباری که تنها برهان و و دلیل بر صدق آن­ ها زنجیره ­ای از راویان متعدد باشد اعتنا نکرده، بلکه به طور معمول آنچه را خود به عینه دیده بود و یا آن­که مجموعه ­ای از براهین متقن را پشتوانه داشت شایسته ذکر بر­شمرده است.

در فلسفه تاریخ ابوالفضل بیهقی یکی از اهداف تاریخ آموزندان عبرت و آموختن عبرت­ است. وی کتاب خود را آینه عبرت می­ خواند، بر عبرت­آموزی کتاب خود تکیه می­ کرد و دنیا را سربه­سر حکمت و عبرت می ­شناخت و می­ گفت « خردمندان را در این باب عبرت بسیار است. »

در نگرش تاریخی بیهقی واقعیت­ گویی و راستگویی نیز جایگاهی ارزنده داشت. در حقیقت آنچه فلسفه تاریخ نوین برخاسته از اروپای پس از عصر رنسانس در باب ضرورت حقیقت­گویی تاریخی تبیلغ می­کند را بیهقی در  10 قرن پیش مراعات می ­کرد و همواره بیان می­ نمود « تا برجایم سخن حق ناچار بگویم ... و محال است چیزی نبشتن که به ناراست ماند .»

اهمیت و ارزش صادق بودن بیهقی و صداقت نوشته ­هایش آن­گاه بیشتر شایان توجه می ­شود که باد نسیان باعث زدودن این نکته از خاطر نشود که او در دربار غزنویان می ­زیسته است. وی با وجود آن­که در بارگاه غزنوی واجد اعتبار بود، به هنگام نگارش تاریخ به هیچوجه درصدد پنهان کردن معایب و مفاسد مقامات اداری و درباریان و اشتباهات سلاطین غزنوی برنیامد، او همچنین مناظر زنده ­ای از وضع زندگی اسفبار توده­های مردم که زیر بار سنگین مالیات شانه خم کرده بودند، ترسیم کرد و به عبارتی به آن بی­ طرفی و عدم تعصب که لازمه کار یک مورخ متعهد به اصول فلسفه تاریخ است پایبندی نشان داد، این مهمی است که در تاریخ ایران، اسلام و جهان معمولا نویسندگان درباری از عهده آن برنیامده ­اند.

بیهقی با وجود آن­که می­ دانست « سخن حق و نصیحت تلخ باشد » و با وجود آن­که برای تاج و تخت پادشاه احترام قائل بود خود را محق نمی­ دانست که از اعمال ناشایست و ناروای سلطان چشم­پوشی نماید و در توجیه این کار ارزشمند خویش می­ گفت » سخنی نرانم که آن را تعصبی و تربدی کشد تا خوانندگان این تصنیف گویند شرم باد این پیر را. »

به­هرحال در پایان و به عنوان برآیند سخن می­ توان گفت تاریخ بیهقی در جو تامل و تنبه شناور است، در آن همه وقایع و کسان از گذرگاه اندیشه بیهقی می­گذرند، به داوری گذارده می­شوند و آن­گاه به قرارگاه ابدی تاریخ رهنمون می­ گردند.

لاهوتی کرمانشاهی زهی دل آفرین دل مرحبا دل

نشد یک لحظه از یادت جدا دل

زهی دل آفرین دل مرحبا دل

ز دستش یک دم آسایش ندارم

نمی دانم چه باید کرد با دل ؟

هزاران بار منعش کردم از عشق

مگر برگشت از راه خطا دل

به چشمانت مرا دل مبتلا کرد

فلاکت دل مصیبت دل بلا دل

از این دل داد من بستان خدایا

ز دستش تا به کی گویم خدا دل ؟

درون سینه آهی هم ندارم

ستمکش دل پریشان دل گدا دل

به تاری گردنش را بسته زلفت

فقیر و عاجز و بی دست و پا دل

بشد خاک و زکویت بر نخیزد

زهی ثابت قدم دل با وفا دل

ز عقل و دل دگر از من مپرسید

چو عشق آید کجا عقل و کجا دل ؟

تو لاهوتی ز دل نالی دل از تو

حیا کن یا تو ساکت باش یا دل

لاهوتی کرمانشاهی بود. یعنی در آنجا بدنیا آمد و در مسکو چشم بر جهان فرو بست. زمانی که خاموش شد 73 سال داشت. نه در ایران و یا تهران، بلکه در مسکو. آرزویش مرگ در وطن بود، اما این مسکن ابدی نیز از او دریغ شد.
زمانی وارد ژاندارمری شد که این نیروی مرزدار ایران زیر نظر افسران سوئدی اداره می شد . او در گروه افسران انقلابی ژاندارمری جای گرفت و سپس به انقلاب مشروطه پیوست. " نشان ستارخان" را از انقلابیون گرفت و سپس رئیس ژاندارمری قم شد. در همین مقام به اتهام فعالیت های مارکسیستی و انقلابی دستگیر شد. از زندان گریخت و از راه کرمانشاه  خود را به ترکیه رساند. در آن سالها ترکیهپناهگاه سیاسیون آزادیخواه ایران بود.
با شروع شدن جنگ جهانی اول،" لاهوتی" بار دیگر به کرمانشاه بازگشت. به کرمانشاه که حمله شد او بار دیگر ناچار به جلای وطن شد. پس از جنگ بار دیگر به ایران بازگشت و این بار رئیس ژاندارمری تبریز شد! چندماه پس از کودتای" سید ضیاء- رضاخان"  لاهوتی یک قیام انقلابی را در پایتخت انقلاب مشروطه سازمان داد و از شرفخانه وارد تبریزشد و سپس حرکت به سمت تهران را آغاز کرد، تا بساط سلطنت و خودکامگی را یکبار و برای همیشه برچیند. همان کاری که انقلاب مشروطه نتوانست انجام دهد. با حمله قزاق ها این قیام به خون کشیده شد و لاهوتی این بار به قفقاز مهاجرت کرد و بعدها نیز به نخجوان و تاجیکستان رفت و هرگز به ایران بازنگشت ." لاهوتی" پس از رفتنبه شوروی ، مدتی مامور عملیات نظامی در مرزهای چین و شوروی و مدتی عضوکنگره مبارزه بر ضد فاشیسم بود . در سال 1947 رئیس آکادمی علوم تاجیکستان و تئاتر بزرگ در اماتیکتاجیکستان در شهر خجند شد . مدتی نیز رئیس تشریفات اتحاد شوروی و مدتی نیز استاد دانشکده شرق شناسی و آموزگار زبان فارسی در دانشگاه مسکو. برای مدتی نیزوزیر فرهنگ تاجیکستان.در سال 1344 دیوان لاهوتی  از مسکو به تهران آورده شد.

 

دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی

پاسخ :

هیچ می دانی چرا چون موج

در گریز از خویشتن پیوسته می کاهم؟

زان که در این پرده ی تاریک

                             این خاموشی نزدیک 

آنچه می خواهم نمی بینـم

وآنچه می بینم نمی خواهم . 

یکی از شیوه های شعر دکتر محمد رضا شفیعی کدکنی شیوه ی پرسش و پاسخ است ، که در نوع خود تازگی و لطف فراوانی دارد . معمولا در شیوه ی پرسش شاعر شعر را با سؤالی بی جواب به پایان می رساند . پرسشی که خواننده را در تفکری عمیق فرو می برد . پرسشی که پاسخ آن پاسخ به بسیاری از صداهای درون است . صداهایی که پژواک آنها چنان بلند است که گاه گوش بعضی از انسانها از شنیدنش عاجر مانده است . اما استاد با زبان نرم و بی مانندش موسیقی دلنوازی به آن صدا می بخشد و آن را ملموس ، شنیدنی و پذیرفتنی می نماید .

اما پاسخ هم عنوان بعضی اشعار ایشان است ؛ که بعد از طرح پرسشی ادیبانه ، خود پاسخی ادبی تر به آن می دهد . پاسخی که آن هم مثل پرسش بی جوابش تامل برانگیز و عبرت آموز است. 

پرسش :

این تیک و تاک ساعت مچ بند

                                   زیر سر 

یا این صدای چشمه ی جوشان عمر توست

کاین گونه قطره

                  قطره

                        قطره

                             به مرداب می چکد؟

 

منبع : http://fnanaforoush.blogfa.com/ دکتر فاطمه نعنا فروش

دکتر علی شریعتی

هرکس بد ما به خلق گوید ما چهره ز غم نمی خراشیم/ ما خوب از او به خلق گوییم تا هردو دروغ گفته باشیم . دکتر علی شریعتی

دوستت دارم‌ها را نگه می‌داری برای روز مبادا
دوستت دارم‌ها را نگه می‌داری برای روز مبادا،
دلم تنگ شده‌ها را، عاشقتم‌ها را...
این جمله‌ها را که ارزشمندند الکی خرج کسی نمی‌کنی!
باید آدمش پیدا شود!
باید همان لحظه از خودت مطمئن باشی و باید بدانی که فردا، از امروز گفتنش پشیمان نخواهی شد!
سِنت که بالا می‌رود کلی دوستت دارم پیشت مانده، کلی دلم تنگ شده و عاشقتم مانده که خرج کسی نکرده‌ای و روی هم تلنبار شده‌اند!
فرصت نداری صندوقت را خالی کنی! صندوقت سنگین شده و نمی‌توانی با خودت بکشی‌اش... شروع می‌کنی به خرج کردنشان!
توی میهمانی اگر نگاهت کرد اگر نگاهش را دوست داشتی
توی رقص اگر پا به پایت آمد اگر هوایت را داشت
اگر با تو ترانه را به صدای بلند خواند
توی جلسه اگر حرفی را گفت که حرف تو بود اگر استدلالی کرد که تکانت داد
در سفر اگر شوخ و شنگ بود اگر مدام به خنده‌ات انداخت و اگر منظره‌های قشنگ را نشانت داد
برای یکی یک دوستت دارم خرج می‌کنی برای یکی یک دلم برایت تنگ می‌شود خرج می‌کنی! یک چقدر زیبایی، یک با من می‌مانی؟
بعد می‌بینی آدم‌ها فاصله می‌گیرند!!
متهمت می‌کنند به هیزی...!
به مخ زدن به اعتماد آدم‌ها...!
سو استفاده کردن، به پیری و معرکه گیری...
اما بگذار به سن تو برسند!
بگذار صندوقچه‌شان لبریز شود آن وقت حال امروز تو را می‌فهمند بدون این که تو را به یاد بیاورند.
غریب است دوست داشتن.
و عجیب‌تر از آن است دوست داشته شدن...
وقتی می‌دانیم کسی با جان و دل دوستمان دارد...
و نفس‌ها و صدا و نگاهمان در روح و جانش ریشه دوانده.
به بازیش می‌گیریم هر چه او عاشق‌تر ، ما سرخوش‌تر، هرچه او دل‌نازکتر، ما بی‌رحم‌تر.
تقصیر از ما نیست،
تمامی قصه‌های عاشقانه، اینگونه به گوشمان خوانده شده‌اند...
"دکتر علی شریعتی"

"دوست داشتن را هر کس بفهمد خدا را به آسانی استشمام بوی گل می فهمد،
اما اگرکسی فقط فهمیدن عقلی را می فهمد، خدا برایش مجهولی است دست نایافتنی" ."دکتر علی شریعتی"

اگر سراب دیدید بنشینید و از آن آب بنوشید!! نگذارید سراب به دروغش افتخار کند....
(( دکتر علی شریعتی))

داستان آموزنده

چنـد داستـان کـوتاه آموزنده

گل رز و شمعدانی!

