توصیه دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی در مورد ابوالفضل بیهقی

توصیه دکتر پاریزی در مورد ابوالفضل بیهقی

دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی مورخ ، پژوهشگر ، استاد دانشگاه و نویسنده بزرگ وسرشناس معاصر ایران این زنگ خطر را مدت ها قبل درمورد ابوالفضل بیهقی به صدا در آورده است. این مطلب را استاد مرحوم محمود بیهقی در کتاب ارزشمند خود با نام سبزوار شهر دانشوران بیدار مورد اشاره قرار داده است.

ابوالفضل محمد بن حسین بیهقی ، نویسنده صاحب سبک فارسی و مورخ بزرگ ایرانی صاحب کتاب ارزشمند تاریخ بیهقی است که این کتاب از امهات نثر فارسی محسوب می شود و حتی برخی آن را شاهنامه نثرفارسی می دانند.کتاب تاریخ بیهقی که با نام های دیگری نظیر تاریخ مسعودی ، تاریخ آل سبکتکین و جامع التواریخ و تاریخ آل ناصر نیز شناخته می شود ، همواره از دو جهت دارای ارزش بسیار است.یکی از جنبه های ارزشی این کتاب به لحاظ ادبی و درتاریخ ادبیات ایران است که این ارزش ناشی از قدرت و هنر نویسندگی ابوالفضل بیهقی می باشد. و دیگری به لحاظ ارزش تاریخی است که همگان معتقدند کتاب ابوالفضل بیهقی، یکی از منابع مهم ومعتبر شناخت تاریخ ایران در دوره غزنویان می باشد.در اهمیت و ارزش کار این نویسنده و مورخ بزرگ سبزواری سخن بسیار است. چنانکه مطالب و مقالات مفصل و فراوانی می توان در تمجید از این اثرارزشمند ادبی و تاریخی در لابه لای کتب و مجلات مختلف و صفحات وب یافت کرد که مطالعه همه آنها کاریست بس زمان بر.

اما در اینجا بیشتر قصد داریم به غفلت بزرگ تاریخی که تا کنون در قبال ابوالفضل بیهقی روا شده است ، سخن بگوییم. غفلتی بزرگ در به جای آوردن ، بزرگداشتی شایسته از این نویسنده توانمند نثرفارسی و مورخ بزرگ و معتبر تاریخ ایران که سبزواری ها به عنوان همشهریان ابوالفضل بیهقی در ردیف اول غفلت کنندگان محسوب می شوند.با نگاهی به تقویم ایران روزهای زیادی را می بینیم که به نام برخی مشاهیر کشور ازجمله فردوسی ، حافظ ، سعدی ، شهریار ، خیام و ... ثبت شده اند و در این روزها مراسم با شکوهی برای بزرگداشت این بزرگان در شهرهای زادگاه یا محل دفنشان برگزار می شود اما در همین تقویم جای خالی روزی برای بزرگداشت کسی که بخش مهمی از آگاهی صحیحمان نسبت به دوره هایی از تاریخ وطن را مدیون وی هستیم به شدت احساس می شود. ای کاش فقط جای یک روز ملی به نام بیهقی در تقویم کشور خالی بود!اما مسئله اینجاست که حتی جای یک مکان یادبود برای ابوالفضل بیهقی در شهر و روستای زادگاهش نیز خالی مانده است. حال آنکه مسئولین فرهنگی شهرستان سبزوار سالها پیش وعده ساخت بنای یادبودی را در روستای حارث آباد مطرح کرده بودند که گویا تا کنون فقط در حد یک شعار باقی مانده است. ای کاش فقط جای بنای یادبود و روز ملی بیهقی خالی بود حتی دریغ از یک مراسم بزرگداشت شایسته !

متأسفانه چنانکه گفته شد، حتی جای برگزاری یک جشنواره سالانه ملی ، منطقه ای یا محلی درخور نیز برای ابوالفضل بیهقی که از مشاهیر برجسته خراسان و ایران محسوب می شود خالی است. البته ناگفته نماند که دانشگاه حکیم سبزواری در سالهای اخیر به صورت سالانه اقدام به برگزاری همایشی مختصر در بزرگداشت ابوالفضل بیهقی می کند که البته در میان این همه فراموشی و غفلت جای سپاس دارد ، اما این همایش با توجه به اینکه در سطح دانشگاهی محدود شده بازتاب خبری و رسانه ای خاصی هم ندارد ، فقط در حد یک اقدام حداقلی محسوب می شود.حالا این سئوال پیش می آید که چگونه در حق نویسنده کتابی که به شاهنامه نثر فارسی معروف است ، چنین بی توجهی و کم توجهی بزرگی صورت گرفته است؟

اینجاست که باید نتیجه بگیریم ، عملکرد مسئولین استانی و شهرستانی به ویژه در اداره فرهنگ وارشاد اسلامی و اداره میراث فرهنگی ، شورای اسلامی شهر و روستای سبزوار ، شهرداری ، فرمانداری ، نمایندگان و... دراغلب سالهای گذشته تا کنون درحق مشاهیر و افتخارات این شهر کهن بسیار ضعیف و غیرقابل توجیه بوده است.

اصلاً معلوم نیست در شهری که مشاهیری نظیر ابوالفضل بیهقی وجود دارند و هیچ اقدام خاصی برای بزرگداشت آنها صورت نگرفته است ، ادارات و اشخاص نامبرده به ویژه اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی و میراث فرهنگی مشغول چه کاری هستند؟ یعنی چه کاری فرهنگی تر و میراثی تر از برگزاری پاسداشتی شایسته برای مشاهیر بزرگ ملی یک شهر؟ که حالا نام و یادشان دارد در گوشه ذهن ها خاک می خورد!

آیا صرفاً انجام یک سری امور روزانه در چنین نهادهایی کافی است؟ و بعضاً حتی مشاهده می کنیم اگر هم برنامه خاصی برگزار شود، مسئولین فرهنگی شهرستان یا دانشگاه های سبزوار در پی برگزاری فلان جشنواره های هنری یا فرهنگی هستند که اگر در سبزوار برگزار نشود در هر شهر دیگری نیز می تواند اجرا شود.

اما اگر سبزواری ها برای مفاخر و مشاهیر برجسته خود مراسم باشکوه بزرگداشت برگزار نکنند چه کسی، کدام شهر درکدام کشور این کار را بکند؟ و اگر مثلاً مانند آنچه در مورد مولوی درترکیه اتفاق افتاد ، فردا در یکی از کشورهای منطقه در مورد ابوالفضل بیهقی یا دیگر افتخارات مغفول مانده سبزوار اتفاق بیافتد ،چه کسانی پاسخگوی مردم سبزوار خواهند بود؟

اما به نظر می رسد نسبت با وجود همه افتخارات فرهنگی و تاریخی مغفول مانده سبزوار نظیر خواجه ابوالفضل بیهقی ، خواجه نظام الملک دانشمند سبزواری الاصل و وزیر با تدبیر سلجوقیان ، دکتر علی شریعتی و همچنین قیام پرافتخار سربداران ... آنچه تا کنون انجام شده چه از نظر مقیاس برگزاری (در سطح ملی یا محلی)، چه از نظر استمرار(سالانه بودن یا فقط در یک سال برگزار شدن ) وچه از نظر پوشش خبری و رسانه ای ، به هیچ عنوان کافی نبوده است. به عنوان مثال بزرگداشت حکیم سبزواری که از بزرگترین فلاسفه ایران محسوب می شود ، در مقیاس محلی و با پوشش رسانه ای بسیار کم و فقط در یک سال برگزار شد. بزرگداشت سید عبدالاعلی سبزوار هرچند در مقیاس وسیع ملی و حتی بین المللی باحضور میهمانانی از کشور عراق برگزار گردید و بازتاب رسانه ای خوبی داشت ، اما تنها در یک سال انجام شد .

درکل با توجه به همه آنچه گفته شد ، به این نتیجه می رسیم که هرچه قدر هم که بخواهیم مثبت نگر باشیم، نمی توانیم عملکرد مثبت و قابل قبولی را برای دستگاه های فرهنگی و سیاسی شهرستان سبزوار در بحث پاسداشت و حفظ و حراست از ارزش ها و افتخارات اصیل ملی و محلی این منطقه در نظر گرفت.

این همه کم توجهی درحق برخی مشاهیر و افتخارات ملی و محلی خراسان از جمله ابوالفضل بیهقی در حالی است که می بینیم در سالهای گذشته در سایه همین غفلت ما ایرانی ها برخی کشورهای منطقه در پی ثبت افتخارات تاریخی و فرهنگی کشورمان به نام خود افتاده اند و مثلاً ثبت افتخار مولوی که از بزرگترین شعرای ادبیات فارسی است به نام کشور ترکیه زنگ خطر بزرگی برای همه ما ایرانی هاست که بیشتر قدر مشاهیر و افتخارات خود را بدانیم.

دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی مورخ ، پژوهشگر ، استاد دانشگاه و نویسنده بزرگ وسرشناس معاصر ایران این زنگ خطر را مدت ها قبل درمورد ابوالفضل بیهقی به صدا در آورده است. این مطلب را استاد مرحوم محمود بیهقی در کتاب ارزشمند خود با نام سبزوار شهر دانشوران بیدار مورد اشاره قرار داده است.محمود بیهقی در این بخش از کتاب خود با استفاده از منابع معتبر تاریخی ، ابتدا به محل زندگی ابوالفضل بیهقی دراواخر عمر و محل احتمالی دفن وی در شهرهای غزنین یا هرات افغانستان یا شهر سبزوار در ایران اشاره می کند و در پایان توصیه دکتر باستانی پاریزی را یادآور می شود که گفته است :

«اینک تکرار می کنم که تا قوم و خویش های او ، در ماوراء اَترَک پیدا نشده اند و مزاری در ماوراء خواف و عشق آباد برایش درست نشده و ... قبر واقعی او را پیدا و یا بنای یادبودی ، برای او در بیهق برپا کنند و یادی از این مورخ بزرگ بنمایند.»