توی مبل فرو رفته بودم و به یکی از مجلات مُدی که زنم همیشه می خرد نگاه میکردم. 83;ر زیبا، چقدر شکیل و تمنا برانگیز.زنم داشت به گلدان شمعدانی که همیشه گوشه اتاق است ور می رفت. شاخه های اضافی را می گرفت و برگ های خشک شده را جدا می کرد. از دیدن اندام گرد و قلنبه اش لبخندی گوشه لبم پیدا شد. از مقایسه او با دخترهای توی مجله خنده ام گرفته بود.... زنم آنچنان سریع برگشت و نگاهم کرد که فرصت نکردم لبخندم را جمع و جور کنم.گلدان شمعدانی را برداشت و روبروی من ایستاد و گفت:نگاه کن! این گل ها هیچ شکل رزهای تازه ای نیستند که دیروز خریده ام.من عاشق عطر و بوی رز هستم. جوان، نورسته، خوشبو و با طراوت.گل های شمعدانی هرگز به زیبائی و شادابی آنها نیستند، اما می دانی تفاوتشان چیست؟بعد، بدون این که منتظر پاسخم باشد اشاره ای به خاک گلدان کرد و گفت:اینجا! تفاوت اینجاست. در ریشه هائی که توی خاک اند. رزها دو روزی به اتاق صفا می دهند و بعد پژمرده می شوندولی این شمعدانی ها، ریشه در خاک دارند و به این زودی ها از بین نمی روند. سعی می کنند همیشه صفابخش اتاقمان باشند.
چرخی زد و روی یک صندلی راحتی نشست و کتاب مورد علاقه اش را به دست گرفت.
کنارش رفتم و گونه اش را بوسیدم. این لذت بخش ترین بوسه ای بود که بر گونه یک گل شمعدانی زدم

عشق و نفرت

زن و شوهر جوانی که تازه ازدواج کرده بودند برای تبرک و گرفتن نصیحتی از پیر دانا نزد او رفتند. پیرمرد دانا به حرمت زوج جوان از جا برخاست و آنها را کنار خود نشاند او از مرد پرسید: تو چقدر همسرت را دوست داری!؟
مرد جوان لبخندی زد و گفت: تا سرحد مرگ او را می پرستم! و تا ابد هم چنین خواهم بود!
و از همسرش نیز پرسید: تو چطور! به همسرت تا چه اندازه علاقه داری!؟
زن شرمناک تبسمی کرد و گفت: من هم مانند او تا سرحد مرگ دوستش دارم و تا زمان مرگ از او جدا نخواهم شدو هرگز از این احساسم نسبت به او کاسته نخواهد شد.پیر عاقل تبسمی کرد و گفت: بدانید که در طول زندگی زناشویی شما لحظاتی رخ می دهند که از یکدیگر تا سرحد مرگ متنفر خواهید شدو اصلا هیچ نشانه ای از علاقه الآنتان در دل خود پیدا نخواهید کرد.در آن لحظات حتی حاضرنخواهید بود که یک لحظه چهره همدیگر را ببینید.اما در آن لحظات عجله نکنید و بگذارید ابرهای ناپایدار نفرت از آسمان عشق شما پراکنده شوندو دوباره خورشید محبت بر کانون گرمتان پرتوافکنی کند.در این ایام اصلا به فکر جدایی نیافتید و بدانید که "تاسرحد مرگ متنفر بودن" تاوانی است که برای "تا سرحد مرگ دوست داشتن" می پردازید.عشق و نفرت دو انتهای آونگ زندگی هستند که اگر زیاد به کرانه ها بچسبید، این هردو احساس را در زندگی تجربه خواهید کرد.
سعی کنید همیشه حالت تعادل را حفظ کنید و تا لحظه مرگ لحظه ای از هم جدا نشوید...

سبد گردو

روزی مردی ثروتمند سبدی بزرگ را پر از گردو کرد،آن را پشت اسب گذاشتو وارد بازار دهکده شد، سپس سبد را روی زمین گذاشت و به مردم گفت:" این سبد گردو را هدیه میدهم به مردم دهکده، فقط در صف بایستید و هرکس یک گردو برداردبه اندازه همه گردو در این سبد است و به همه می‌رسد "مرد ثروتمند این را گفت و رفت. مردم دهکده پشت سر هم صف ایستادند و یکی‌یکی از داخل سبد گردو برداشتند.پسربچه باهوشی هم در صف ایستاد. اما وقتی نوبتش رسید در کنار سبد ایستاد و نوبتش را به نفر بعدی داد. به این ترتیب هر کسی یک گردو برمی‌داشت و پی کار خود می‌رفت. مردی که خیلی احساس زرنگی می‌کرد با خود گفت:"نوبت من که رسید دو تا گردو برمی‌دارم و فرار می‌کنم. در نتیجه به این پسر چیزی نمی‌رسد."او چنین کرد و در لابه‌لای جمعیت گم شد. سرانجام وقتی همه گردوهایشان را گرفتند و رفتند پسرک با لبخند سبد را از روی زمین برداشت و بر دوش خود گذاشت و گفت: "من از همان اول گردو نمی‌خواستم این سبد ارزشی بسیار بیشتر از همه گردوها دارد." خیلی‌ها دلشان به گردوبازی خوش است
و از این غافلند که آنچه گرانبهاست و ارزش بسیار بیشتری دارد سبدی است که این گردوها در آن جمع شده‌اند. خیلی‌ها قدر خانواده و همسر و فرزند خود را نمی‌دانند و دایم با آنها کلنجار می‌روند و از این نکته طلایی غافلند که این سبدی که این افراد را گرد هم و به اسم خانواده جمع کرده ارزشی به مراتب بیشتراز لجاجت‌ها و جدل‌های افراد خانواده دارد.
بسیاری اوقات در زندگی گردوها آنقدر انسان را به خود سرگرم می‌کنند که فرد اصلا متوجه نمی‌شود به خاطر لجاجت و یا یکدندگی و کله‌شقی و تعصب و خودخواهی فردی و گروهی در حال از دست دادن سبد نگهدارنده گردوهاست و وقتی سبد از هم می‌پاشد و گردوها روی زمین ولو می‌شوند و هر کدام به سویی می‌روند، تازه می‌فهمند که نقش سبد در این میان چقدر تعیین‌کننده بوده است.
بیایید در هر جمعی که هستیم سبد و تور نگهدارنده اصلی را ببینیم و آن را قدر نهیم و نگذاریم تار و پود سبد ضعیف شود. چرا که وقتی این تور نگهدارنده از هم بپاشد دیگر هیچ چیزی در جای خود بند نخواهد شد و به هیچ‌کس سهم شایسته و درخورش نخواهد رسید.
بسیاری از شکارچیان باهوش به دنبال سبد هستند و نه گردوهای داخل آن. بنابراین حواسمان جمع باشد که بی‌جهت سرگرم گردوبازی نشویم و اصل کاررا ازدست ندهیم

محمود دولت ابادی ، احمد شاملو و عصمت الله عاصم

محمود دولت آبادی :

احمد شاملو

21 آذر تولد احمد شاملو گرامی باد

و این هم شعری زیبا از زنده یاد احمد شاملو

ماهی من فکر می کنم
هرگز نبوده قلب من
این گونه
گرم و سرخ:

احساس می کنم
در بدترین دقایق این شام مرگزای
چندین هزار چشمه خورشید
در دلم
می جوشد از یقین؛
احساس می کنم
در هر کنار و گوشه این شوره زار یاس
چندین هزار جنگل شاداب
ناگهان
می روید از زمین.
***
آه ای یقین گمشده، ای ماهی گریز
در برکه های اینه لغزیده تو به تو!
من آبگیر صافیم، اینک! به سحر عشق؛
از برکه های اینه راهی به من بجو!
***
من فکر می کنم
هرگز نبوده
دست من
این سان بزرگ و شاد:
احساس می کنم
در چشم من
به آبشر اشک سرخگون
خورشید بی غروب سرودی کشد نفس؛

احساس می کنم
در هر رگم
به تپش قلب من
کنون
بیدار باش قافله ئی می زند جرس.
***
آمد شبی برهنه ام از در
چو روح آب
در سینه اش دو ماهی و در دستش اینه
گیسوی خیس او خزه بو، چون خزه به هم.

من بانگ بر گشیدم از آستان یاس:
(( - آه ای یقین یافته، بازت نمی نهم! ))

شعری از عصمت الله عاصم  با عنوان خزان 

تخیل عجیبی داشت

خزان باغچه ی ما

بدور از هر فریادی

درختان برگ و بارشان را تکان میداند

و خزان در گوشه ی نشسته بود

چه عشق عمیقی داشتند درختان

به برگ وبار شان

و چه ظالمانه مینمود

قانون کهنه ی طبیعت

فردا -  وبلاگ عصمت الله عاصم http://esmatullahasem.persianblog.ir/

سهراب سهپری تاشقایق هست زندگی باید کرد

دنگ... دنگ...
لحظه ها می گذرد.
آنچه بگذشت، نمی آید باز.
قصه ای هست که هرگز دیگر
نتواند شد آغاز...
دشت هایی چه فراخ
کوه هایی چه بلند
در گلستانه چه بوی علفی می آمد
من در این آبادی، پی چیزی می گشتم
پی خوابی شاید
پی نوری، ریگی، لبخندی
من چه سبزم امروز
و چه اندازه تنم هوشیار است
نکند اندوهی، سر رسد از پس کوه
زندگی خالی نیست
مهربانی هست، سیب هست، ایمان هست
آری
تا شقایق هست، زندگی باید کرد
در دل من چیزی است، مثل یک بیشه نور، مثل خواب دم صبح
و چنان بی تابم، که دلم می خواهد
بدوم تا ته دشت، بروم تا سر کوه
دورها آوایی است، که مرا می خواند...

انسان ها در نقش بازیگر

مرد هر روز دیر سر کار حاضر می‌شد، وقتی می‌گفتند : چرا دیر می‌آیی؟ جواب می‌داد: یک ساعت بیشتر می‌خوابم تا انرژی زیادتری برای کار کردن داشته باشم، برای آن یک ساعت هم که پول نمی‌گیرم !  یک روز رئیس او را خواست و برای آخرین بار اخطار کرد که دیگر دیر سر کار نیاید... مرد هر وقت مطلب آماده برای تدریس نداشت به رئیس آموزشگاه زنگ می‌زد تا شاگردها آن روز برای کلاس نیایند و وقتشان تلف نشود . یک روز از پچ پچ‌های همکارانش فهمید ممکن است برای ترم بعد دعوت به کار نشود . مرد هر زمان نمی‌توانست کار مشتری را با دقت و کیفیت، در زمانی که آن ها می‌خواهند تحویل دهد، سفارش را قبول نمی کرد و عذر می خواست*یک روز فهمید مشتریانش بسیار کمتر شده اند . . .*
مرد نشسته بود . دستی به موهای بلند و کم پشتش می‌کشید.  به فکر فرو رفت، باید کاری می کرد . باید خودش را اصلاح می‌کرد ! ناگهان فکری به ذهنش رسید . او میتوانست بازیگر باشد از فردا صبح ، مرد هر روز به موقع سرکارش حاضر می شد، کلاس هایش را مرتب تشکیل می‌داد، و همه‌ی سفارشات مشتریانش را قبول می‌کرد!  او هر روز دو ساعت سر کار چرت می‌زد! وقتی برای تدریس آماده نبود در کلاس راه می‌رفت، دست هایش را به هم می‌مالید و با اعتماد به نفس بالا می‌گفت: خوب بچه‌ها درس جلسه‌ی قبل را مرور می‌کنیم !!!*
سفارش‌های مشتریانش را قبول می‌کرد اما زمان تحویل بهانه‌های مختلفی می‌آورد تا کار را دیرتر تحویل دهد: تا حالا چند بار مادرش مرده ، دو سه بار پدرش را به خاک سپرده  و ده‌ها بار به خواستگاری رفته بود . . .
حالا رئیس او خوشحال است که او را آدم کرده ، مدیر آموزشگاه راضی است که استاد کلاسش منظم شده و مشتریانش مثل روزهای اول زیاد شده اند!!! اما او دیگر با خودش «صادق » نیست او الان یک بازیگر است . همانند بقیه مردم!!!*

جملات الهام بخش دکتر علی شریعتی

آیا شب یلدای امسال پایان دنیاست؟

آیا شب یلدای امسال پایان دنیاست؟

به گزارش نیمروز به نقل از فارس، پایگاه اطلاع‌رسانی ناسا در واکنش به شایعات مطرح شده مبنی بر به پایان رسیدن دنیا در روز 21 دسامبر (اول دی ماه)، به سوالات مربوط به این شایعه پاسخ داده است.مدت‌هاست که شایعات مختلفی در مورد به پایان رسیدن دنیا در سال 2012 و در روز 21 دسامبر (مصادف با اول دی ماه) در وبلاگ‌های مختلف و شبکه‌های اجتماعی رد و بدل می‌شود و هر روز ابعاد گسترده‌تری نیز به خود می‌گیرد.برای این شایعات منابع و استنادات مختلفی نیز مطرح می‌شود. تقویم قوم مایا، پیش‌گویی‌های نوستراداموس و حتی منابع مذهبی و باستانی از جمله مواردی هستند که مطرح‌کنندگان این شایعه به آن استناد می‌کنند و نتیجه می‌گیرند که دنیا باید در این روز به پایان برسد.این موضوع مختص ایران نبوده و در سرتاسر دنیا مطرح شده است. شایعه دیگری نیز که در این زمینه مطرح شده بحث خاموشی سه روزه زمین و ورود زمین به دوره جدیدی از حیات خود است. تمام این شایعات و گسترش آن موجب شد تا سازمان هوانوردی و فضا آمریکا (ناسا) به این ادعاها واکنش نشان دهد. مطلب زیر از پایگاه اطلاع‌رسانی ناسا برداشت شده و در آن به سوالات مطرح در این مورد پاسخ داده شده است:

سوال) آیا در سال 2012 خطری زمین را تهدید می‌کند؟ بسیاری می‌گویند که جهان در دسامبر 2012 به پایان می‌رسد.ناسا) جهان در سال 2012 به پایان نمی‌رسد. سیاره ما بیش از 4 میلیارد سال به خوبی عمر کرده و دانشمندان معتبر دنیا هم می‌گویند در سال 2012 هیچ خطری زمین را تهدید نمی‌کند.

سوال) ریشه این پیش‌گویی که زمین در سال 2012 به پایان می‌رسد، از کجا آمده؟ ناسا) این داستان اولین بار با این ادعا آغاز شد که سیاره‌ای به نام «نیبیرو» که سومری‌ها آن را کشف کرده‌اند، در حال حرکت به سوی زمین است. ابتدا گفته می‌شد که این فاجعه در ماه می 2003 رخ می‌دهد و زمانی که این تاریخ گذشت و هیچ اتفاقی نیفتاد، زمان موعد به دسامبر 2012 تغییر کرد و به تقویم باستانی «مایا» ها که تحول بزرگ در سال زمستان 2012 را پیش‌بینی کرده بود، ربط داده شد. به همین دلیل هم تاریخ 20 دسامبر به عنوان روز موعد پیش‌بینی شد.

سوال) آیا تقویم مایاها در دسامبر 2012 به پایان می‌رسد؟ناسا) دقیقا همانطور که تقویم‌هایی که در خانه دارید پس از 31 دسامبر به پایان نمی‌رسد، تقویم مایا هم پس از 21 دسامبر 2012 تمام نمی‌شود. این تاریخ پایان یک دوره بزرگ تویق مایا است و پس از آن همانطور که تقویم شما با اول ژانویه ادامه می‌یابد، این تقویم هم با آغاز یک دوره بزرگ دیگر ادامه می‌یابد.

سوال) آیا ناسا وقوع تاریکی سرتاسری زمین در تاریخ 23 دسامبر تا 25 دسامبر را پیش‌بینی می‌کند؟ناسا) قطعا نه. نه ناسا و نه هیچ سازمان علمی دیگری چنین پیش‌بینی نکرده است. گزارش‌های غلطی که در این مورد منتشر شده، ادعا کرده‌اند که چیزی نظیر بروز «به خط شدن گیتی» موجب حاکم شدن این تاریکی می‌شود. اصلا چنین ترازی وجود ندارد (سوال بعد را ببینید). این شایعات برگرفته از یک پیام آماده‌سازی است که «چارلز بولدن» مسئول ناسا منتشر کرده. این پیام بخشی از یک برنامه دولتی است که با هدف بالا بردن آمادگی مردم انجام گرفته، اما هیچ‌گاه در آن صحبتی از بروز تاریکی نشده است.

سوال) آیا این امکان وجود دارد که کرات به نحوی در یک راستا قرار گیرند که بر زمین تأثیر بگذارند؟ناسا) حداقل تا چند دهه آینده چنین همراستایی رخ نمی‌دهد و حتی اگر هم چنین پدیده‌ای اتفاق افتد، تأثیر آن بز رمین بسیار ناچیز است. به عنوان نمونه، در سال 1962 چنین هم ترازی رخ داد، و دو مورد دیگر هم در سال‌های 1982 و 2000 اتفاق افتاد. در هر دسامبر هم زمین و خورشید با مرکز کهکشان راه شیری هم تراز می‌شوند، اما این یک رخداد سالانه است که هی تبعاتی هم ندارد.

سوال) آیا اصلا سیاره‌ یا کره کوتوله قهوه‌ای رنگ به نام «نیبیرو»، «کره ایکس» و یا «اریس» وجود دارد که در حال نزدیک شدن به زمین باشد و سیاره ما را در معرض تخریب گسترده قرار دهد؟ناسا) نیبیرو یا داستان‌های دیگری که در مورد سیارات نزدیک‌شونده به زمین مطرح می‌شود، همگی شوخی‌های اینترنتی هستند. این ادعاها هیچ ریشه‌ای در واقعیت ندارند. اگر واقعا نیبیرو یا سیاره ایکسی وجود داشت که در حال حرکت به سمت زمین بود و قرار بود در سال 2012 به زمین برخورد کند، اخترشناسان حداقل از ده سال قبل آن را شناسایی و ردیابی می‌کردند و این سیاره باید اکنون با چشم غیرمسلح قابل رویت می‌شد. واضح است که چنین چیزی وجود ندارد. البته «اریس» واقعی است، اما آن هم سیاره‌ای کوتوله شبیه به «پلوتون» است که همواره در بیرون از منظومه شمسی باقی می‌ماند. نزدیک‌ترین فاصله‌ای که این سیاره می‌تواند با زمین داشته باشد، 4 میلیارد مایل است.

سوال) آیا در سال 2012 زمین مورد اصابت یک شهاب سنگ قرار می‌گیرد؟ناسا) زمین همواره در معرض تأثیرات ستاره‌های دنباله‌دار و شهاب‌سنگ‌ها قرار دارد، اما اصابت‌های بزرگ بسیار نادر است. آخرین برخود بزرگ یک شهاب‌سنگ با زمین به 65 میلیون سال قبل بازمی‌گردد که موجب انقراض دایناسورها شد. امروزه اخترشناسان ناسا بررسی‌های موسوم به «بررسی ایمنی فضایی» انجام می‌دهند تا اجرام بزرگ نزدیک به زمین را مدت‌ها پیش از برخورد شناسایی کنند. ما پیش از این مشخص کرده‌این که هیچ شهاب سنگ بزرگی مانند آنچه که دایناسورها را منقرض کرد، زمین را تهدید نمی‌کند.

سوال) موضع دانشمندان در قبال ادعای به پایان رسیدن دنیا در سال 2012 چیست؟ناسا) ریشه علمی ادعای بروز فاجعه و تغییرات شدید در سال 2012 کجاست؟ مدارک آن کجاست؟ هیچ مدرکی وجود ندارد و همه این‌ها تخیلاتی هستند که در کتاب‌ها، فیلم‌های سینمایی، برنامه‌های مستند و یا حتی در اینترنت ساخته شده‌اند، ما نمی‌توانیم این حقیقت را تغییر دهیم. هیچ مدرک معتبری که ادعای رخ دادن پدیده‌های غیرعادی در دسامبر 2012 را تائید کند، وجود ندارد.

داستانک معلم و دانش آموز

معلم عصبی دفتر را روی میز کوبید و داد زد : سارا...دخترک خودش را جمع و جور کرد ، سرش را پایین انداخت و خودش را تا جلوی میز معلم کشید و با صدای لرزان گفت : بله خانم؟معلم که از عصبانیت شقیقه هایش می زد ، به چشمهای سیاه و مظلوم دخترک خیره شد و داد زد : (چند بار بگم مشقاتو تمیز بنویس و دفترت رو سیاه و پاره نکن ؟ ها؟

فردا مادرت رو میاری مدرسه می خوام در مورد بچه ی بی انظباطش باهاش صحبت کنم )
دخترک چانه لرزانش را جمع کرد... بغضش را به زحمت قورت داد و آرام گفت :
خانوم... مادرم مریضه... اما بابام گفته آخر ماه بهش حقوق میدن... اونوقت میشه مامانم رو بستری کنیم که دیگه از گلوش خون نیاد... اونوقت میشه برای خواهرم شیر خشک بخریم که شب تاصبح گریه نکنه... اونوقت... اونوقت قول داده اگه پولی موند برای من هم یه دفتر بخره که من دفترهای داداشم رو پاک نکنم و توش بنویسم...
اونوقت قول می دم مشقامو بنویسم...
معلم صندلیش را به سمت تخته چرخاند و گفت : بشین سارا...
و کاسه اشک چشمش روی گونه خالی شد...

محرم 1391 روستای حارث آباد شهرستان سبزوار به روایت تصویر

محرم 1391 روستای حارث اباد به روایت تصویر

تصاویری از هیئت و زیارت عاشورا

اکبر آقا ، موذن و مرد زحمتکش چای خانه مسجدو بر و بچه های آشپزخانه

حسین فاضلی پور در نقش حربن یزید ریاحی به یاد پدر زنده یاد حاج محمد فاضلی پور 

ابوالفضل حارث آبادی در نقش شمربن ذوالجوشن و عباس حارث آبادی در نقش ابن سعد

علیرضا تدینی پور در نقش حضرت عباس

قاسم حارث ابادی در نقش حضرت امام حسین و مهدی حارث ابادی در نقش حضرت علی اکبر ،محمد ابراهیم فسنقری ، احسان تدینی و موسی الرضا فاضلی پور

محمود دولت آبادی

نون نوشتن از محمود دولت آبادی

امام حسین (ع)هنوز مظلوم است

امام حسین (ع)هنوز مظلوم است

امام حسین هنوز مظلوم است

چون وقتی محرم می‌آید... ستار پولدارترین مرد شهر، یکماه تکیه راه می‌اندازد و خودش در روز تاسوعا سر مردم گل می‌مالد و ۱۱ ماه هم سرشان شیره!

حسین (ع) هنوز مظلوم است

چون وقتی محرم می‌آید... قدرت سامورایی! شب ها در تکیه لخت می‌شود و میانداری می‌کند و روزها مردم را لخت می‌کند و زورگیری ...!

حسین (ع) هنوز مظلوم است

چون وقتی محرم می‌آید... فرشید پوسترهای گلزار و مهناز افشار را از بساطش جمع می‌کند و آخرین ورژن! پوسترهای علی‌اکبر (ع) و حضرت عباس (ع) را در بساطش پهن ...!

حسین (ع) هنوز مظلوم است

چون وقتی محرم می‌آید... آقا احمد تا پایان اربعین تمام پاساژش را سیاه می‌کند و تا آخر سال هم مشتری‌هایش را!

حسین (ع) هنوز مظلوم است

چون وقتی محرم می‌آید... قادر روزهای تاسوعا و عاشورا قمه می‌زند و علم می‌کشد ولی در ماه رمضان سیگار از لبش نمی‌افتد!

حسین (ع) هنوز مظلوم است

چون وقتی محرم می‌آید... سیامک چشم چران! که پاتوقش همیشه خدا نزدیک مدارس دخترانه است در دسته‌های عزاداری اسفند دود می‌کند!

حسین (ع) هنوز مظلوم است

چون وقتی محرم می‌آید... نیما پشت ماکسیمایش می‌نویسد "من سگ کوی حسینم" ولی هیچ وقت از سگ ۱۱ماهه‌اش دور نمی‌شود!