منبع : خانه فرهنگ دانشجو سبزوار

 

کتاب ارزشمند بیهقی پژوهی در ایران با همت آقای دکتر احمد رضی

کتاب ارزشمند بیهقی پژوهی در ایران با همت آقای دکتر احمد رضی عضو هیأت علمی گروه ادبیات دانشگاه گیلان و از سوی انجمن زبان و ادبیات فارسی منتشر شد

کتاب بیهقی پژوهی در ایران از سوی انتشارات حق‌شناس و با همکاری انجمن علمی زبان و ادبیات فارسی منتشر شد. این کتاب نتیجه اجرای یک طرح پژوهشی است که دکتر احمد رضی عضو هیأت علمی گروه ادبیات فارسی دانشگاه گیلان آن را به انجام رسانده است. هدف از انتشار این کتاب، نگاهی به سیر تحول بیهقی‌پژوهی در ایران و نشان دادن اٌفت و خیزهای کمی و کیفی تحقیقات انتشار یافته دربارة بیهقی و تاریخ اوست. در این مجموعه محتوای آثار علمی مرتبط با بیهقی، شامل کتاب ها، مقاله ها و پایان نامه‌ها، خلاصه وار گزارش شده است. این کتاب به پژوهشگران کمک می کند تا از کارهای انجام یافته دربارة بیهقی و تاریخ او آگاهی یابند و با شناسایی خلأهای پژوهشی، به تحقیقات تازه در این زمینه بپردازند.

بزرگداشت ابوالفضل بیهقی اول آبان ماه 1391 در سبزوار برگزار می شود

بزرگداشت ابوالفضل بیهقی اول آبان ماه در سبزوار برگزار می شود

رئیس اداره فرهنگی، ورزشی شهرداری سبزوار گفت: مراسم بزرگداشت ابوالفضل بیهقی، اول آبان ماه همزمان با روز این مورخ و نویسنده توانمند نثر فارسی در زادگاهش سبزوار برگزار می شود.

به گزارش سبزوارپیام ، مهدی مقصودی روز یکشنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: چند تن از ادبیات شناسان سرشناس کشور از جمله دکتر محمد جعفر یاحقی عضو پیوسته شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی و مصحح کتاب تاریخ بیهقی، دکتر سید محمد علوی مقدم استاد پیشکسوت و چهره ماندگار ادبیات فارسی ایران و مهدی سیدی عضو هیأت مدیره فرهنگسرای فردوسی برای شرکت و سخنرانی در این مراسم دعوت شده اند.وی با بیان اینکه این مراسم با مشارکت گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری برگزار می شود گفت: برگزاری این مراسم مقدمه ای خواهد بود برای همایش ملی ابوالفضل بیهقی که در صورت حمایت مسئولین ذیربط، سال آینده برگزار خواهد شد.
وی افزود: سبزوار یکی از شهرهای کهن استان خراسان رضوی با فرهنگ و پیشینه غنی است که گنجینه ارزشمندی از مفاخر و رویدادهای تاریخی را در خود جای داده است و به جاست برای معرفی و پاسداشت این افتخارات اقدامات مناسبی صورت گیرد.

او گفت: در تاریخ منطقه سبزوار دست کم 20 شخصیت برجسته وجود دارد و علاوه بر آن شکل گیری نهضت شیعی سربداران به عنوان اولین حکومت شیعه دوازده امامی ایران در سبزوار از دیگر افتخارات تاریخی این شهر است.

وی ابراز امیدواری کرد با برگزاری مراسم هفتگی یا ماهانه نظیر جمعه بازار کتاب و بزرگداشت شخصیت های برجسته ملی و محلی در مکان های تاریخی سبزوار، شرایط مناسبی برای معرفی استعدادهای گردشگری این شهر و جذب گردشگران فراهم شود.

وی از خبرنگاران و اصحاب رسانه در سبزوار خواست در معرفی هرچه بیشتر تاریخ کهن و ارزشمند این شهرستان بکوشند.

منبع: http://www.sabzevarpayam.com/interviews.php?id=3983

ارتباط با وبلاگ ابوالفضل بیهقی

ارتباط با  رضا حارث آبادی

مدیر وبلاگ روستای حارث آباد زادگاه ابوالفضل بیهقی

[e-mail]   

[e-mail]

[e-mail]

 

 

 

[e-mail]

http://www.facebook.com/reza.haresabadi 

             http://www.facebook.com/reza.haresabadi.5

http://www.facebook.com/reza.haresabadi.3

 

 

تلفن تماس [phone] و 09193060873

تاپ نوشته های خواندنی محمود دولت آبادی

تاپ نوشته های پند آموز

نگاهی به داستان بَر دار کردن حسنک

*نگاهی به داستان بَر دار کردن حسنک *

تاریخ بیهقی مشحون است از موضوعات مختلف ، داستان های زیبا و شگفت انگیزی که خوانندگان از خواندن آن لذت می برند . هر بار با خواندن مجدد داستان های بیهقی ، موضوعی مشخص و مسئله ای روشن می گردد . از همین روست که هرگز با چند بار خواندن آن خسته و ملول نخواهند شد . و این ها همه بر می گردد به قدرت نویسندگی او و تسلطش بر افسار قلم که چگونه و کجا باید داستان و سخن خویش را اوج و فرود دهد و کجا گره گشایی نماید . هر چند در برخی از موارد سخن خود را اطناب می دهد ، و از شیوه داستان در داستان بهره می جوید ، باز هدف و غرض خویش را باز می گوید که :

« غرض من از نبشتن این اخبار آن است تا خوانندگان را از من فایده ای حاصل آید و مگر کسی را از این بکار آید .» ( تاریخ بیهقی ، ص 226 )          

« و غرض در آوردن حکایات آن باشد تا تاریخ بدان آراسته گردد و دیگر ، تا هر کس که خرد دارد و همتی با آن خرد یار شود و از روزگار مساعدت یابد » ( ص 30 )      

« و هیچ نبشته ای نیست که به یک بار خواندن ، نیرزد » ( ص 161 ) .

داستان حسنک وزیر و بر دار کردن او ، از زیبا ترین داستان های تاریخ بیهقی است . در کل « مشتی است نمونه خروار » . در آن نکات اخلاقی فراوان، اشاره به آداب  و رسوم مختلف ، زد و بندهای درباری ، عاقبت نگری ، توصیف شخصیت ، توصیف ظاهری انسان و ... را می توان دریافت .

ابوالفضل بیهقی ، در هنگام نوشتن این داستان اشاره دارد که تعداد کمی از افراد که با این داستان مرتبطند ، « زنده اند و در گوشه ای افتاده » و مابقی ، « چند سال است که گذشته اند» . او حتی با وجود اینکه از بو سهل زوزنی ، فتنه جوی درباری ،آسیب ها دیده ، باز عنان قلم خویش را رها نمی سازد و تلاش می کند با توجه به اصل :

« سرانجام آدمی مرگ است » ، از اوبد نگوید و چه زیبا دلیل دیگر آن را بیان می سازد :

« سخنی نرانم که به تعصّبی و تزیّدی کشد » ( ص 226 ) .

آری هدف او نگارش تاریخ است و نه کم و نه بیش . اگر از بو سهل بد گوید ، از آن غرض « تاریخ پایه ای خواهم نبشت » دور خواهد شد . او خود را در برابر خوانندگانــش مسئول می داند و به آنان اطمینان می دهد :

« محال است ، چیزی نبشتن که به ناراست ماند » .

شخصیت پردازی او احساسی و قالبی نیست . آن گونه نیست که تنها از بوسهل بدگوید . او ابتدا با صفاتی چون : امام زاده ، محتشم ، فاضل و ادیب از او یاد می کند و سپس      می گوید : « شرارت و زعارتی در طبع او موکد شده » ( ص 226 ) .

بو سهل در جای جای تاریخ بیهقی ، هر گاه سخن از اوست ، قلم و نویسندگی بیهقی گونه ی دیگر می گردد . دل و احساس می خواهد از شرّش بگوید ، از شرارت هایش ، از فتنه جویی ها و بدی هایش ، اما رسالت نویسندگی چنین اجازه ای به او نمی دهد . در جایی از او می نویسد : « من در اعتقاد این مرد سخن جز نیکویی نگویم که قریب به سیزده و چهارده سال او را می دیدم و در مستی و هوشیاری و به هیچ وقت سخنی نشنودم و چیزی نگفت که از آن دلیلی توانستی کرد بر بدی اعتقاد او » ( ص 22 ) .

حسنک نیز هرچند در ین داستان به عنوان شخصیتی مظلوم جلوه می گردد ، ، ولی با این وجود در لا به لای تاریخ بیهقی ، به ظلم و ستم های متعدد او بر می خوریم . در هنگام ورود سلطان مسعود به شهر نیشابور ، امیر فرمان     می دهد که : « رسم های حسنکی نو را باطل کنند و قاعده ی کارها بنشابور در مرافعات و جز آن همه به رسم قدیم باز برند » . (ص 32 )

هنگامی که از خاندان میکائیلیان سخن می رود ، قاضی صاعد در توصیف این خاندان چنین می گوید : « و حقّ ایشان در گردن من لازم است و برایشان که مانده اند ستم های بزرگ است از حسنک وزیر و دیگران که املاک ایشان موقوف مانده است » ( ص33 ) .

بیهقی در این داستان ، عیب و نابودی حسنک را دو چیز می داند . یکی در  قضا و قدر  که با تضریب های بو سهل مساعدت نمود و دیگری :  عدم عاقبت نگری حسنک که بر هوای امیر محمد و نگاهداشت دل و فرمان محمود ، این خداوند زاده را بیازرد و چیزها کرد و گفت : «  اکفا آن را تحمل نکنند تا به پادشاه چه رسد » ( ص 277 ) . که قبل از این داستان نیز در جایی اشاره می کند :

« کار حسنک آشفته گشت که به روزگار جوانی ناکردنیها کرده بود و زبان نگاه ناداشته و این سلطان بزرگ محتشم را خیر خیر بیازرد » ( ص 52 ) .

بوسهل که کینه توزی جاه طلب و انتقام گیر است ، در پی بهانه است که حسنک را بر اندازد . علت این دشمنی چیست ؟ هنگامی که امیر مسعود از خواجه احمد آنرا می پرسد ، خواجه می گوید :

« یک روز بوسهل به سرای حسنک شده بود بروزگار وزارتش پیاده و بدّراعه ، پرده داری بر وی استخفاف کرده بود وی را بینداخته » ( ص 229 ) .