حسین (ع) هنوز مظلوم است

چون وقتی محرم می‌آید... حاج آقا مداح معروف شهر بابت ۷ ساعت مداحی حقوق 250 روز یک کارگر را می‌گیرد!

حسین (ع) هنوز مظلوم است

چون وقتی محرم می‌آید... رییس شرکت لبنیات شیر تو شیر! ۳۰شب شیر صلواتی به خلق خدا می‌دهد و ۳۳۵ روز هم با اضافه کردن آب شیرشان را می‌دوشد!

حسین (ع) هنوز مظلوم است

چون وقتی محرم می‌آید... به جای آنکه ما بر مصیبت مولا بگرییم، مولا بر مصیبت ما می‌گرید!

حسین (ع) هنوز مظلوم است

چون وقتی محرم می‌آید... حاج آقا کلامی، ۹شب مردم را به تقوی دعوت می‌کند ولی در شب دهم سر زود پایین آمدن از منبر با هیت امنا دعوا می‌کند!

حسین (ع) هنوز مظلوم است

چون وقتی محرم می‌آید... هیت امنای مسجد ...علیه السلام! درست وقت اذان ظهر عاشورا اطعام عزاداران را شروع می‌کنند و بعد از آن با انرژی و فلوت! سینه می‌زنند و گریه می‌کنند !

حسین (ع) هنوز مظلوم است

چون وقتی محرم می‌آید... کل یوم عاشورا یعنی...۱۰ روز و شب ...غم گریه کل ارض کربلا یعنی...چند مسجد و چند تکیه !

حسین (ع) هنوز مظلوم است

چون وقتی خورشید عصر عاشورا غروب کرد او هم می‌رود تا سال بعد ! تا یاد بعد!

منبع : http://ma-soltan.persianblog.ir/

ماه محرم امام حسین

السلام وعلیک یا ابا عبدالله الحسین

 شوریده سری که شرح ایمان می کرد / هفتاد و دو فصل سرخ عنوان می کرد
با نای بریده نیز بر منبر نی / تفسیر خجسته ای ز قرآن می کرد  . . .
*********** ***********
شش ماهه على به دوش بابش دادند / یک جام از آن باده نابش دادند
چون با لب تشنه حاجت آب نمود / با تیر سه شعبه اى جوابش دادند . . .
*********** ***********
این خاک به خون عاشقان آذین است
این است در این قبیله آیین ، این است
زاین روست که بی سوار برمی گردد
اسب تو که زین و یال آن خونین است . . .
*********** ***********
مه، بارقه اى ست در شبستان حسین
شب، حادثه اى ز درد پنهان حسین
هر صبح، ز دامن افق، خون آلود
خورشید برآید از گریبان حسین . . .
*********** ***********
حسین ، کشته دیروز و رهبر روز است
قیام اوست ، که پیوسته نهضت آموز است
تمام زندگی او ، عقیده بود و جهاد
اگر چه مدت جنگ حسین ، یک روز است . . .
**********************
هر سال برای تو سیه می پوشیم / در دسته ی عاشقان علم بر دوشیم
ما، بعد هزار و چارصد سال هنوز / با یاد لب تو آب را می نوشیم . . .

محمود دولت آیادی رمان نویس برجسته معاصر

"استاد محمود دولت آبادی" چهره شاخص امروز ادبیات معاصر ایران، خالق شاهکارهایی مثل کلیدر و جای خالی سلوچ که البته نیازمند به معرفی نیست.

وی که در تاریخ ۱۰ مرداد ۱۳۱۹ در دولت‌آباد شهرستان سبزوار به دنیا آمده است تا رسیدن به سن،هفتاد سالگی مشاغل مختلفی را تجربه کرده، کار روی زمین، چوپانی، پادویی کفاشی، صاف کردن میخهای کج (این کار هنوزهم دردولت آباد و روستاهای دیگر سبزوارتوسط نوجوانان وجوانان انجام می‌شود ) و بعد به عنوان وردست پدر و برادر به عنوان دنده پیچ کارگاه تخت گیوه کشی، دوچرخه سازی، سلمانی و…. بعدها تمام مشاغلی که اودردوران نوجوانی و جوانی خود تجربه کرد، درآثارش نمود یافت.

دولت‌آبادی سپس راهی مشهد و آنگاه تهران شد و در این دوران باز هم مشاغل دیگری نظیر حروفچین چاپخانه، سلمانی کشتارگاه، رکلاماتور برنامه‌های تأتر، سوفلور کنترلچی سینما، ویزیتور روزنامه کیهان و… را بر عهده گرفت.

در همین دوران دهه ۱۳۴۰ بود که دولت‌آبادی به صورت جدی با تأتر آشنا شد و ۶ ماه نظری و ۶ ماه هم عملی درس تأتر خواند. در این دوره شاگرد اول شد و پس از آن «شبهای سفید داستایوسکی» را بازی کرد و بعد«قرعه برای مرگ» اثر«واهه کاچا»؛ بازی در نمایش«اینس مندو»،«تانیاً» نگاهی از پل «اثر» آرتور میلر”، و بعد از آن کار در اداره برنامه‌های تأتر بود.

«کلیدر» رمانی در ستایش کار و زندگی و طبیعت، که خود دولت‌آبادی بارها گفته‌است “دیگر گمان نکنم که نیرو و قدرت و دل و دماغم اجازه بدهد که کاری کاملتر از کلیدر بکنم، کلیدر از جهت کمی و کیفی، کاملترین کاری است که من تصور می‌کرده‌ام که بتوانم و شاید بشود گفت در برخی جهات از تصور خودم هم زیادتر است.

هفتم آبان روز کوروش کبیر گرامی باد

کوروش بزرگ (۵۷۶-۵۲۹ پیش از میلاد)، همچنین معروف به کوروش دوم نخستین شاه و بنیان‌گذار دودمان شاهنشاهی هخامنشی است. شاه پارسی، به‌خاطر بخشندگی‌، بنیان گذاشتن حقوق بشر، پایه‌گذاری نخستین امپراتوری چند ملیتی و بزرگ جهان، آزاد کردن برده‌ها و بندیان، احترام به دین‌ها و کیش‌های گوناگون، گسترش تمدن و غیره شناخته شده‌است؛

ایرانیان، کوروش را پدر و یونانیان، که وی سرزمین‌های ایشان را تسخیر کرده بود، او را سرور و قانونگذار می‌نامیدند. یهودیان این پادشاه را به منزله مسح ‌شده توسط پروردگار بشمار می‌آوردند، ضمن آنکه بابلیان او را مورد تأیید مردوک می‌دانستند

دکتر نوشیروان کیهانی زاده در این باره می نویسد:
این روز به مناسبت تکمیل تصرف امپراتوری بابل به دست ارتش ایران (اکتبر سال 539 پیش از میلاد) و پایان دوران ستمگری در دنیای باستان برقرار شده است . 2544 سال پیش در همین ماه اعلامیه تاریخی کوروش بزرگ در زمینه حقوق افراد و ملل انتشاریافته بود که نخستین سنگ بنای یک دولت مشترک المنافع جهانی و هر سازمان بین المللی بشمار می آید.

سخنان کورش بزرگ:
اینک که به یاری مزدا تاج سلطنت ایران و بابل و کشورهای جهان اربعه را به سرگذاشته ام اعلام می کنم که تا روزی که زنده هستم و مزدا توفیق سلطنت را به من می دهد دین و آئین و رسوم ملتهائی که من پادشاه آنها هستم محترم خواهم شمرد و نخواهم گذاشت که حکام و زیر دستان من دین و آئین و رسوم ملتهائی که من پادشاه آنها هستم یا ملتهای دیگر را مورد تحقیر قرار بدهند یا به آنها توهین نمایند.

من از امروز که تاج سلطنت را به سر نهاده ام تا روزی که زنده هستم و مزدا توفیق سلطنت را به من می دهد هرگز سلطنت خود را بر هیچ ملتی تحمیل نخواهم کرد و هر ملت آزاد است که مرا به سلطنت خود قبول نماید یا ننماید و هرگاه نخواهد مرا پادشاه خود بداند من برای سلطنت آن ملت مبادرت به جنگ نخواهم کرد.

من تا روزی که پادشاه ایران هستم نخواهم گذاشت کسی به دیگری ظلم کند و اگر شخصی مظلوم واقع شد من حق وی را از ظالم خواهم گرفت وبه او خواهم داد و ستمگر را مجازات خواهم کرد.

من تا روزی که پادشاه هستم نخواهم گذاشت مال غیر منقول یا منقول دیگری را به زور یا به نحو دیگر بدون پرداخت بهای آن و جلب رضایت صاحب مال تصرف نماید و من تا روزی که زنده هستم نخواهم گذاشت که شخصی دیگری را به بیگاری بگیرد و بدون پرداخت مزد وی را به کار وا دارد.

من امروز اعلام می کنم که هر کسی آزاد است که هر دینی را که میل دارد بپرستد و در هر نقطه که میل دارد سکونت کند مشروط بر اینکه در آنجا حق کسی را غصب ننماید و هر شغل را که میل دارد پیش بگیرد و مال خود را به هر نحو که مایل است به مصرف برساند مشروط بر اینکه لطمه به حقوق دیگران نزند.
من اعلام می کنم که هر کس مسئول اعمال خود می باشد و هیچ کس را نباید به مناسبت تقصیری که یکی از خویشاوندانش کرده مجازات کرد و مجازات برادر گناهکار و بر عکس به کای ممنوع است و اگر یک فرد از خانواده یا طایفه ای مرتکب تقصیر می شود فقط مقصر باید مجازات گردد نه دیگران.

من تا روزی که به یاری مزدا زنده هستم و سلطنت می کنم نخواهم گذاشت که کسی مردان و زنان را به عنوان غلام و کنیز بفروشند و حکام و زیر دستان من مکلف هستند که در حوزه حکومت و ماموریت خود مانع از فروش و خرید مردان و زنان بعنوان غلام و کنیز بشوند و رسم بردگی باید به کلی از جهان برافتد.
از مزدا خواهانم که مرا در راه اجرای تعهداتی که نسبت به ملتهای ایران و بابل و ملتهای ممالک اربعه بر عهده گرفته ام موفق گرداند

در جهان فرمان کوروش اولین منشور بود          

سر به تعظیمش فراتر بابل و آشور بود

سینه اسپارت را تا قلب یونان چاک کرد

پشت بخت النصر را سایده و بر خاک کرد

ما ار اسلاف همان خونیم از همان ریشه ایم

پاسدار نام نیک پارس تا همیشه ایم

محمود دولت آبادی نویسنده و رمان نویس برجسته معاصر

بیا وداع کنیم خان برارم
بیا وداع کنیم
اگر بنا باشد کسی از ما بماند
همان به که تو بمانی
کینه ی تو به کار این دنیا بیشتر می آید تا عشق من

کلیدر - محمود دولت آبادی

عید سعید قربان مبارک باد

عید سعید قربان مبارک باد

ای عزیزان به شما هدیه زیـــــــــزدان آمد

عید فرخنـــــــده ی نورانی قربـــــــــان آمد

حاجیان سعی شما شد به حقیقت مقبول

رحمت واسعــــه ی حضــرت ســـبحان آمد . . .