آری همین بهانه کوچک برای بوسهل کافی است که از کاهی کوهی بسازد و به دنبال انتقام باشد . آری حتی همین مقدار غم و اندوه را در دل داشتن برای ضربه زدن خود موجب تعجب امیر مسعود می گردد . ولی حسنک چه می تواند بکند .

« و بو سهل و غیر بوسهل درین کیستند » ( ص 277 ) . و قضا و سرنوشت اینطور خواسته بود و باید در این مسیر قرار می گرفت . بیهقی یک بار در این داستان ، آن دو را با هم مقایسه می کند « و بوسهل با جاه و نعمت و مردمش در جنب امیر حسنک یک قطره آب بود از رودی ، فضل جای دیگر نشیند » .

بیهقی در بازداشت حسنک ، دقیقاً دو بار عبارتی را تکرار می کند ، یک بار در حادثه بازداشت علی قریب که گریزی می زند  و می گوید :

« اکنون بعاجل الحال بو سهل فرمود تا وزیر حسنک را به علی رایض سپردند که چاکر بو سهل بود تا او را به خانه خویش برد ، بدو هر چیزی رسانید از انواع استخفاف و ... » ( ص 53 )

و نیز در همین ذکر بر دار کردن حسنک « بو سهل زوزنی او را به علی رایض چاکر خویش سپرده و رسید از انوع استخفاف ، آنچه رسید . . .   » ( ص 227 ) .

بیهقی در جنگ بین مسعود و حسنک ، حسنک را شکست خورده می داند و می گوید : « محال است روباهان را شیران چخیدن » ( ص 227 ) .

خود حسنک نیز به اشتباهاتی که انجام داده معترف است ، « من خطا کردم و مستوجب هر عقوبت هستم که خداوند فرماید ، ولکن خداوند کریم مرا فرو نگذارد » ( ص 233 ) .

حسنک شخصیتی است که هرگز به سَروَر و امیر خویش خیانت نمی کند و چهره ای است در نهایت وفاداری ؛ وفاداری به امیر محمد . مسعود بسیاری از درباریان را با پول و تهدید خریده است ، ولی نتوانست او را بنده خویش سازد . حسنک باوجود اینکه  می دانست روزی مسعود بر اریکه ی قدرت تکیه خواهد زد ، با این وجود هرگز خیانت نورزید . عبدوس را گفت : « امیرت را بگوی که من آنچه کنم به فرمان خداوند خود می کنم . اگر وقتی تخت ملک به تو رسید ، حسنک را بر دار باید کرد »(ص227 ).

در جنگ و نزاع بین حسنک و بوسهل دنبال توجیهی هستند تا خدشه ای به او وارد سازند و چه بهانه ای بهتر از     بی مذهبی و قرمطی بودن او . خود بوسهل نیز در دوران محمود ، از این تهمت و افترا در امان نبوده است . چنانکه بیهقی نیز اشاره دارد :   « محضر ها  ساختند ، در اعتقاد وی سخن گفتند و وی را به غزنین آوردند در روزگار سلطان محمود و به قلعت باز داشتند » ( ص 21 ) .

هنگامی که تهمت قرمطی بودن از زبان بوسهل جاری می گردد که در جایی می گوید :

« خداوند را کرا کند که با چنین سگ قرمطی که بردار خواهند کرد . بفرمان امیر المومنین »( ص 232 ) .

حسنک چنین پاسخ می دهد : « اما حدیث قرمطی به از این باید که او را باز داشتند بدین تهمت ، نه مرا » ( ص 232 ) .

اکنون محمود روی بر خاک کشیده و نیست که از حسنک حمایت کند و حتی در برابر خلیفه ی بغداد بایستد و در برابر تمام تهدیدات و تهمت ها ، چنین دندان شکنانه پاسخ دهد ، « که وی را من پرورده ام و با فرزندان من برابر است و اگر وی قرمطی است ، من هم قرمطی می باشم » ( ص 230 ) .

سلطان مسعود در این داستان چهره ای مرموز به خود می گیرد . به زعم خود رایی و مستبد بودنش ، به اصل (( مشورت )) اعتقاد راسخ دارد . تصمیم او در مورد حسنک قطعی است . در بسیاری از موارد با وجود اینکه تصمیمش قطعی است و نباید سستی کند ، باز به مشورت می پردازد . در نامه حرّه ختلی ، عمه ی سلطان ،که از او خواسته تا هر چه سریعتر به غزنین رهسپار شود ، با وجود اینکه طاهر دبیر نیز گفته بود :

« در این کار به هیچ مشاورت حاجت نیاید . بر آنچه نبشته است کار می باید کرد » ( ص 11 ) .

پاسخ می دهد : « از مشورت کردن چاره نیست ، خیز کسان فرست و اعیان و مقدمان را بخوانید تا با ایشان نیز بگویم و سخن ایشان بشنویم ، آنگاه آنچه قرار گیرد بر آن کار کنیم » (ص 12 ) . او می خواهد در این قضیه نیز مطمئن گردد و نظرات دیگران را نیز در مورد قرمطی بودن حسنک دریابد و بشنود . و با خواجه احمد و پس از آن با بو نصر به مشورت می نشیند . نتیجه این مشورت همه به سود حسنک است . خواجه احمد از چیزی که موجب ریختن خون کسی می شود ، سخن نمی گوید     « در خون کس حق و ناحق سخن نگوییم » ( ص 229 )   و خون ریختن را بازی نمی پندارد . در پایان جلسه مشورت که عبدوس حامل پیام سلطان مسعود است خواجه می گوید :

« تا توانی خداوند را بر آن دار تا خون حسنک ریخته نیاید که زشت نامی تولد گردد »  ( ص 229 ) و آن را به خواجه بو نصر مشکان حوالت می کند .

خواجه بو نصر مشکان نیز تمام حادثه را مو به مو شرح می دهد . چه سود که در این بازی شوم تصمیم گیرنده کسی نبود جز مسعود و «  قضا کمین بود ، کار خویش می کرد » ( ص 229 ) .

حرص و طمع به مال رعیت نیز در مسعود وجود داشت . چنانکه در آوردن بونصر به دیوان رسالت بوسهل زوزنی تمام قدرت و تدبیر خود را به کار می گیرد تا بو نصر را فرو گیرد ، اما تمام تدبیرهای  او بی اثر می ماند ، عاقبت از راهی دیگر وارد می شود ، به امیر می گوید :

« از بو نصر سیصد هزار دینار بتوان استد » ( ص 54 ) که این هم کار کارگر نمی افتد ولی درباره حسنک متفاوت است .

اکنون فرصت مفیدی است که آن همه ثروت و ضیاع که حسنک آن را به زور یا غیر ، آن خود کرده ، ازآن خود کند و چنین فرمان می دهد : « تا آنچه خریده آمده است جمله به نام ما نبشته شود و گواه گیرد بر خویشتن » ( ص 231 ) . هم اوست چون کار خویش را توجیه ناپذیر می پندارد به بهانه نشاط سه روزه خود از شهر خارج می شود تا از مسئولیت اعدام حسنک شانه خالی کند ، زبان مردم را به خود دراز نسازد و  بلکه همه را متوجه بوسهل و دیگران کند . باز اخلاق زشت دین را فدای مصلحت کردن رخ نشان می دهد . « فرمود داری زدن بر مصلّای بلخ » ( ص 233 ) .

همه چیز برای نابودی حسنک آماده می گردد ، پس باید اعدام با توجیهاتش مطابقت داشته باشد و مسعود زیرکانه چنین می کند . در کنار مسجد ، خانه ی خدا ، تا همگان بدانند چرا او به دار آویخته می گردد . نقشه های کشیده شده بسیار ماهرانه است . گویا مدت زمانی طولانی بر سر آن بودند . در کنار فرمان پادشاه ، « دو پیک ایستانیده بودند که از بغداد آمده اند و قرآن خوانان قرآن می خواندند » ( ص 234 ) .

توصیفات ظاهری اشخاص در این داستان در حد کمال است و شاید بتوان گفت توصیف ظاهری حسنک از زیبا ترین توصیفات بیهقی باشد . صفاتی چون : (( سخت پاکیزه ، مالیده ، نو ، و خلق گونه )) نوع شخصیت حسنک را نیز نشان می دهد و همچنین توصیفات اخلاقی بوسهل زوزنی و مادر حسنک را که « زنی بود سخت  جگر آور » ( ص 236 ) .

ترتیب اجزای داستان ، گویا تصویری است که از جلوی چشم می گذرد . از نقطه ای آغاز می گردد و در مرحله ای پایان می پذیرد و آخر نیز نتیجه گیری . نتیجه گیری او نیز مانند بسیاری از داستان ها و ماجراها کلیشه ای است و گویا تأکیدی است بر گفتار گذشته اش . بارها و بارها این موضوع را که « احمق مردا که دل در این جهان بندد که نعمت بدهد و زشت باز ستاند » ( ص 235 )  تکرار می کند . در کل سخن پایانی او ، بی اعتباری جهان است و مرگ همچون سایه ای بر پایان همه داستانهایش قامت گسترانیده است . همچنان که در ماجراهای علی حاجب ، کشته شدن ارسلان خان ترک به دست برادرش بغلاخان ، فرو گرفتن اریاق و غازی و پس از مرگ احمد حسن میمندی به این موضوع اشاره دارد . به عنوان نمونه ، پس از فرو گرفتن علی حاجب می نویسد : « این است علی و قومش و روزگارش که پایان آمد و احمق کسی که دل در این گیتی غدّار فریفتگار بندد و نعمت او را هیچ شمرد » ( ص 49 ) .

سنگدلی و بی رحمی نسبت به حسنک در این داستان به بی نهایت می رسد . از همان لحظه ی بازداشت به دست علی رایض تا فحش و ناسزاهای بوسهل به او در هنگام بازداشت ، سخنان زشت توسط میکائیل هنگام آوردن حسنک به سوی دار ، تا می رسیم به زمان بردار کردن او که او برهنه می سازند و به شتاب او را بردار می برند و از آوردن  کلاه خودی از قصد تنگ ، تا سنگ ها سر او را تباه سازد و بریدن سرش و آویختن بردار ، قریب هفت سال . حتی بوسهل نیز با کشته شدن حسنک آرام نمی گیرد و سر بریده شده ی او را بازیچه ی خویش قرار می دهد که مورد سرزنش ابوالحسن حربلی قرار می گیرد ، « ای ابوالحسن ، تو مردی مرغ دلی ، سر دشمنان چنین باید » (ص 236 ) .

در لابه لای داستان با اعمال و آداب و رسوم مختلف آن دوران بر می خوریم که در خور توجهند . نامه بر گرفتن ، خلعت دادن ، مال و نعمت به نام پادشاه قباله نوشتن ، طرز نشستن در جایگاه به خصوص « چنانکه در ملاقات حسنک با خواجه احمد به زبان نصر خلف آمده است ، امیر حسنک را هر چند خواست که پیش وی نشیند ، نگذاشت و بر دست راست من نشست و [ بر ] دست راست ، خواجه ابوالقاسم کثیر و بو نصر مشکان را بنشاند و بوسهل بر دست چپ خواجه » (ص 231 ) . مشورت با دیگران ، دار بر کنار مصلی زدن ، نامیدن جاهای مختلف شهر ، « از کران بازار عاشقان در آوردند »   ( ص 234 ) و « مراسم عزاداری که آورده « ماتم پسر سخت نیکو بداشت » ( ص 236 ) .

اعتقاد به قضا و قدر ، در جای جایِ داستان به چشم می آید که نشئت گرفته از اعتقاد دینی بیهقی به اشاعره می باشد که انسان هیچ گونه اختیاری از خود ندارد . چنانکه در چند جای داستان با این تفکر بیهقی رو به رو هستیم . « لا تبدیل لخلق ا... » ( ص 226 ) .

« قضای ایزد با تضریب های وی موافقت نکرد » ( ص 227 ) و « قضا در کمین بود ، کار خودش می کرد » ( ص 229 ) .

همچنین تأثیر دعا که می تواند بازدارنده قضا و سرنوشت شوم باشد ، « این بود که گفتی مرا دعای نشابوریان بسازد و نساخت » ( ص 235 ) .

بیهقی در این داستان مانند بسیاری از قسمت های کتاب خویش اصل امانتداری را حفظ می نماید و چیزی را نمی گوید ، مگر آنکه آن را با چشم دیده و یا از شخص معتمدی شنیده است . مانند : (( محمد عبدوس گفت : از نصر خلف که دوست من بود که چه رفت ؟ و پس از آن از ابوالحسن حربلی که . . .)).

و سخن آخر: اینکه در این داستان می توان به نکات ارزنده ای پی برد که شمّه ای از آنها در این مقاله ارائه شده است و پایان سخنان را با شعر یکی از شعرای نیشابور زینت می دهیم که در مورد مرگ حسنک گفت :

ببرید سرش را که سران را سر بود                     آرایش دهر و ملک را افسر بود

گر قرمطی و جهود و گر کافر بود                        از تخت بدار بر شدن منکر بود

 

منابع :

1- بیهقی ، ابوالفضل ، تاریخ بیهقی ، با شرح خطیب رهبر ، انتشارات مهتاب ، چاپ یازدهم ، 1386 ، ج 1

2- اسلامی ندوشن ، محمد علی ، جهان بینی بیهقی ، یاد نامه بیهقی ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی ، مشهد ، 1350

هنر نویسندگی ابوالفضل بیهقی و اهمیت تاریخ بیهقی

تاریخ بیهقی

مشهورترین اثر بیهقی "تاریخ" اوست که از مهمترین کتب تاریخ و ادب فارسی است در شرح سلطنت "آل سبکتکین" در سی مجلد که در آن از تشکیل دولت "غزنوی" تا اوایل سلطنت" ابراهیم بن مسعود" سخن گفته است، اما اکنون فقط قسمتی از وقایع سلطنت "مسعود بن محمود غزنوی" و "تاریخ خوارزم" از زوال دولت "آل مأمون" و افتادن آن به دست سلطان محمود و حکومت "آلتون تاش حاجب"، در تا غلبه ی "سلاجقه"، موجود است. درباره ی سبک و شیوه نگارش این کتاب و مؤلف آن سخن بسیار گفته و نوشته‌‌‌‌اند و از میان همه نوشته‌‌ها به قول استاد فیاض_بیهقی شناس_ بسنده مى کنیم که :بیهقی گزارشگر حقیقت بود.
معرفی آثار:

کتابی که امروز به نام «تاریخ بیهقی» می‏شناسیم، در آغاز «تاریخ ناصری» خوانده می‏شده است به دو احتمال: نخست به اعتبار لقب سبکتگین(پدر محمود غزنوی) که ناصرالدین است و این کتاب تاریخ خاندان و فرزندان و فرزندزادگان وی بوده، و دیگر لقب سلطان مسعود که «ناصرالدین الله» بوده است. به هر حال کتاب به نامهای دیگری نیز نامیده می‏شده، از این قرار:
تاریخ آل ناصر، تاریخ آل سبکتگین، جامع التواریخ، جامع فی تاریخ سبکتگین و سرانجام تاریخ بیهقی، که گویا بر اثر بی‏ توجهی به نام اصلی آن (تاریخ ناصری) به این نامها شهرت پیدا کرده بوده است. بخش موجود تاریخ بیهقی را «تاریخ مسعودی» نیز می‏خوانند از جهت آنکه تنها رویدادهای دوره پادشاهی مسعود را در بر دارد.

ویژگی سخن

اهمیت تاریخ بیهقی از دو جهت است یکی از جهت تاریخ نگاری و دیگر از لحاظ هنر نویسندگی.

1- نثر بیهقی نوعی نثر داستانی است که در خدمت محتوای تاریخی قرار گرفته است.
2- در مواردی که نویسنده مناسب دانسته، از اطناب استفاده شده اما در مجموع ایجاز در کلام کاملاً بارز است و این، یکی از جلوه های بارز «بلاغت طبیعی» در سخن بیهقی است.
3- تمثیلات و تعبیرات به کار رفته، بلیغ و زیباست.
4- استشهاد به تاریخ و قصه.
5- آفرینش واژه ها و ترکیبات بدیع.
6-استفاده طبیعی و غیر متکلفانه از لغات و جمع مکسر و گاهی هم عبارات عربی.
7-حذف افعال و حتی گاهی قسمتی از یک عبارات به قرینه، بنا به اقتضای بلاغت کلام.
8- زیبایی و خوش آهنگی کلام.
9- توصیف دقیق و جذاب وضعیت ظاهری و باطنی افراد.
10-تجسم و تصویر هنرمندانه صحنه ها و اشیا.
11- ایجاز و اطناب به جا و طبیعی.

ملاحسین واعظ کاشفی

ادب ، تاریخ ، دانش و هنر سبزوار در قرن دهم هجری قمری و ناموران آن
کاشفی سبزواری :

 کمال الدین حسین بن علی بیهقی کاشفی سبزواری ، مشهور به «ملاحسین کاشفی» یا «ملاحسین واعظ» (820ـ910 هجری قمری) از جمله مولفان پرکار و واعظان معروف قرن نهم و دهه آغازین قرن دهم است . وسعت اطلاعات و توانایی وافرش در تألیف و تصنیف ، وی را در شمار نویسندگان پر نام و پرآوزه فارسی درآورده است .

 

به نوشته دکتر صفا : «ولادتش در واسطه نیمه قرن نهم در سبزوار قصبه بیهق اتفاق افتاد و ... چون بانگی خوش و بیانی دلپذیر و اطلاعاتی بسیار داشت ، مواعظش محل قبول همگان بود ... از سبزوار به نیشابور و از آنجا به مشهد در (860 هجری قمری) و سپس برای زیارت مزار خواجه سعدالدین کاشغری که از کبار مشایخ نقشبندی بوده به هرات رفت و در آنجا با مولانا جامی ملاقات کرد و در همان شهر به وعظ و تذکیر و تصنیف ادامه داد و با رجال و شاهزادگان آشنایی و مجالست یافت و چون نوبت پادشاهی به سلطانحسین میرزای بایقرا رسید بر مرتبت بسیار یافت و به ترغیب و تشویق او تصانیف بسیار پرداخت ... تا به سال 910 هجری قمری برابر با 1504 میلادی در گذشت . درباره اعتقاد او ، از زمان حیاتش ، اختلاف بود ، چنانکه در پاره یی نواحی به رقض و در پاره یی دیگر ، به تسنن اشتهار داشت و چون فرزندش فخرالدین علی ، به تصرح ، او را پیرو طریقت نقشبندیان که همه از اهل سنت بوده اند ، دانسته ، مسلم می شود که متمایل به تسنن بوده و از جانبی دیگر ولایت و تربیت اولیه اش در شهر سبزوار که از مراکز قدیم شیعیان اثنی عشریست و هم تألیف کتاب جالب ، جامع و شیوای (روضه الشهداء) بستگی او را بخ مذهب تشیع نشان می دهد . بهر حال او مردی بود عالم و آزاده و شاعر و نویسنده و واعظی راهنما و پاکیزه سیرت ، و نه گرفتار پنجه ، تعصب . »
شخصیت و مراتب علمی او را ، امیر علیشیر نوایی ، در صفحه 93 (تذکره مجالس النفائس) چنین مینویسد : مولانا حسین ، کاشفی متخلص می کند و از ولایت سبزوار است و مدت بیست سالست که در شهر هرات ، ساکن و بغایت ذوفنون و پرکار ، و کم فنی باشد که او را در آن دخلی نباشد . (این مطلع ازوست) :
سبز خطا ، زمشک تر ، بر سمن مزن                                                                   سنبل تاب داد را ، و نسترن مزن
نوشته ها را گزیده و برای شما خواننده خوب بیاوریم : 
در کتاب ( تاریخ علمای خراسان ) آمده است : «هنگامی که مرحوم ملاحسین کاشفی از هرات به سبزوار وارد شد چون متهم به تسنن بود ، هنگامی که برفراز منبر قرار گرفت و مردم را به پند و اندرز سرگرم داشت ، پیرمردی که از محبان اهل بیت عصمت بود ، از جا برخاسته ، تکیه بر عصای خود داده ، منتظر بود که از وی سوالی کند تا حقیقت اعتقاد نامبرده ، بر وی مشکوف شود ، تصادفا سخن کاشفی بدینجا رسید که جبرئیل دوازده هزار مرتبه بر پیغمبر اکرم (ص) نازل شد و پیرمرد از استماع این سخن وقت را غنیمت دانسته ، پرسید بگو بدانم جبرئیل چند مرتبه بر امیرالمونین علی (ع) نازل گردید ، کاشفی که از مردم کار دیده ، جهان گشته و از بدگمانی سبزواریها ، دباره خودش با خبر بود ، بلادرنگ متوجه شد ، که پیرمرد برای آزمایش عقیده ، او چنین سوالی می کند ، وی متحیر ماند ، اگر در پاسخ پیرمرد بگوید جبرئیل بر او نازل نشده ، سبزواریها که فدائیان علی (ع) اند ، او را سنی دانسته و پیرمرد عصا را بر سر او خواهد شکست ، آخرالامر گفت : جبرئیل بیست و چهار هزار مرتبه بر آن حضرت نازل شده ، پیرمرد سوال کرد ، برای مدعای خود دلیلی هم داری ، یا برای خوشایند من چنین جوابی دادی ؟ گفت از روی دلیل چنین سخن گفته و دلیل من آن است که پیغمبر (ص) فرمود : انا مدینه العلم و علی بابها : ( که من شهر علمم , علیم در است ) و ( درست این سخن قول پیغمبر است ) . 
بنابراین هرگاه جبرئیل دوازده هزار مرتبه به مدینه وارد شده باشد ، باید که بیست و چهار هزار مرتبه در رفت و آمد ، بر آن حضرت که باب مدینه است وارد شده باشد ، مردم از حسن مجادله او تعجب کرده و با او پس از این به خوبی برگزار نمودند . »
نوشتار را کسی که دربار و ری ذوق هنر کاشفی ، نقش اساسی را داشته و هم ، جلیس و مونس او بوده ، یعنی از امیر علیشیر نوایی می خوانیم ، آنجا که نویسد : « وی از رقض ایشان عاری است و از مذهب باطل ایشان بری ، ولیکن از تهمت ، بری نیست و مولانا کاشفی چنانکه همه کس را معلوم است واعظی در غایت خوبی است و در عالم ، از بنی آدم واعظی ، به خوبی او نبوده و نیست و در مجلس وعظ او هر چند فسیح و گشاده باشد ، از کثرت جمعیت مردمان ، جای اکثر نیست و از کثرت مزاحمت خلق ، بیم هلاکت بعضی مردمان بوده و کثرت ازدحام ایشان جهت این است که آواز و انشای وی در غایت حسن و لطافت بوده و به حقیقت مغنی حضرت داوود علیه السلام در او تجلی نموده و در امت محمد (ص) کسی که صفت داوودی بر کمال داشته باشد غیر او نبوده است و ...
از بحث درباره ی مذهب کاشفی در می گذریم و از آثار و تألیفات و تصنیفات ارزنده اش یاد می کنیم : 
1.اختیارات
2.اخلاق محسنی 
3.اسرار قاسمی
4.انوار سهیلی
5.بدایع الافکار فی صنایع الاشعار
6.تحفه الصلوه
7.تحفه العلیه
8.جامع الستین
9.جواهر التفسیر ، لتحفه الامیر (عروس)
10.رساله العلویه
11.رسالهء حاتمیه
12.رساله دراوراد ادعیه
13.رساله در علم اعداد
14.روضه الشهدا
15.فتوت نامهء سلطانی
16.لباب معنوی فی انتخاب مثنوی (لب لباب)
17.مختصر الجواهر
18.مخزن الانشا
19.مراصد الاسنی فی اسما الحسنی
20.مواهب علیه یا تفسیر حسینی