امروز، روز عرفه است، روز نیایش، روز ستایش واقعی و توحید محض.
امروز باید عظمت خداوند متعال «جلّ جلاله» را بی‏پرده دید!
امروز باید غیر از آسمان، برای خود سقفی نساخت!
امروز باید سجاده بر خاک نهاد، باید محراب تماشا را تا افق گسترد، باید وسعت لا یتناهی اندیشه و احساس را به هم آمیخت!
امروز، روز طولانی‏ترین نیایش‏های عاشقانه با خداست!
امروز، روز سخاوت حضرت حق «عزّ و جل» است، روزِ «اَللهُمَّ یا اَجْوَدَ مَنْ اَعْطی وَ یا خَیْرَ مَن سُئِلَ وَ یا اَرْحَمَ مَنِ اسْتُرْحِمَ».
امروز، روز اوج‏گیری نور صلوات است که منزلت خاکیان را بر افلاکیان ثابت می‏کند.
امروز، روز استجابتِ «یا مُجیبُ دَعْوَةِ الْمُضْطَرّینُ» است!
امروز، روز عرفه است است، روز نیایشِ خونین حضرت مسلم ‏بن عقیل علیه‏السلام ، روز استجابت دعای پیر فرزانه کوفه، هانی بن عروه رحمه‏الله! امروز، روز دعا و اشک و «یا حسین» در تمام صحراهای آغشته به عطر کربلاست!
امروز، مؤمنین در سایه ‏زار چتر رحمت، دل‏های عاشق خود را به امتحان عشق می‏سپارند.
امروز، روز معراجِ دل‏های کربلایی است که هم‏نوا با کاروان سالار عشق عاشورا، می‏خوانند: لآ اِلهَ اِلاّ اَنْتَ سُبْحانَکَ اِنّی کُنْتُ مِنَ الْمُوحِّدِینَ،...
امروز، روز همراهی و هم‏صداییِ با «یا ربّ یا ربّ»های امام حسین علیه‏السلام است!
امروز، روز زیبای سیر و سلوک عارفانه در عالم بالاست، روز عارفان حقیقی، روز معراج دل، به اعلی علیّینِ تسبیحِ حضرت پروردگار!
امروز، روز پالایش وجود از هر گونه تعلّق و شرک و گناه است، روز توبه!
الهی، به حق امروز که روز نیایش‏های عاشقانه و عارفانه امام حسین علیه‏السلام است، به شرافت «روز عرفه»، در طول سال، ما را از مغفوران درگاهت قرار بده، نه از محرومان!
الهی، به حق امام حسین علیه‏السلام ، شناخت قدر و حرمت روز عرفه را به ما بیاموز تا روزی‏مند از رحمت واسعه تو گردیم!
الهی، به حق عبادت اولیای درگاهت در این روز مبارک، زیارت حجتِ(عج) پنهان از نظرت را در دنیا و شفاعتش را در جهان آخرت نصیبمان گردان. آمین

از کعبه رو بکر ببلا میکند حسین

 و آنجا دوباره کعبه بنا میکند حسین

گر ساخته است خانه اى از سنگ و گل خلیل

آنجا بناز خون خدا میکند حسین

روزى که حاجیان به حرم روى مینهند

پشت از حریم کعبه چرا؟ میکند حسین

آن حج نا تمام که بر عمره شد بدل

 اتمام آن بدشت بلا میکند حسین

آنجا وقوف در عرفات ار نکرده است

فریاد معرفت همه جا میکند حسین

  آنجا اگر که فرصت قربانیش نبود

اینجا هر آنچه هست فدا میکند حسین

 آنجا که سعى بین صفا در دویدن است

 اینجا به قتلگاه صفا میکند حسین

 آنجا حنا حرام بود بهر حاجیان

 اینجا ز خون خویش حنا میکند حسین

وقتى به خیمه گاه رود از پى وداع

 اینجا دوباره حج نساء میکند حسین

 بعد از هزار سال به همراه حاجیان

هر سال رو بسوى منا میکند حسین

 از چار سوى کعبه ، ز گلدسته ها هنوز

هر صبح و ظهر و شام ندا میکند حسین

بشنو دعاى در عرفاتش که بنگرى

 با سوز دل هنوز، دعا میکند حسین

سر داده است و حکم شفاعت گرفته است

 بر وعده اى که داده وفا میکند حسین

کمک دکتر علوی مقدم به بزرگداشت ابوالفضل بیهقی

کمک دکتر علوی مقدم به بزرگداشت ابوالفضل بیهقی

یک استاد برجسته دانشگاه و چهره ماندگار ادبیات کشور ضمن اینکه برای بزرگداشت ابوالفضل بیهقی خواستار برگزاری مراسمی ملی در سال آینده شد، اعلام کرد مبلغ یک میلیون تومان به برگزاری این برنامه در سبزوار یاری می رساند.

دکتر سید محمد علوی مقدم که یکشنبه شب در مراسم بزرگداشت ادیب توانمندو مورخ برجسته ایرانی خواجه ابوالفضل بیهقی سخن می گفت ، افزود : برهمه اهالی فرهنگ و ادبیات کشور و به ویژه سبزوار به عنوان زادگاه خواجه ابوالفضل بیهقی واجب است که امر تجلیل از این بزرگمرد تاریخ و ادبیات ایران را جدی بگیرند.
وی سپس گفت : اگر برای برگزاری مراسم با شکوه برای این فرد بودجه کافی وجود ندارد ، باید خود مردم و نهادهای مردمی به این امر مهم یاری برسانند.
دکتر علوی مقدم افزود : من به عنوان یک معلم ادبیات که حدود 60 سال در این زمینه به تدریس و پژوهش در دانشگاه ها و مدارس پرداخته ام و به خوبی از جایگاه والای ابوالفضل بیهقی در تاریخ کشور آگاهم ، خود اولین کسی هستم که حاضرم برای برگزاری این مراسم به صورت نقدی کمک کنم.
وی درادامه به تشریح برجستگی های ادبی و تاریخی اثر گرانسنگ ابوالفضل بیهقی پرداخت و گفت : ارزش کار بیهقی دراین است بیشتر وقایع مهم 104 ساله دوران حکومت غزنویان را با دقتی بالا بیان کرده است و این دقت بالا از ضرورت های تاریخ نویسی است.
دکتر علوی مقدم سپس به توضیح و معرفی کامل دو شخصیت برجسته تاریخی ایران با نام بیهقی از ناحیه سبزوار پرداخت و گفت : امروز برخی افراد ابوالحسن زید بیهقی را با ابوالفضل بیهقی اشتباه می گیرند ، اما واقعیت اینجاست که هریک از این دو فرد از مفاخر و ارزشمند سبزوارند که هریک ارزش های منحصر به فرد خود را دارند.
وی افزود : ابوالحسن زید بیهقی دانشمند ، فقیه ، متکلم ، مورخ ، ریاضی دان و منجم بزرگ قرن ششم هجری بود که در ششتمد متولد شد و آرامگاهش نیز در همان شهر واقع است.
علوی مقدم همچنین اظهار داشت : ابوالحسن زید بیهقی مولف کتاب ارزشمند تاریخ بیهق است که این کتاب به خاطر دانش بالای نویسنده در علوم زمان به ویژه تسلط وی بر زبان عربی ، دارای لغات عربی فراوان است .
این استاد برجسته دانشگاه افزود : با این حساب ابوالحسن زید بیهقی یکی از مفاخر علمی خطه بیهق در سطح کشور است. اما خواجه ابوالفضل بیهقی یک هنرمند است که در کتاب تاریخ خود علاوه بر استفاده صحیح از ادبیات فارسی ، درست نویسی و مستند نویسی را نیز وجهه کار خود قرار داده و توانسته است به موفقیتی عظیم دست یابد.
این چهره ماندگار ادبیات کشور که تا کنون چندین مقاله پژوهشی و علمی در زمینه ادبیات فارسی منتشر کرده است ، تأکید کرد : در منطقه سبزوار دانشمندان با نام بیهقی بسیار زیادند که هریک ارزش های منحصربه فردی دارند ، لیکن در رأس همه آن ها ابوالحسن زید بیهقی وابوالفضل بیهقی قرار دارند که بسیار لازم است در پاسداشت و نکوداشت آنان کوشید.
دکتر سید محمد علوی مقدم در بخش دیگری از سخنان خود گفت : از وقتی فهمیده ام شهرداری سبزوار پیشگام برگزاری این مراسم شده است ، بسیار خرسندم و معتقدم شهرداری ها نیز باید در کنار امور عمرانی و خدمات شهری در مسائل فرهنگی نقش خود را ایفا نمایند.

وی ابراز امیدواری کرد در سال های آینده با برگزاری مراسم باشکوه بزرگداشت بیهقی این شخصیت برجسته تاریخی و فرهنگی کشور به همه کشور و حتی جهان معرفی شود.

منبع : سبزوار پیام www.sabzevarpayam.com

ابوالفضل بیهقی جوانمردی راستین به قلم دکتر فاطمه نعنا فروش

جوانمردی راستین

امروز در تارنمای استادم خواندم که اول آبان روز بزرگداشت ابوالفضل بیهقی است . هرچند این روز در تقویم ثبت نشده است ، تعلق خاطرم به این تاریخ نگار راستین و مورخ ادیب باعث شد که نتوانم از کنار این روز و این یاد کرد خاص بی تفاوت بگذرم . البته  بنیان این علاقه شاید به همان اولین روزهای تحصیل در رشته ی ادبیات و خواندن تاریخ بیهقی در مکتب استادم دکتر مدرس زاده گذاشته شد . از آن پس هرگاه تاریخ بیهقی را خوانده ام بانگ صدای استاد که با شور و حرارتی وصف ناپذیر از بیهقی می گفت و این مرد جهان دیده و سرد و گرم روزگار شنیده را وصف می نمود در گوشم طنین انداز می شود . و به قول دکتر یوسفی که توفیق خواندن و درک تاریخ بیهقی را مرهون استادش بهار میداند ، من نیزلطف بیهقی خوانی و فهم بیهقی را مدیون استاد سخنور و سخن شناس خود می دانم .

بیهقی از ابر مردانی است که در کنار ستارگان تابناک دیگر در قرن پنجم اسلامی درخشید و ایران را با نور علم و دانش و منش بی نظیر خود نورانی کرد . وی مجموعه ای از خصلتهای نیک انسانی را که در وجود خود پرورانده بود در کتابش که روزنامه واره ای راستین از تاریخ غزنویان بود بازتاب داد .

تاریخ بیهقی هم تصنیفی است در تاریخ مثل هزاران کتاب تاریخی دیگر ولی پرسش این است که این مرد سالخورده و جهان دیده چه گفته است و چگونه نوشته است که بعد از گذشت سالها هنوز کسی در تاریخ نگاری این گونه مثال زدنی نشده است در واقع هرکه در تاریخ قلم رانده و می راند سرانجام سخنش  به تعصبی و تزیدی می کشد که بیهقی سخت از آن پرهیز می نمود  . این اوج هنر وی است که توانسته  تاریخی بنگارد که هیچ خواننده ای تاکنون وی را طعنی نزده است و نگفته است شرم باد این پیر را .

همه می دانیم و شنیده ایم که تاریخ کتاب عبرت و درس آموزی از تجربه های گذشتگان است و به راستی تاریخ بیهقی نمونه ی اعلای این تعریف از تاریخ است . کتاب او کتاب تأمل و تدبر است . وقایع و کسان از گذرگاه اندیشه ی او می گذرند به داوری گذاشته می شوند و آنگاه به قرار گاه ابدی تاریخ رهنمون می گردند .

 تاریخ  بیهقی با  داشتن حکایات و داستانهای تاریخی که خود آنها را درس عبرت برای همگان می داند همراه با حقیقت پژوهی  و حقیقت نمایی او و نیز هنر نویسندگی وی به صورت رمانی گیرا و دلچسب جلوه می کند که البته خصائل نیک و ستوده ی نویسنده نیز در رقم زدن این موفقیت بی تاثیر نیست . بیهقی با هرکه با وی نیکی کرد حق شناسی کرد ، و هرجا ناگزیر به باز نمایی عیبی شد از آنجا که خوی تاریخ نگاریش بود و سکوت را مغایر با وجدان تاریخ نویس خود می دانست با ظرافت و همراه با احساس و ابراز تاسف به بیان آن پرداخت ،قناعت پیشه نمود و از پیش کسوتانش احترام گرفت . از حرص و آز دوری کرد و با کاردانی و وظیفه شناسی بی حدش موجبات احترام و توجه اطرافیانش را به سوی خود فراهم کرد .