در حق خواجه ابوالفضل بیهقی کم لطفی شده است

در حق خواجه ابوالفضل بیهقی کم لطفی شده است

 

اول آبان ماه هر سال از سوی عده ای از فرهنگ دوستان و علاقه مندان به تاریخ و ادبیات کشورمان ، به عنوان روز بزرگداشت خواجه ابوالفضل بیهقی تاریخ نگار بزرگ ایران و نویسنده صاحب سبک نثرفارسی پیشنهاد شده است.
با این حال این روز تا کنون در تقویم جمهوری اسلامی ایران رسماً به ثبت نرسیده و حتی متأسفانه جای برگزاری یک مراسم سالیانه محلی نیز درراستای بزرگداشت این مورخ گرانقدر و نویسنده چیره دست ایرانی ، در شهر زادگاهش سبزوار خالی است.
البته در آبان ماه 1386 مراسم بزرگداشتی برای این چهره ملی کشور در دانشگاه حکیم سبزواری برگزار شد ، لیکن چنین مراسمی دیگر ، در سالهای بعد تکرار نشد.
این درحالی است که جایگاه تاریخی و ادبی ابوالفضل بیهقی در نزد اهل دانش و فن جایگاهی بسیار ارزشمند و منحصر به فرد است . به طوری که برخی از متخصصین ، کتاب تاریخ مسعودی (بیهقی) را به لحاظ ادبی شاهنامه نثر فارسی دانسته و به لحاظ تاریخی منبع معتبر و دست اول وقایع تاریخ کشور در دوران غزنویان به حساب آوردده اند.
نظر به همین جایگاه ارزشمند ابوالفضل بیهقی بود که در سال 1386 در جریان برگزاری مراسم بزرگداشت این شخصیت ارزشمند ملی ، دکتر غلامعلی حداد عادل رئیس وقت مجلس شورای اسلامی اقدام به ارسال پیامی پرمغز به ستاد برگزاری این مراسم در دانشگاه حکیم سبزواری کرد .دراینجا به مناسبت نزدیک شدن به اول آبان روز پیشنهادی بزرگداشت خواجه ابوالفضل بیهقی ، بخش هایی از پیام دکتر حدادعادل را از نظر می گذرانیم :

دکتر غلامعلی حداد عادل :

خواجه ابوالفضل بیهقی سرآمد مورخان و ادیبان سراسر دوره اسلامی ایران است.

تاریخ گرانسنگ بیهقی نه تنها یک سند تاریخی معتبر، که یک نمونه درخشان نثر فصیح، پخته و سخته فارسی است. اینک جای افسوس است که تنها بخش اندکی از تاریخ مفصلی که خواجه ابوالفضل بیهقی تألیف کرده بود، به جا مانده؛ اما همین مجلد بازمانده، ذخیره ای ارزنده و آموزنده است.
بیهقی دبیری است که نویسندگان و ادیبان باید از وی شیوه درست نویسی و زیبانویسی، و تاریخ نگاران از وی، دقت، عدل، انصاف، شجاعت و صداقت را بیاموزند. اگر از همه کتاب بیهقی تنها «قصه بر دار کردن حسنک وزیر» بر جا مانده بود، همین مختصر می توانست گواه صحت این مدعا باشد که وی سرآمد ادیبان مورخ و مورخان ادیب در سراسر دوره اسلامی ایران است.
خواجه ابوالفضل بیهقی که دانشگاه تربیت معلم سبزوار به بزرگداشت وی همت گماشته است، یکی از بزرگ ترین نویسندگان و مورخان کشور و یکی از فرزندان افتخارآفرین ایران زمین، بیهق و سبزوار است.
اینجانب که از دیرباز توفیق آشنایی با تاریخ بیهقی و بخت برخورداری از سخن شیرین و حکمت آمیز و حقایق تلخ و عبرت آموز این کتاب یگانه را داشته ام، اهتمام دانشگاه تربیت معلم سبزوار را در بزرگداشت این شخصیت بزرگ و معرفی وی را به نسل جوان کشور، اقدامی ستودنی می دانم و از همه کسانی که در برپایی این همایش سهیم و مؤثر بوده اند، قدردانی می کنم. امید برومندی

منبع :سبزوار پیام  http://www.sabzevarpayam.com/notes.php?id=3849

برگزاری مراسم بزرگداشت روز ملی ابوالفضل بیهقی ؟

یک استاد دانشگاه: باید به مقام علمی ابوالفضل بیهقی ، ادیب و مورخ بزرگ ایرانی توجه شود

مدیر گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری خواستار توجه بیشتر مسوولان به بزرگداشت خواجه ابوالفضل بیهقی ادیب و مورخ بزرگ ایرانی و مولف کتاب ارزشمند تاریخ مسعودی شد.

دکتر استاجی روز چهارشنبه در گفت و گو با خبرنگاران به مناسبت نزدیک شدن به اول آبان روزی که برای بزرگداشت مقام تاریخی و ادبی ابوالفضل بیهقی پیشنهاد شده است ، افزود: متأسفانه علیرغم اینکه این نویسنده و مورخ برجسته کشورمان شایسته برگزاری سمینارهایی در حد ملی است ، اما حتی در حد شهر سبزوار هم کار قابل توجهی برای وی و بسیاری دیگر از مفاخر ملی این شهرستان انجام نشده است.

وی افزود : البته در سال 86 دانشگاه حکیم سبزواری با پیام دکتر غلامعلی حدادعادل رییس وقت مجلس شورای اسلامی و با حضور تعدادی از اساتید برجسته ادبیات کشور از جمله دکتر محمد جعفر یاحقی ( والبته جناب آقای محمود دولت آبادی )،به برگزاری مراسم یک روزه ای در جهت بزرگداشت ابوالفضل بیهقی اقدام کرد.
وی در پاسخ به این سووال که آیا گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه حکیم سبزواری امسال برنامه ای برای بزرگداشت ابوالفضل بیهقی در نظر گرفته است ؟، گفت : گروه های آموزشی هیچ گونه بودجه خاصی ندارند و نمی توانند به صورت مستقل اقدام به برگزاری چنین مراسمی کنند.
ابوالفضل محمدبن حسین بیهقی مورخ و نویسنده صاحب سبک نثر فارسی است که در روستای حارث آباد بیهق در نزدیکی سبزوار امروزی، متولد شد.وی در بزرگسالی به سبب شایستگی هایش به سمت صاحب دیوان دربار غزنویان انتخاب شد و کتاب ارزشمند تاریخ بیهقی را در ارتباط با تاریخ ایران در دوره غزنویان و مدتی قبل از آن تألیف که این کتاب به لحاظ صحت اطلاعات مندرج در آن ، در ردیف یکی از مهمترین کتب مرجع تاریخ دوره هایی از ایران محسوب می شود و هم به لحاظ سبک نویسندگی پدید آورنده سبکی خاص در ادبیات فارسی است. 