احترامی که بیهقی از استادش بونصر مشکان می گیرد مثال زدنی است و نشان از سیرت نیک و اخلاق حق شناسانه ی اوست . ( که البته این روز ها کمتر پیدا می شود ) پیداست که نعمت و برکت وجود استاد را خوب درک کرده ، هر چه از او در امر دبیری آموخته به کار بسته و با علاقه و ارادتی خاص خود را به فتراک سخنان و آموخته های وی بسته است . او را دربسیاری ازابواب یگانه ی روزگار می شناسد و با محبتی فرزندانه از او سخن می گوید . سخن در باب بیهقی بسیار است و در حوصله ی این مقال نمی گنجد ، اما کاش این تاریخ عبرت انگیز را ایرانیان بیشتر بخوانند و پند های نهان آن را آویزه ی گوش سازند .

منبع : http://fnanaforoush.blogfa.com/

دانشجوی دوره دکتری زبان وادبیات فارسی

بزرگداشت خواجه ابوالفضل بیهقی در سبزوار برگزار شد

بزرگداشت خواجه ابوالفضل بیهقی در سبزوار برگزار شد

مراسم بزرگداشت مقام تاریخی و ادبی خواجه ابوالفضل بیهقی ، نویسنده تاریخ گرانسنگ بیهقی یکشنبه شب در زادگاهش، سبزوار برگزار شد. 
در این مراسم که جمعی از مسوولین شهرستان ، دانشجویان ، اساتید و علاقه مندان حوزه زبان و ادبیات فارسی سبزوار حضور داشتند ، سه استاد برجسته کشوری به سخنرانی در مورد مقام ابوالفضل بیهقی پرداخته و ضرورت برگزاری مراسم بزرگداشت این مورخ نامی را به صورت سالانه یادآور شدند.

دکتر سید محمد علوی مقدم ، استاد پیشکسوت دانشگاه و چهره ماندگار کشور در رشته ادبیات فارسی یکی از سخنرانان این مراسم بود

 

که در سخنرانی خود با موضوع ' دو بیهقی ، دو تاریخ' ، به معرفی دقیق و تفکیک شخصیت و آثار ابوالفضل بیهقی و ابوالحسن زید بیهقی پرداخت.

دکتر علوی مقدم از اداره فرهنگی هنری شهرداری سبزوار به خاطر ورود مثبت به فعالیت های فرهنگی شهرستان سبزوار قدر دانی کرد و خواستار آن شد که این مراسم در سال آینده به صورت ملی در سبزوار برگزار شود.

مدیر قطب علمی فردوسی شناسی و ادبیات خراسان دیگر سخنران این مراسم بود که با موضوع ' ویژگی های هنری و زیباشناسی تاریخ بیهقی' به ارائه مطالبی پرداخت.

دکتر محمد جعفر یاحقی :

دکتر یاحقی: مفاخری چون بیهقی ریشه های فرهنگی ما هستند

 

دکتر یاحقی مدیر قطب علمی فردوسی شناسی و ادبیات خراسان هم درسخنانی گفت : برای پاسداشت مقام ادبی و تاریخی خواجه ابوالفضل بیهقی بسیار ضروری است که روز اول آبان ، در تقویم ملی کشور به نام این ادیب و مورخ برجسته ایرانی، ثبت شود. دکتر محمد جعفریاحقی همچنین اعلام کرد : به شخصه پیگیر این درخواست در سطح کشور می باشد و در جلسات بیهقی خوانی که چهارشنبه ها در تهران برگزار می شود ، موضوع ثبت روز ملی بیهقی را با دکتر حدادعادل رئیس سابق مجلس شورای اسلامی و نویسنده و پژوهشگر ادبیات فارسی رسماً درمیان گذاشته است. این استاد زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه فردوسی مشهد همچنین گفت : حالا که در تهران به صورت هفتگی جلسات بیهقی خوانی با حضور اساتید برجسته کشوری برگزار می شود ، در سبزوار به عنوان شهر زادگاه بیهقی ، بسیار ضرورت دارد که جلسات هفتگی بیهقی خوانی برگزار شود و این کار باید با همت و حمایت اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، شهرداری، دانشگاه های متعدد و سایر نهادهای فرهنگی این شهر صورت گیرد. وی با قدردانی از همت اداره فرهنگی شهرداری سبزوار در برگزاری بزرگداشت ابوالفضل بیهقی گفت : شهرهای ما در گذشته شهرهای فرهنگی بوده و کاملاً سیمای فرهنگی داشتند . یاحقی سپس ادامه داد : امروز هم شهرهای ما می توانند کارکرد فرهنگی داشته باشند به شرط آنکه شهرداری ها در کنار خدمات عمرانی، فعالیت های فرهنگی رانیز مد نظر قرار دهند . دکتر یاحقی همچنین به اقدام خوب شهرداری تهران در راه اندازی مجموعه شهر کتاب و برگزاری جلسات هفتگی با موضوع بررسی آثار فاخر ادبیات ایران اشاره کرد و گفت : تلاش خواهیم کرد شهرداری مشهد را نیز به این گود بکشانیم چرا که بسیار ضروری است در استان خراسان بااین پیشینه غنی ادبی وتاریخی چنین فعالیت هایی وجود داشته باشد. وی افزود : مفاخری چون ابوالفضل بیهقی ریشه های فرهنگی ما هستند و جوانان کشور امروز باید با ریشه های فاخر فرهنگی خود آشنا باشند . این استاد دانشگاه با بیان اینکه ابوالفضل بیهقی و فردوسی دو ادیب هم پایه و هم شأن در عرصه ادبیات فارسی هستند به برخی دلایل شهرت بیشتر فردوسی نسبت به بیهقی اشاره کرد و گفت : از آنجایی که فرهنگ ایران به ویژه در گذشته بیشتر فرهنگ شعری بوده ، آثاری نظیر شاهنامه فردوسی در نزد عموم مردم بیشتراز آثاری چون تاریخ بیهقی مقبولیت و پذیرش یافته است. وی افزود : دلیل مهم دیگری که تاریخ بیهقی چنان که باید و شاید شناخته شده نیست ، این است که فقط بخش هایی از اواسط این کتاب ارزشمند به دست ما رسیده است و طبیعتاً کتابی که نه ابتدای آن مشخص باشد و نه انتهای آن برای نفوذ و پذیرش درمیان مخاطبین با دشواری هایی روبه روست. دکتر یاحقی اما بیان کرد: با وجود این موانع ، بازهم بدون تردید نام بیهقی امروز بیش از هر نویسنده دیگری در ادبیات فارسی شناخته شده است و کتاب او یکی از محبوب ترین نثرهای فارسی است و چه بسا اگر مقدمه کتاب تاریخ بیهقی پیدا می شد ، هم شأن و هم وزن مقدمه کتاب گلستان سعدی محبوبیت می یافت. دکتر یاحقی گفت : قبل و بعد از تاریخ بیهقی البته کتاب های ارزشمندی در تاریخ یا ادبیات فارسی نوشته شده است ، اما ادغام این دو زمینه در یک کتاب برای اولین بار در اثر گرانسنگ بیهقی مشاهده می شود و همین موضوع حتی زمینه انس و الفت جوانان ایرانی با تاریخشان را فراهم آورده است. وی در ادامه گفت: ویژگی ممتاز دیگر کتاب تاریخ بیهقی این است که از داخل آن می توان اشعاری به سبک آنچه امروز شعر سپید نامیده می شود، استخراج کرد .

دیگر سخنران این جلسه مهدی سیدی پژوهشگر سرشناس زبان و ادبیات فارسی و یکی از مصححان کتاب تاریخ بیهقی بود.

وی در سخنرانی خود با عنوان ' تاریخ نگاری ابوالفضل بیهقی و خراسان بزرگ از منظر بیهقی ' ضمن تأکید بر ارزش های ادبی کتاب تاریخ بیهقی ، جنبه های ارزشمند این اثر گرانسنگ به لحاظ تاریخی را تشریح کرد.

سیدی اظهارداشت :بیهقی به صورتی موشکافانه به تحلیل و بررسی و حتی نقد دستگاه حاکم ایران پرداخته است و به خاطر موقعیت منحصربه فرد سیاسی که بیهقی در دربار غزنویان داشته ، توانسته است در کتاب تاریخ خود به عنوان منبع دست اول ، مستندات و وقایعی را نقل کند.

وی افزود: اگر تلاش بیهقی نمی بود ، امروز این وقایع برای ما ناشناخته باقی می ماند.

این پژوهشگر ادبیات افزود: در شهر سبزوار از این نوع مفاخر و مشاهیر فراوان وجود دارند ، اما افسوس که توجه کافی را دریافت نکرده اند.

در ابتدای این مراسم رییس اداره فرهنگی ورزشی شهرداری سبزوار گزارشی در مورد مشاهیر سبزوار ارائه کرد.

مهدی مقصودی :

در این مراسم ضمن اشاره به تعدادی از مشاهیر ملی سبزوار گفت : از آنجایی که شخصیت ها و وقایع مهم تاریخی این شهر همواره در طول تاریخ ورود اسلام به ایران ، نقطه عطفی در مسیر گسترش اسلام و تشیع بوده اند ، لازم است امروز این مفاخر و رویدادهای ارزشمند فرهنگی و تاریخی را پاس بداریم.

وی اظهار داشت در همین راستا ، اداره فرهنگی ورزشی شهرداری سبزوار بخشی به نام سبزوارشناسی را راه اندازی کرده است تا به صورت تخصصی تری در بحث مفاخر و توانمندی های تاریخی سبزوار ورود پیدا کند.

 

دکتر عباس محمدیان رئیس دانشگاه حکیم سبزواری سبزوار هم شهر سبزوار را شهر مفاخر و مشاهیر بزرگ معرفی کرد و گفت: برگزاری این چنین بزرگداشت ها و نکوداشت هایی سبب برقراری پیوند با گذشته، الگوسازی برای نسل جوان و ادای دین همه مسئولان به مفاخر و مشاهیر می شود.دکتر عباس محمدیان با اشاره به تحصیل 27 هزار دانشجو در سبزوار، از این شهرستان به عنوان یک شهری دانشگاهی و فرهنگی یاد کرد و خواستار برگزاری سالیانه بزرگداشت مفاخر و راه اندازی مجدد انجمن ادبی آثار و مفاخر فرهنگی سبزوار شد.

رئیس دانشگاه حکیم سبزواری در ابتدای سخنانش نیز به شخصیت و دوران زندگی ابوالفضل بیهقی اشاره کرد و اظهار داشت: ابوالفضل بیهقی نگارش کتاب ارزشمند خود را در سن 63 سالگی در سال 448 ه.ق آغاز و در سال 451 ه.ق به اتمام رساند.وی با بیان اینکه جای بسی تاسف است که از این کتاب 30 مجلدی تنها 6 مجلد باقی مانده است، درستی، امانت و بی غرضی، داشتن اطلاعات درست و مستند، درج تاریخ دقیق رویدادها، ذکر انگیزه حوادث و پیامدهای آن، عبرت انگیزی، مسائل اخلاقی و ارزش ادبی را از ویژگی های این متاب ارزشمند تاریخی بیان کرد.

رئیس دانشگاه حکیم سبزواری نیز که در این مراسم به سخنرانی کوتاهی پرداخت ، اظهار داشت : سبزوار بزرگان زیادی در زمینه های ادبی ، علمی ، سیاسی ، مذهبی ، هنری و ... دارد.دکتر عباس محمدیان اظهار داشت : برگزاری چنین مراسمی در واقع ادای دین ما سبزواری ها نسبت به مفاخر گذشته خودمان است. وی در ادامه با یادآوری برخی کارهای ارزشمند که در سالهای گذشته توسط انجمن آثار و مفاخر سبزوار انجام شده است ، خواستار راه اندازی مجدد این انجمن در سبزوار شد.

در پایان مراسم دکتر مهیار علوی مقدم :

یکی از اعضای هیأت علمی دانشگاه حکیم سبزواری در رشته ادبیات فارسی ، قول برگزاری همایش ملی ابوالفضل بیهقی در اول آبان سال آینده را داد و گفت: از همین حالا باید همه مسوولان فرهنگی و سیاسی شهرستان در این راستا کمر همت را ببندند.