منبع :سبزوار پیام http://www.sabzevarpayam.com/interviews.php?id=3852

 

نان حلال

نان حلال خیلی خیلی خوب است. من نان حلال را خیلی دوست دارم. ما باید همیشه دنبال نان حلال باشیم. مثل آقا تقی. آقاتقی یک ماست‌بندی دارد. او همیشه پولِ آبِ مغازه را سر وقت می‌دهد تا آبی که در شیرها می‌ریزد و ماست می‌بندد حلال باشد. آقا تقی می‌گوید: آدم باید یک لقمه نان حلال به زن و بچه‌اش بدهد تا فردا که سرش را گذاشت روی زمین و عمرش تمام شد، پشت سرش بد و بیراه نباشد.

دایی من کارمند یک شرکت است. او می‌گوید: تا مطمئن نشوم که ارباب رجوع از ته دل راضی شده، از او رشوه نمی‌گیرم. آدم باید دنبال نان حلال باشد. دایی‌ام می‌گوید: من ارباب رجوع را مجبور می‌کنم قسم بخورد که راضی است و بعد رشوه می‌گیرم!

عموی من یک غذاخوری دارد. عمو همیشه حواسش است که غذای خوبی به مردم بدهد. او می‌گوید: در غذاخوری ما از گوشت حیوانات پیر استفاده نمی‌شود و هر چه ذبح می‌کنیم کره الاغ است که گوشتش تُرد و تازه است و کبابش خوب در می‌آید. او حتماً چک می‌کند که کره الاغ‌ها سالم باشند وگرنه آن‌ها را ذبح نمی‌کند. عمویم می‌گوید: ارزش یک لقمه نان حلال از همه‌ی پول‌های دنیا بیشتر است!! آدم باید حلال و حروم نکند. عمو می‌گوید: تا پول آدم حلال نباشد، برکت نمی‌کند. پول حرام بی‌برکت است.

من فکر می‌کنم پدر من پولش حرام است؛ چون هیچ‌وقت برکت ندارد و همیشه وسط برج کم می‌آورد. تازه یارانه‌ها را خرج می‌کند و پول آب و برق و گاز را نداریم که بدهیم. ماه قبل گاز ما را قطع کردند چون پولش را نداده بودیم. دیشب می‌خواستم به پدرم بگویم: اگر دنبال یک لقمه نان حلال بودی، پول ما برکت می‌کرد و همیشه پول داشتیم؛ اما جرأت نکردم. ای کاش پدر من هم آدم حلال خوری بود

ویژگی خاص آیه الکرسی

ویژگی خاص «آیة‌الکرسی»

«آیة‌الکرسی» دارای 50 کلمه است که در هر کلمه آن برکتی وجود دارد.

ویژگی خاص «آیة‌الکرسی» مبنی بر «غرر الآیات» بودن
«غرر» جمع غرّه و به معنای درخشندگی و برجستگی است که معمولاً در لغت نیز به سفیدی موجود در پیشانی گاو و یا گوساله به دلیل دورنمای خاص آن، غره گفته می‌شود.

هر آیه‌ای از آیات قرآن، شأن و منزلت خاص خودش را دارد که با این شأن و جلالت از دیگر آیات ممتاز می‌شود اما برخی آیات، درخشش، برجستگی، نقش کلیدی و زیربنایی ویژه‌ای دارد از این رو به آیاتی که این درخشندگی و این برجستگی را دارد غرر آیات گفته می‌شود.

بیان معیارهای «غرر الآیات»
کلیدی بودن آیات قرآن، آن آیات کلیدی که دیگر معارف به آن برمی‌گردد، می‌تواند راهگشای فهم بسیاری از آیات و روایات معصومان باشد. همچنین اتقان و استحکام، جمع بین برهان و عرفان، علو متن و متین بودن آن و محتوای بسیار در یک متن کوتاه که به لحاظ ادبی آن را ایجاز اعجاب‌انگیز می‌گویند از جمله خصایص ممتاز آیة‌الکرسی به شمار می‌رود.

مهم‌ترین ویژگی «آیة‌الکرسی»
مهم‌ترین ویژگی «آیة‌الکرسی» از نظر مرحوم علامه طباطبایی (ره) بحث توحیدی آن می‌باشد. ایشان آیات «غرر» را از آیاتی بر می‌شمرد که توحیدی است به دلیل اینکه همه مسائل اسلامی و قرآنی اعم از عقاید، اخلاق، احکام و حقوق به نوعی به توحید باز می‌گردد.آنچه در روایت اخیر وجود دارد این نکته را می‌رساند که «آیة‌الکرسی» یکی از آن گنجینه‌ها و خزینه‌های الهی است که بحث توحیدی یعنی معرفی خود خدا و توحید صفاتی را به نحو احسن بیان می‌کند
«آیة‌الکرسی» سرور تمام قرآن و معارف دینی است
توحید، زیربنای تمام معارف و اعمال شایسته است، بنابراین بیشترین آیات کلیدی، آیات توحیدی است شاید بتوان گفت علامه طباطبایی غالب آیات توحیدی و برجسته را غرر آیات می‌داند از این رو شاگرد ایشان علامه جوادی آملی یک توسعه‌ای در غرر آیات داده‌اند.

چرا مرحوم علامه طباطبایی، آیة‌الکرسی را سید و غرر آیات برشمرده است؟
سخنی از امام صادق (علیه السلام) است که می‌فرمایند : «ابوذر از پیامبر (صلی الله علیه وآله) پرسید از میان آیاتی که بر شما نازل شد، کدام یک از همه برتر است حضرت فرمودند: «آیة‌الکرسی» ، همچنین از امام علی (علیه السلام) روایت شده است که می‌فرمایند: «بارها شنیده‌ام که حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) می‌فرمودند :« سیدالکلام القرآن آقای تمام سخنان، قرآن است و آقای تمام قرآن سوره مبارکه بقره و آقای سوره بقره و معارف قرآن «آیة‌الکرسی» است .»

لذا این روایات باعث می‌شود «آیة‌الکرسی» غرر نامیده شود.

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در ذیل همین حدیث به حضرت امیر (علیه السلام) فرمودند: یا علی (علیه السلام) در آیة‌الکرسی 50 کلمه است که در هر کلمه‌ای از آن برکتی وجود دارد.در روایت دیگری از رسول خدا (صلی الله علیه وآله) سۆال شد کدام آیه اعظم آیات قرآن است شروع به خواندن آیة‌الکرسی کردند و فرمودند: «اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِی یَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ به شیءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ به ما شَاء وَسِعَ کُرْسِیُّهُ السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضَ وَلاَ یَۆُودُهُ حِفْظُهُمَا وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ».

پیامبر اکرم (صلی الله علیه وآله) در ذیل همین حدیث به حضرت امیر (علیه السلام) فرمودند: یا علی (علیه السلام) در آیة‌الکرسی 50 کلمه است که در هر کلمه‌ای از آن برکتی وجود دارد

عالی‌ترین اسامی خداوند در «آیة‌الکرسی» نهفته است
در میان روایات، روایات بسیار زیبایی هست که از آن‌ها نیز به غرر روایات یاد می‌شود. در صفحه 360 کتاب «مجمع‌البیان» روایتی از امام باقر (علیه السلام) آمده است که می‌فرمایند: «ان لکل شیء ذروة و ذروة القرآن آیةالکرسی»؛ هر چیزی اوج و قله‌ای دارد که اوج قرآن کریم «آیة‌الکرسی» است، البته جنبه توحیدی آیة‌الکرسی بسیار مهم است. در «آیةالکرسی» عالی‌ترین اسماء حسنا الهی از جمله؛ حی، قیوم، العلی، العظیم و مانند آن وجود دارد.

آخرین نکته در خصوص غرر آیات بودن «آیة‌الکرسی»
آخرین نکته در خصوص غرر آیات بودن «آیة‌الکرسی» روایتی است که در آن علی علیه‌السلام می‌فرمود: «رسول خدا (صلی الله علیه وآله) به من خبر داد که» آیة‌الکرسی از گنج‌های زیر عرش پروردگار به ایشان عطا شده است که قبل از پیامبر (صلی الله علیه وآله) به هیچ کسی عطا نشده بود لذا این آیه از اختصاصات حضرت رسول (صلی الله علیه وآله) و از گنجینه‌های زیر عرش پروردگار به شمار می‌رود.

 اهمیت، عظمت و خواص آیة‌الکرسی
هر چه در عالم طبیعت است مسبوق به وجود غیر طبیعی آن در مخزن غیبی است و این نکته مهمی است که در آیه 21 سوره «حجر» آمده است «وَإِن مِّن شَیْءٍ إِلاَّ عِندَنَا خَزَائِنُهُ»؛ هر چه در عالم وجود دارد گنجینه‌های آن در نزد خداست.

از این آیه شریفه فهمیده می‌شود هر چیزی نه تنها یک خزینه بلکه خزانه‌هایی دارد و این مسئله بیانگر آن است که خزانه‌های الهی متعدد هستند، همچنین آنچه در روایت اخیر وجود دارد این نکته را می‌رساند که «آیة‌الکرسی» یکی از آن گنجینه‌ها و خزینه‌های الهی است که بحث توحیدی یعنی معرفی خود خدا و توحید صفاتی را به نحو احسن بیان می‌کند.

«آیة‌الکرسی» اثر شفا و شفاعت دارد و می‌خواهد ما را با توحید ناب آشنا کند که اگر توحید در زندگی انسان سایه افکند بسیاری از مسائل دیگر حل خواهد شد چرا که بازگشت بسیاری از معارف و احکام دین به مسئله توحید است.

بچـه کـه بودیـم ...

بچـه کـه بودیـم ... 