برپایه این گزارش : از میهمانان این مراسم در پایان با اهدای جوایزی از طرف شهرداری سبزوار قدر دانی شد.

مراسم بزرگداشت ابوالفضل بیهقی به مناسبت فرارسیدن اول آبان روزی که به نام این مورخ و نویسنده توانمند فارسی درنظر گرفته شده است ، با همت اداره فرهنگی ورزشی شهرداری سبزوار و با همکاری دانشگاه حکیم سبزواری و اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی سبزوار در محل تالار کاشفی این شهر برگزار شد.

منبع خبر : شهرداری سبزوار http://www.e-sabzevar.ir/fa/index.php

اول آبان ماه روز ملی ابوالفضل بیهقی با قلم دکتر عبدالرضا مدرس زاده

یادمان بیهقی

در چند سال گذشته اول آبان به نام روز نکوداشت مورخ و ادیب بزرگ خراسان قرن پنجم ابوالفضل بیهقی نام گرفته است که به رغم ثبت نشدن آن در تقویم رسمی کشور هر سال مراسمی در سبزوار زادگاه این ادیب نامدار برگزار می شود.

بیهقی یکی از ارکان نثر فارسی دری به شمار می رود که با نگارش این کتاب عظیم( که متاسفانه بخشی بزرگ از آن از میان رفته است) در قوام بخشیدن به نثر فارسی قدمی شایسته برداشت.

در این سالها به ویژه پس از مراسم بزرگداشت بین المللی بیهقی در سال ۱۳۴۹ در دانشگاه فردوسی مشهد و چاپ و تصحیح انتقادی کتاب تاریخ بیهقی به پایمردی و کوشش استاد فقید دکرت علی اکبر فیاض توجه به این کتاب و تحقیق در باره آن شکلی جدی تر به خود گرفت که حاصل کار در کتاب شناسی بیهقی استاد دکتر احمد رضی آمده است.

یکی از نکات فنی و ادبی که در باره کتاب تاریخ بیهقی شایان توجه بسیار است بحث توالی داستان هاست که هنوز می تواند بعد از توضیحات محققانه خانم والدمن مورد کاوش قرار بگیرد.

در بهترین بخش از کتاب بیهقی که برجای مانده است یعنی داستان حسنک وزیر این توالی داستان ها و سرگذشت ها به چهار مورد می رسد که قابل تامل است.

در داستان افشین و بودلف که پیش از داستان حسنک آمده است این نتایج به دست می آید:

۱- خلیفه عباسی خود دستور قتل ابودلف را به افشین داده است.

۲- با یک دروغ مصلحتی به قیمت حفظ جان یکی از درباریان دستور خلیفه زیر پا نهاده می شود.

۳- افشین ایرانی به عنوان سگ نیم کافر و ناخویشتن شناس معرفی می شود و دو سال بعد هم در همان بغداد کشته می شود(اوج نفرت عرب از ایرانی)

اما در مقابل:

۱- حسنک با دستور فرضی و موهوم خلیفه عباسی اعدام می شود چون بیهقی می گوید دو پیک را به شکل پیک های بغداد ایستانیده بودند.

۲- درباریان از نفرت عرب از ایرانیان خبر داشتند و این اعدام ننگین را تن دادند.

۳- زیر سر خلیفه در بغداد دستور او را لغو می کنند اما مسعود غزنوی بی مسولانه شهر را ترک می کند و به شکار می رود تا نباشد و کسی از او وساطت کند.

۴- هیچ کدام از درباریان به خلاف داستان افشین حاضر به وساطت نمی شوند.

این فقط نمونه ای از این ابیتکار بیهقی در متوالی آوردن داستانهاست که باز هم در این زمینه می توان کار کرد.

بر اینها باید برخی کاوشهای تحقیقی دیگر را هم افزود از جمله شیوه بازداشت امیر محمد در سومین روز شراب نوشی اش پس از عید فطر یا ممنوع الملاقات بودن سلطان محمود در بیماری جانکاه سل که به مرگ او منجر شد و هزار نکته دیگر

امید است دانشجویان جوان و استادان فاضل همچنان با مرور این کتاب توفیق بهره مندی بیشتر و بهتر از آن را با هدف غنا بخشیدن به پژوهش های ادبی به دست آورند.

منبع : http://drmodarreszadeh.blogfa.com/

ترانه در مدح بیهقی به مناسبت اول آبانماه روز ملی ابوالفضل بیهقی از حسین خسروجردی

ترانه ذیل به مناسبت اول آبان ماه روز ملی ابوالفضل بیهقی توسط رمان نویس برجسته معاصر سبزوار استاد حسین خسروجردی سروده شده است که به مقام بلند و ارزشمند استاد مسلم نثر فارسی ابوالفضل بیهقی و تمامی دوستداران و پیروان این استاد فرزانه تقدیم می گردد به امید آنکه در سال آینده مراسم بزرگداشت این نویسنده شهیر نثر فارسی در سطح ملی و بین المللی و با اعلام رسمی روز اول آبانماه به نام این بزرگ مرد ادبیات پارسی همراه باشد انشاءالله .

(باز آی ساقیا که هوا خواه خدمتیم)

ساغر بریز که نوشین آن مهیم

با شهد خوشگوار سخنهای بیهقی

سر خوش ز جُود عنایات آن شهیم

در بوستان دلاویز شور عشق

ما خوش زباده تاریخ بیهقیم

جایی که جلوه حُسنش سخنوریست

طبع لطیف و پخته احباب می بریم

در مجلسی که نگار است و آوای هم دلی

همبال شهپر آن نور انوریم

هان ای دبیر یگانه ابوالفضل بیهقی

بگذار تا به هوای تو همی پریم

حسین خسروجردی - مشهد - اول آبانماه 1391 

شاهنامه و تاریخ بیهقی دو ستون ادبیات فارسی اند

شاهنامه و تاریخ بیهقی دو ستون ادبیات فارسی اند

گزارش نخستین درس گفتارهایی درباره بیهقی

کتاب تاریخ بیهقی اثر ابوالفضل بیهقی یکی از آثار شاخص و تراز اول نثر فارسی است. او روشی دقیق و سبکی زنده و جامع در تاریخ‌نگاری برگزیده است که پیشینیان فاقدش بودند. تاریخ بیهقی متنی «تاریخی ـ ادبی» است که تاریخی حماسی و پر اوج و نشیب را با قلمی زیبا و زبانی باشکوه و پرنیانی روایت کرده و بنایی چنان بزرگ افراشته است که ذکر آن تا همیشه باقی خواهد ماند. به گزارش سایت موسسه شهر کتاب مرکز فرهنگی شهر کتاب از سال ۱۳۸۵ در روزهای چهارشنبه، درس‌گفتارهایی درباره ادبیات کلاسیک فارسی برگزار می‌کند و تاکنون نزدیک به سیصد جلسه درس‌گفتار درباره مولوی، فردوسی، سعدی، نظامی و عطار برگزار کرده است و از روز چهارشنبه ۲۶ مهرماه درس‌گفتارهایی درباره بیهقی را به مدت یک سال برگزار خواهد کرد. در جلسه آغازین درس‌گفتار‌ها، دکتر غلامعلی حدادعادل و دکتر محمدجعفر یاحقی درباره «اهمیت و جایگاه تاریخ بیهقی در تاریخ و ادب فارسی» سخن گفتند.

بیهقی‌پژوهی در روزگار ما تاریخی صد ساله دارد

دکتر غلامعلی حدادعادل، رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی گفت: بیهقی‌پژوهی در روزگار ما تاریخی صد ساله دارد. بزرگانی سراغ بیهقی رفته‌اند، همانند «محمدتقی بهار» که به اعتبار یادی که مرحوم دکتر غلامحسین یوسفی از او می‌کند، آفاق زیبایی از نثر بیهقی را به روی شاگردانش گشود. به همین گونه باید از دکتر فیاض یاد کنیم که زحمات بسیاری برای «تاریخ بیهقی» کشید و نیز دکتر غلامحسین یوسفی که دو مقاله او درباره بیهقی، در کتاب‌های «دیداری با اهل قلم» و «برگ‌هایی در آغوش باد»، مناسب است که در یک رساله مستقل چاپ بشود. من بیهقی را از نگاه کلان می‌بینم. هزارسال پیش دبیری از دستگاه غزنویان، حوادث سیاسی و اجتماعی و جنگ‌های روزگارش را در سی جلد و پنجاه هزار ورق به رشته تحریر درآورده است. این کمیت کار اوست که البته یک ششم آن باقی مانده است. در تاریخی که او نوشته است، چند خصوصیت وجود دارد که باید به آن توجه داشت. یکی خودآگاهی او نسبت به داشتن روش در تاریخ‌نگاری است. بیهقی یک کار روشمند کرده است. دیگر، اهتمام بیهقی به ثبت واقعیات به صورت دقیق است. ما با خیلی از حقایق تاریخی از راه «تاریخ بیهقی» آشنا می‌شویم. اگر بیهقی نبود به آن حقایق دست نمی‌یافتیم. این مرد، یادداشت‌های روزانه می‌نوشته و از بسیاری از نامه‌ها یک نسخه برای خودش نگه می‌داشته است. بدین گونه مجموعه اسناد عظیمی را به‌عنوان ماده خام تاریخ فراهم آورده و در روزگار پیری و پختگی به صورت تاریخ درآورده است.فایده اجتماعی و سیاسی تاریخ بیهقی، یک جنبه دیگر اهمیت آن است. بُعد سوم زبان شیرین، پخته، پرورده، دقیق و روشن بیهقی است. کاری که بیهقی در نثر فارسی کرده است کاملا قابل مقایسه است با کار فردوسی در شاهنامه. هر دو کتاب، هزارسال عمر دارند. فردوسی بیشتر به قبل از اسلام توجه داشته و بیهقی، در مقام بیان تاریخی، به روزگار خودش. فردوسی به شعر چنین کاری کرده است و بیهقی به نثر. هر دو کتاب، دو ستون ادبیات ما به شمار می‌روند. بیهقی همت و انگیزه‌ای شبیه به فردوسی داشته است.

بیهقی همانند فردوسی از سرنوشت افراد درس می‌گیرد

سپس دکتر محمدجعفر یاحقی، مصحح شاهنامه گفت: یک بخش از «تاریخ بیهقی» که کمتر به آن توجه شده، بعد از فروگیری «علی قریب» است. 6-5 فروگیری مشخص در «تاریخ بیهقی» هست. حتی «بوسهل زوزنی» هم که باعث فروگیری «حسنک» شد، خود گرفتار آمد و او را هم فرو گرفتند. علی قریب یکی از چهره‌های برجسته سیاسی حکومت غزنویان است. لقب «قریب» که به او داده‌اند، به استناد نزدیکی او به دربار غزنویان بوده است. بعد هم که سلطان محمود فوت کرد، زمامدار و همه کاره بود. او بود که «امیر محمد» را به تخت نشاند و پس از آمدن «مسعود»، محمد را فرو گرفت و نامه «حشم تکین‌آباد» را نوشت. علی قریب با آنکه می‌دانست او را می‌گیرند، با شهامت آمد و سرانجام او را هم گرفتند. بیهقی پس از نقل این وقایع، جمله‌ای دارد که بخشی دیگر از چهره او را روشن می‌کند.

بیهقی نیز همانند فردوسی که از سرنوشت افراد درس می‌گیرد، می‌نویسد: «این است حال علی و روزگارش و قومش که به پایان آمد و احمق کسی باشد که دل در این گیتی فریفتگار بندد و نعمت و جاه و ولایت او را به هیچ چیز شمرد.» بیهقی تالی فردوسی است. کافی است که کتاب «لغت نامه» دهخدا را بگشایید و مدخل‌های لغوی آن را بنگرید تا دریابید که اولین شاهد به نظم از شاهنامه فردوسی است و اولین شاهد به نثر از «تاریخ بیهقی» است.«تاریخ بیهقی» اولین تاریخی است که ادبیات را برای بسط تاریخ به خدمت گرفته است و این دو را با هم آمیخته است. بیهقی هم از لحاظ استخدام زبان ادبی در نثر خود اهمیت دارد و هم در استخدام عناصر ادبی. بسیاری از سخنان او به صورت ضرب‌المثل درآمده است و وارد کتابی همانند «امثال و حکم» دهخدا شده است. نثر بیهقی به شیوه‌ای است که‌گاه وزن و آهنگ و لطافت شعری پیدا کرده است.