بچه بودیم ار آسمان باران می آمد

بزرگ شده ایم از چشمهایمان می آید

بچه بودیم همه چشمای خیسمون رو میدیدن
بزرگ شدیم هیچکی نمیبینه

بچه بودیم تو جمع گریه می کردیم 
بزرگ شدیم تو خلوت

بچه بودیم راحت دلمون نمی شکست 
بزرگ شدیم خیلی آسون دلمون می شکنه
بچه بودیم همه رو 10 تا دوست داشتیم
بزرگ که شدیم بعضی ها رو هیچی

بعضی هارو کم و بعضی ها رو بی نهایت دوست داریم

بچه که بودیم قضاوت نمی کردیم و همه یکسان بودن 
بزرگ که شدیم قضاوتهای درست و غلط باعث شد که 
اندازه دوست داشتنمون تغییر کنه

کاش هنوزم همه رو 
به اندازه همون بچگی ۱۰ تا دوست داشتیم

بچه که بودیم اگه با کسی دعوا میکردیم

یک ساعت بعد از یادمون میرفت

بزرگ که شدیم گاهی دعواهامون سالها تو یادمون

 مونده و آشتی نمی کنیم

بچه که بودیم بزرگترین آرزومون داشتن کوچکترین چیز بود 

بزرگ که شدیم کوچکترین آرزومون داشتن بزرگترین چیزه

 بچه که بودیم بچه بودیم

بزرگ که شدیم بزرگ که نشدیم هیچ؛

دیگه همون بچه هم نیستیم

«آیین رزم در عصر غزنویان و تاریخ بیهقی»

فرمانروایی مسعود از همان آغاز با اغتشاش های ترکمنان مواجه بود. تاریخ بیهقی یکی از بهترین منابع شناخت سلطنت مسعود است. که آداب و آیین لشگر کشی این دوره را به نحوی صمیمی، اما عبرت انگیز بیان می کند. وی با هنر خاص نویسندگی خود به بیان جزئیات وقایع می پردازد. صحنه های جنگی را با توصیفی کامل در برابر دیدگان خواننده به نمایش میگذارد و به بیان نحوه و سرعت حرکت سپاه، ترتیب حرکت آنان، جایگاه امیران، اعیان و رسولان، نوع اسلحه، چگونگی پوشش و ... می پردازد.
اولین جنگ در تاریخ بیهقی جنگ حسن سلیمان –حاکم ری- با آل بویه است که بیهقی ماجرای آمدن رسول آل بویه و گذشتن لشگر حسن سلیمان و مردم مسلح و همچنین رجز خوانی حسن سلیمان برای دشمن و نحوه جنگ را شرح می دهد.
در حالت کلی سپه سالار با بیرق ها و ملازمان در قلب و میانه لشگر قرار می گرفت. جلوی آنها طلایه بود. که به آنها پیشرو هم میگفتند. سمت راست میمنه و سمت چپ را میسره می خواندند. سپاهیانی که دردو جانب لشگر مستقر بودند به منزله بالهای سپاه بودند و جناح خوانده میشدند. در پشت لشگر هم ساقه حرکت می کرد.
یکی از نمونه های تعبیه جنگی را در حمله خوارزمشاه به علی تگین و فتح بخارا می بینیم. نمونه دیگر در حمله امیر مسعود به ترکمنان در طلخاب میبینیم. که بر ماده پیلی مینشیند و اسبی پنجاه بر گرداگرد او از سلطان محافظت میکنند. یکی از وظایف ساقه نشینان به دو نیم کردن فراریان و هزیمتیان بود.
منجنیق آلتی برای سنگ اندازی و تخریب بود. مرکب از فلاخن مانندی بزرگ که بر سر چوبی قوی تعبیه می شد.
فلاخن آلت سنگ اندازی است که از رسن دوتاه سازند. عراده آلتی جنگی و کوچکتر از منجنیق است که در صف اول جنگ پیادگان قرار داشت. مطرد نیزه کوتاهی است که توسط غلامان سرایی حمل میشده است.ناچخ که به آن تبرزین نیز میگویند، نوعی تبر است. بعضی هم گویند که سنانی دو شاخ است ولی به هر روی یکی از سلاحهای مخصوص پادشاهان بوده است. البته در عهد غزنوی اغلب سلاحداران با خود ناچخ هم حمل می کرده اند.
مردمان بخارا: تیر انداز و غازی پیشه بوده اند. جنگ افزار های تولیدی سمرقند در سراسر ایران معروف بوده، صادرات خوارزم : تیر، کلاه، کمان، شمشیر و سپر بوده. شمشیر های فرغانه و کمان های شهر چاچ و استر بلخی معروف بوده است.
نقش فیلها بسیار زیاد بوده و سلطان مسعود در بسیاری از جنگها بر اسب سوار بوده و فقط در مواقع لزوم مانند فرار بر اسب سوار می شده است.
از نکات دیگر وضعیت جغرافیایی منطقه، آب و هوا، غله و آب و ... بوده است که در بسیاری از  موارد به علت نامساعد بودن یک یا چند مورد از موارد فوق بزرگان از مسعود می خواهند لشگر کشی نکند که وی با استبداد رایی که داشت به توصیه ها گوش نمی کند و در اغلب موارد باعث پشیمانیش می شود.
لشگریان مسلمان برای ادای نماز اغلب با مشکل روبرو میشدند و گروه گروه نماز می خواندند. جنگ تا غروب آفتاب ادامه داشت. شروع جنگ نیز با نواختن کوس و بوغ اغلب در بامداد صورت می گرفت.
در پایان جنگ نیز لشگر پیروز به مناطق مختلف فتح نامه مینویسد و می فرستد

نثرنویسی به سبک بیهقی

---

اهمیت عظیم کتاب تاریخ  بیهقی ،شاهکار ابوالفضل بیهقی  این  است، که  به جهت  اینکه خود در، دربار شاهان بوده،  اخبار و اطلاعات  بسیار دقیق ، موثق و معتبر بدون واسطه  در اختیار  داشته، و خود شاهد عینی جریانات روزمره  امور بوده،  و  سندیت آن بسیار مورد قبول اهل فن است ،و از طرفی انسانی صادق  ودرستکار وخوش گفتاری است ،  و صداقت در گفتارش موج می زند.

---

ادبیات پارسی دوبال پرواز دارد یکی در نثر ودیگری درنظم  ،همانگونه که شعر پارسی،  مدیون خدمات وزحمات شاعران بزرگ است ، نثر پارسی نیز مدیون خدمات ارزشمند بسیاری  از بزرگان از جمله : بیهقی، خالق تاریخ بیهقی است .

ابوالفضل بیهقی ، متولد 385 در بیهق در روستای حارث آباد شهرستان سبزواربوده و در جوانی حدود 27 سالگی به نزد بونصر مشگان که رئیس   دیوان رسالت دربار، پادشاهی سلطان محمود غزنوی  راه یافت، و بونصر نیز به جهت پاکی نفس او ، وی راهمانند ، فرزندان خویش بسیار گرامی داشت، گرچه دربار سلطان محمود ومسعود وسایرسلاطین اورا  گاهی محبوب وگاهی مطرود می نمود، وروزگار او  افت وخیزی هایی نیز در این روز گار غدار  داشته، تا جایی که  در اواخر عمر از قبول هرگونه شغلی کناره گیری نموده، و عملا درسال 448 به نگارش کتاب خویش مشغول شد.

اهمیت عمده ادبی  کتاب او در این است، که یکی از شاهکاری های ادب پارسی در نثر قبل از نگارش گلستان سعدی بوده، بیهقی، اطلاعات بسیار جامع وکامل در خصوص تاریخ روزگارعصر خویش که سند معتبری است بجا گذاشته ،او در جامعه شناسی خطه خود، و نیز جمعیت شناسی  مردم روزگارش، در خصوص علم سیاست  وعبرت  روزگار و واقعه نگاری در قالب نثر خاص خود،اعجازی نموده ،ضمن اینکه نگارش مطالب بسیار دقیق  وبا ذکر جزیئات است ،اهمیت عظیم  کتاب  تاریخ  بیهقی ،شاهکار  ابوالفضل بیهقی  این  است، که  به جهت  اینکه خود  در، دربار شاهان بوده،  اخبار و اطلاعات  بسیار دقیق ، موثق و معتبر بدون واسطه  در اختیار  داشته، و خود شاهد عینی جریانات روزمره  امور بوده،  و  سندیت آن بسیار مورد قبول اهل فن است ،و از طرفی انسانی صادق  ودرستکار وخوش گفتار است ،  و صداقت در گفتارش موج می زند،لذا با شیوای وشیرینی خاص  در کلام خود  بصورت نثر معمول روزگار خویش،  که   اطناب مطلوب  بیان نموده است .

 نثر او نثر داستان نویسی است، از آنجا که بشدت اعتقادات مذهبی دارد وپابند به اسلام وقرآن و قبر وقیامت است، لذا در نگارش مطالب  به  امانت قلم وقیامت کبری اعتقاد دارد، و با همگان با احترام وادب سخن می گوید، آن چنان مودب است، که ادب او ذاتی است ،تملق وچاپلوسی نمی کند، او در بیان واقعه و نگارش تاریخ روزگار خود چنان دقیق و معتبر می نویسد، این عوامل همگی سبب شده،  که از بیهقی  یک چهره بی همتا در شیوه نگارش کتابش بسازد ، و مخاطب به راحتی با  خود او و مطالب کتابش  انس والفت می گیرد،  شیوه  تاریخ نویسی او چنان است، که از مخاطره های زمانه ، خاطره ساخته است .

او در بخشی از  کتابش  چنین می گوید :« در دیگر، تواریخ چنین طول وعرض نیست ، که احوال را آسانتر گرفته اند، وشمه یی بیش  یاد نکرده اند، اما من چون این کار پیش گرفتم ،می خواهم که داد این تاریخ به تمامی بدهم ، وگرد زوایا و خبایا برگردم  ،تا هیچ چیز از احوال پوشیده نماند و اگر این کتاب دراز شود و خوانندگان از خواندن ملالت افزاید ،طمع دارم به فضل ایشان که مرا از مبرمان نشمرند، که هیچ چیز نیست  که به خواندن نیرزد ، که اخر هیچ حکایتی از نکته یی که به کار آید خالی نباشد»

یکی از ابتکارات بیهقی در نگارش کتاب این است که هر جا که خودش شاهد واقعه وصحنه ها نبوده  سند و منبع وماخذ را معرفی  نموده « از خواجه طاهر دبیر شنودم – پس از آن که امیر مسعود از هرات به بلخ آمد و کار ها یکرویه گشت»

نثر او نثر داستان نویسی است، از نجا که بشدت اعتقادات مذهبی دارد وپابند به اسلام وقرن و قبر و قیامت است، لذا در نگارش مطالب به امانت قلم ،و قیامت کبری اعتقاد دارد، و، با همگان با احترام و ادب سخن می گوید، ن چنان مودب است، که ادب او ذاتی است ،تملق و چاپلوسی نمی کند، او در بیان واقعه و نگارش تاریخ روزگار خود چنان دقیق و معتبر می نویسد، این عوامل همگی سبب شده، که از بیهقی یک چهره بی همتا در شیوه نگارش کتابش به سازد ، و مخاطب به راحتی با خود او ،و مطالب کتابش انس والفت می گیرد، شیوه تاریخ نویسی او چنان است، که از مخاطره ها زمانه ، خاطره ساخته است.