می‌توان این بخش‌ها را شعرِ نو تلقی کرد. ما آن بخش‌ها را جداگانه چاپ کرده‌ایم و نام آن را «دفتر شعرهای آزاد بیهقی» گذاشته‌ایم. بیهقی در به کارگیری عناصر ادبی از دیگران، بسیار موفق بوده است. از اینکه او برخی از شعرهای خوب رودکی را در تاریخ خود آورده است، مدیون او هستیم. بیهقی بهترین و ناب‌ترین اندیشه‌های ادبی ما را گرفته و به استخدام نثر خود درآورده است. به‌کارگیری اشعار عربی هم نمونه دیگری از کار اوست. بیهقی برخوردار از دانش ادبیت زمان بوده و بسیاری از اشعار عربی را در ذهن داشته است. متاسفانه بسیاری از بخش‌های «تاریخ بیهقی» از بین رفته است. دشمنان غزنویان با «تاریخ بیهقی» موافق نبودند. در سال ۵۴۶ قمری غوریان انتقام سختی از غزنویان گرفتند و ۷ شبانه روز شهر غزنین را در آتش سوزاندند. احتمال می‌دهیم که در این رویداد، مجلداتی از «تاریخ بیهقی» از بین رفته باشد. آن‌چه از این کتاب به دست ما رسیده، یک ششم کل «تاریخ بیهقی» است اما حدس می‌زنیم که قسمت باقیمانده، بهترین بخش «تاریخ بیهقی» است. آن‌چه در متن کنونی موجود است، از بخش پایانی مجلد پنجم آغاز می‌شود و تا آخر مجلد دهم، به اضافه «باب خوارزم»، ادامه پیدا می‌کند. بیهقی باب خوارزم را از ابوریحان بیرونی گرفته است.

منبع : روزنامه خراسان - مورخ یکشنبه 1391/07/30 شماره انتشار 18248

زمان دقیق همایش بزرگداشت ابوالفضل بیهقی یکشنبه 30 مهر ماه 1391

تاریخ دقیق برگزاری مراسم بزرگداشت ابوالفضل بیهقی به جای 1 آبانماه امسال به طور استثناء در روز 30 مهرماه برگزار می گردد

مکان : میدان لاله، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان سبزوار تالار کاشفی

زمان : یکشنبه 30 مهر ماه 1391 ساعت ساعت 19 لغایت 20:30

تنفر از انسانها تیز بین

متنفرم از انسان هایی که دیوار بلندت را می بینند
ولی به دنبال همان یک آجر لق میان دیوارت هستند که،
تو را فرو بریزند…!
تا تو را انکار کنند…!
تا از رویـــت رد شـــوند

اما به نظر من : متنفرنباش از انسان هایی که دیوار بلندت را می بینند...

متنفر نباش بلکه دوست شان نیز داشته باش ، چون آنها به تو گوشزد می کنند که هیچ کس مطلقا بدون مشکل نیست و این یعنی نترسیدن از شکست و تلاش بیشتر در شکوفا کردن استعدادها ، در مسیر رسیدن به مراتب بالا و ترقی .همیشه بیشترین تلاشهای انسانها در جهت پوشاندن نقطه ضعف هایشان انجام می گیرد و تمام تلاش خود را جهت تقویت و حذف آن نقطه ضعف شان متمرکز می کنند . لذا کسی که نقطه ضعف هایمان را به ما گوشزد می کند هر چند دشمن باشد بازهم به ما بزرگترین خدمت را می کند چون او  فردی نکته بین و تیز بین می باشد پس چه خوب است حتی به دشمن خود نیز اینگونه نگاه نکنیم

و به قول خدابیامرز سهراب سپهری :چشم ها را باید شست ...

مراسم بزرگداشت ابوالفضل بیهقی

فلسفه تاریخ از دیدگاه ابوالفضل بیهقی

فلسفه تاریخ از دیدگاه ابوالفضل بیهقی

فلسفه تاریخ نزد متفکران ایران و اسلام
تاریخ و نگارش آن در روزگار اسلامی، رشد فزاینده‌ای پیدا کرد و البته این امر جز با همت تاریخ نگارانی که بیشترین آنان ایرانی تبار بودند، میسر نشد. مورخان مسلمان رویدادهای تاریخی را مخلوق اراده و مشی پروردگار می‌دانستند. با این وصف نگرش این تاریخ نویسان به تاریخ و دیدگاه فلسفی آنان، جدا از برخی نظرگاه‌های متفاوت آنان، از دو حالت خارج نبود؛ الف: انگاره‌ای که مبین همگامی و همراهی تاریخ با رسالت دینی بود و تاریخ را فنی از فنون علم حدیث نبوی محسوب می‌داشت.
انگاره‌ای که تاریخ را سلسله تجارب برای آیندگان بر می‌شمرد و بدین روی بر ضرورت درک عقلانی رخدادها تاکید داشت. اما براستی ابوالفضل بیهقی به عنوان یکی از برجسته‌ترین تاریخ نگاران تمامی ادوار ایران درباره تاریخ چگونه می‌اندیشید؟ از منظر او، اهمیت و فایده تاریخ چه بود؟ به باور وی، رسالت تاریخ را در چه مواردی باید جستجو کرد؟ در این کوتاه سخن، بنابر آن است تا پاسخی روشن بدین پرسش ها و سوالاتی از این دست داده شود و بدین طریق از ذهن تاریخ نگر این تاریخ نگار پرآوازه، آگاهی بهتری یافت.
ابوالفضل محمدبن حسین بیهقی که در سال 385 هجری قمری در روستای حارث آباد از توابع بیهق (سبزوار) به دنیا آمد، نویسنده کتابی است به نام تاریخ بیهقی که اشتهار روزافزون او را در درازنای تاریخ فراهم آورده و شگفت آنجاست که بیهقی یکی از اهداف خویش از تالیف کتابی چنین را تدارک دیدن شهرت جاودانه برای کتاب برشمرده است: «غرض من آن است که تاریخ پایه ای بنویسم و بنایی بزرگ افراشته گردانم، چنانم که ذکر آن تا آخر روزگار باقی ماند.»
    اصل تاریخ بیهقی که به پارسی بلیغ و شیرین نگاشته شده و مشتمل بر شرح سلطنت سلسله غزنویان است، بالغ بر 30 مجلد می شد؛ اما امروزه از این کتاب بجز بخش دوم جلد ششم و مجلدات هفتم، هشتم و بخشی از جلد دهم، چیزی در دست نیست. مطالبی از نخستین مجلدات از دست رفته تاریخ بیهقی را می‌توان در کتاب زبده التواریخ، نویسنده نامدار سده هشتم هجری، حافظ ابرو یافت؛ اما از 20مجلد آخر در هیچ یک از آثار نویسندگان بعدی حتی نشانی نمی توان جست.
آنچه روشن است همین اندک مجلدات باقیمانده تاریخ بیهقی نیز بر عظمت اندیشه و سترگی کار بیهقی گواهی می‌دهد. به تعبیر پرویز رجبی، تاریخ پژوه نام آور، اهمیت تاریخ بیهقی که نثر زیبایش انعکاسی از درون زیبای نویسنده‌اش نیز است، بیشتر از 2 جهت است:
الف: از جهت تاریخ نگاری
ب: از لحاظ هنر نویسندگی
صاحب این قلم را در این مختصر به هنر نویسندگی ارزنده و والای بیهقی کاری نیست؛ اما تاریخ نگاری و پیرو آن تاریخ نگریش بشدت مورد توجه خواهد بود. آنچه واضح می‌نماید، بیهقی به این اصل کلی فلسفه تاریخ ایرانی ـ اسلامی معتقد بوده که مشیت الهی، هدف واقعی و معنای راستین تاریخ است. در حقیقت، او سررشته امور را در دست تقدیر می‌دید و بدین سبب در توصیف بسیاری از رخدادهای تاریخ بیان می‌نمود: «با قضا مغالبت نرود»، «قضای غالب با آن یار شد»، «با قضا چون برآمدی؟»، «قضا چنین بود و تا جهان است، چنین بوده است»، «چون قضا کرده بود... ناچار همه تدبیر خطا می‌افتاد»، «قضای بازآمده را باز نتوان گردید»، «ایزد عز ذکره را تقدیرهاست، چون شمشیر برنده که روش و برش آن نتوان دید و آنچه از آن پیدا خواهد شد، در نتوان یافت و از این است که عجز آدمی به وقتی ظاهر گردد که نتوان دانست در حال که از شب آبستن چه زاید» و «خردمند آن است که خویش را در قبضه تسلیم نهد و بر حول و قوت خویش و عدتی که دارد، اعتماد نکند و کارش به ایزد عز ذکره باز گذارد و خیر و شر و نصرت و خطر از وی داند که اگر یک لحظه از قبضه توکل بیرون آید و کبر و بطر را به خویشتن راه دهد، چیزی بیند که به هیچ خاطری نگذشته و اوهام بدان نارسیده و عاجز مانده آید.»
با تمام این اوصاف و به رغم اعتقاد ابوالفضل بیهقی به تقدیر او را بیشتر می‌بایست در زمره هواداران تدبیرگرایی برشمرد تا اخباری‌گرایی. او به مانند طرفداران انگاره تدبیرگرایی و خردورزی، دانش تاریخ را برای آیندگان سودمند می‌شمرد:
«غرض من از نبشتن این اخبار آن است تا خوانندگان را فایده‌ای به حاصل آید و مگر کسی را از این به کار آید... و هرکس که این نامه بخواند، به چشم خرد و عبرت اندر این نامه نگریست، نه بدان چشم که افسانه است.» آنچه بر درستی گفتار فوق مهر تایید و تاکید می‌زند، آن است که بیهقی در نگارش کتاب خویش چندان به اخباری که تنها برهان و دلیل بر صدق آنها، زنجیره‌ای از راویان متعدد باشد، اعتنا نکرده؛ بلکه به طور معمول آنچه را خود به عینه دیده بود یا آن که مجموعه‌ای از براهین متقن را پشتوانه داشت، شایسته ذکر بر شمرده است.
در فلسفه تاریخ ابوالفضل بیهقی، یکی از اهداف تاریخ ، آموزاندن عبرت و آموختن عبرت است. وی کتاب خود را آینه عبرت می‌خواند، بر عبرت آموزی کتاب خود تکیه می‌کرد و دنیا را سربه سر حکمت و عبرت می‌شناخت و می‌گفت: «خردمندان را در این باب عبرت بسیار است.»
در نگرش تاریخی بیهقی، واقعیت گویی و راستگویی نیز جایگاهی ارزنده داشت. در حقیقت آنچه فلسفه تاریخ نوین برخاسته از اروپای پس از عصر رنسانس در باب ضرورت حقیقت گویی تاریخی تبلیغ می‌کند را بیهقی در 10 قرن پیش مراعات می کرد و همواره بیان می‌نمود: «تا برجایم سخن حق ناچار بگویم... و محال است چیزی نبشتن که به ناراست ماند.»
اهمیت و ارزش صادق بودن بیهقی و صداقت نوشته‌هایش، آنگاه بیشتر شایان توجه می‌شود که باد نسیان باعث زدودن این نکته از خاطر نشود که او در دربار غزنویان می‌زیسته است. وی با آن که در بارگاه غزنوی واجد اعتبار بود، به هنگام نگارش تاریخ به هیچ وجه درصدد پنهان کردن معایب و مفاسد مقامات اداری و درباریان و اشتباهات سلاطین غزنوی برنیامد.

نویسنده: امیر نعمتی لیمائی