اودر ذکر  بیان مطالب وموضوعات دقت خاصی نموده حتی تعداد حاضران و اصناف گوناگون و نوعلباس و پوششش آنان و نحوه سخن گفتن وحالات روحی آنان و جایگاه نشستن آنان بیان نموده  و تقدم وتاخر مطالب را رعایت نموده و نحوه نگارش در تاریخ به شیوه داستان نویسی است بدین شیوه که مطالب واقعی در قالب کلمات به شیوه خودش بیان می کند که جالب وجذاب است در جایی می گوید «من برخاستم وکسان فرستادم و قوم حاضر آمدند ،پیش امیر رفتیم . چون بنشستیم امیر حال با ایشان گفت » در این یک سطر جمله بیهقی ما شاهد هشت فعل: برخاستم ،فرستادم ،آمدند،رفتیم ،بنشستیم ، گفت  هستیم این شیوه نگارش بیانگر چند موضوع است که رخ داده و مطالب اضافی حذف شده گرچه شیوه نگارش او اطناب است اما اطناب زاید نیست او در نوع کار خود خلاقیت داشته است.

بیهقی در نگارش زمانی که سلطان مسعود که جانشین پدرخود سلطان محمود  شده ، ومراسم سوگواری وفات  سلطان محمود است ، با دقت نظر در ثبت واقعه چنین یادمی کند« امیر،  دیگر روز بار داد، با قبایی  وردائی  ودستاری سپید  وهمه اعیان و مقدمان و اصناف،لشکر به خدمت آمدند، سپید ها پوشیده ، و بسیار جزع بود .سه روز تعزیعتی ملکانه  به رسم داشته، آمد چنان که همگان بپسندیدند»

این تاریخ نویس زبده  بقدری جزئیات مطالب را بیان می کند  که هیچ چیز از نگاه نافذ وقلم شکافنده او دور نمانده وبه نوعی موضوعات را درج می کند که هیچ دوربین  در ثبت واقعه بهتر از چشمان ژرف نگر  او نیست، تصویر سازی او قابل تقدیر وتحسین است ، و حافظه  بس قوی داشته و تمام وقایع را در خاطره  خود ثبت نموده تا سرانجام در زمان مناسب مجموعه رخداد ها را از ذهن خلاق  روی کاغذ آورده  ،نحوه  کلامش در اکثر موارد به شیوه ای است که حس دوستی و ودشمنی را پنهان داشته  واحساسات خودرا مطرح نکرده وصرفا بیان وقایع  با نثر شیرین  او دامه می یابد ، در جایی می گوید «دیگر روز  فوجی قوی از اعیان بیرون آمدند، علویان وقضات وائمه  وفقها وبزرگان و بسیارمردم عامه  واز هر دستی اتباع ایشان . و امیر رضی الله عنه  فرموده بود، تا کوکبه یی  و تکلفی ساخته بودند، سخت عظیم وبسیار غلام بر در خیمه ایستاده وسوارو پیاده  بسیار در صحرا در سلاح غرق  و بار دادند، و اعیان و بزرگان لشکر در پیش او بنشستند، و دیگران  بایستی که در نظاره بودندی که درُ  پاشیدی وشکر شکستی ، بیاید در این تاریخ سخنان وی چه آنکه گفته و چه نبشته تا مقرر گردد خوانندگان را که نه برگزاف است »

این دانشور زمانه مردی سلیم نفس ومومن  ودرستکاربوده ، و عفت قلم را همه جارعایت نموده،  و یکی از اخلاق پسندیده این بزرگوار این  است که جهل و کینه ودشمنی  دیگران را بسیار نیکو  با حلم وصبر جمیل تحمل نموده،  زبان وقلم را امانت و ودیعه الهی می داند، وآلوده به غبیت ، تهمت،سخن چنینی ،بهتان  و انتقام نکرده ، اگر هم در برخی موارد نادر صفتی از فردی نام برده  این امر بیانگر صراحت لهجه وصداقت  در گفتار ونوشتار اوست،به جهت  انگار خودش نیز مطمن بوده که کتابش وشیوه نگارش او درقرنهای  آینده  تحسین همگان را به دنبال خواهد داشت،  گرچه از کتاب او فقط بخشی باقی است اما همین مطالب می تواند الگو وسرمشق برای اصحاب ادب واندیشه شود ، که در شیوه نگارش افسار اسب قلم را رها نکرده،  واین هنر بزرگ بیهقی است که  شیوه وشیرین  می نویسد با صداقت وصریح مطالب  را درج می کند همه جا خدا را حاضر وناظر اعمال خود می  ببیند ادبیات ما مدیون مردان  وزنان بزرگی است که درس اخلاق ومعرفت و اخلاص در عمل وگفتار وکردار دارند و شیوه شعر ونثر آنان اتلاف وقت و بیهوده گویی و خوشی و عیاشی و بی خبران و غرق شدن در منجلاب گناهان نیست. ادبیات پارسی هدفمند است. الگو ادبیات پارسی ما تکیه بر پایه   تقوی و تعهد وتعبد دارد، الحق ادبیات ما ادبستان است .وسرانجام  بیهقی،  درسال 470 در غزنین وفات یافت ، و این مورخ  و نثر نویس توانا ، که همه تاریخ و وقایع زمانه را با جزئیات  کامل نگارش نموده ، روزگار غدار در حق او جفا نموده ، چون حتی سنگی که نام  ویادی از  او حک در قبرش که نشانی از او  باشد نیز یافت نشد، وگمنام در دل زمین به خاک سپرده شد،  اما در دل میلیونها پارسی زبان در طول قرون مختلف نامش و یادش همواره با احترامی وبزرگی یاد می شود،   روح وروان او شادباد!

روان شناسی شناختی ابوالفضل بیهقی

روان شناسی شناختی ابوالفضل بیهقی

ابوالفضل بیهقی کیست؟ او چگونه شخصیتی داشته که توانسته چنین اثر هنری- ادبی بزرگی را برای «انسان ایرانی» به یادگار گذارد .

ابوالفضل بیهقی «گزارشگر حقیقت» است. بنابراین تاریخ بیهقی «تاریخ حقیقت» است. «تاریخ حقیقت» یعنی تاریخ «تاریخ اندیشه» است، از زبان اندیشمندی، اندیشنده در زیر و بم تاریخ؛ او تنها «تاریخ نگار» نیست بلکه یک روان شناس اجتماعی است و تاریخ اش بیان تام و تمام «شخصیت های پیچیده تاریخ عصر غزنوی» می باشد. از دیدگاه «روان شناسی» و «روان پژوهی» به تاریخ بیهقی می نگریم تا شخصیتی چون «بوسهل زوزنی» را باز شناسیم و در مقابلش آن مرد بزرگ، آن بزرگ مرد سیاسی «حسنک وزیر» را؛ گویا هنوز شخصیت هایی چون «بوسهل» که به بیماری «حسد»، «دروغ»، «جاه طلبی سیاسی» ... مبتلا هستند در جامعه امروز ایران فراوان می توان یافت. باری این مورخ بزرگ، راز طریق مطالعه تاریخ یک «روان شناس شناخت گرا» شده بود. مگر ویگوتسکی این چنین نبود که از تاریخ به روان شناسی ره برد!! «تاریخ بیهقی» و نوع نگرش ابوالفضل بیهقی را فقط می توان از مطالعه دقیق اثرش شناخت.

بیهقی در چم و خم حوادث عصر عزنوی پخته شد و در دستگاه دیوان سالاری غزنوی به بار آمد. دستگاه دیوانی که ریشه هایش تا عصر سامانی و هخامنشی تداوم می یافت باری، بیهقی، پرورده ی فرهنگ اصیل ایرانی است. فرهنگی که ریشه اش در خرد اهورایی زرتشت گاث ها و فردوسی بزرگ است؛ نه بیماری های فرهنگی دیگر. ابوالفضل بیهقی دارای ساختار فکری خرد گرایی است که به نوعی می توان گفت برگرفته شده از جریان حاکم عقل گرایی عصر سامانی و اوایل غزنوی می باشد. تعجبی نیست که مورخی آگاه و اندیشمند در عصر زیسته که فردوسی، ابوریحان و ابن سینا در آن عصر زیسته اند.

فضای علمی حاکم بر عصر بیهقی بر نگرش تاریخ نگاری وی نیز تاثیر عمده داشت. روان ابوالفضل بیهقی از سلامت و صلابت و استواری برخوردار است که می توان در ساختار زبان نثرزیبای بیهقی مشاهده کرد «زبان و اندیشه» دو محور اساسی شگل گیری روان و شخصیت هر فردی اند با مطالعه «زبان» او است که به صلابت و استحکام یک شخصیت «ساخت گرا» با «فرمی» در حال تحول و نوآوری پی می بریم. بیهقی درفن روایت وفن داستان گویی و آفرینش تصاویر صحنه های تاریخی تا بدان جا مهارت دارد که خواننده حس می کند که در حال، ناظر بر اجرای این ماجراهاست. همین قدرت مغزی بیهقی از دیدگاه «شناخت گرایی، نشان آن است که «نورون های آئینه ای» مغز بیهقی فعال اند و اندیشه ای او توانایی سیستمی شناخت شناخت ر کاملا برخوردار است. بیهقی حوادث را به گونه ای تصویر سازی می کند که گوئی صحنه ی تاتر است. شخصیت های تاریخی، در حال بازی کردن نقش هاشان هستند ولی چون فیلم نامه واقعی و عین تاریخ است، باورمندیش برای خواننده سهل و آسان و لذت بخش است.

«فلسفه تاریخ» را در تاریخ بیهقی نه به صورت نظریه های فلسفی بلکه به صورت «عمل گرایی واقعی» در می یابیم. از نظر فلسفه تاریخ بیهقی، تاریخ، سیاست است و سیاست یعنی «واقع گرایی» فلسفه ی حیات؛ از نظر ابوالفضل بیهقی تاریخ، تابع احتمالات است و انسان باید خردگرایانه بتواند چرخش روزگار را پیش بینی نماید کوچکترین لغزش در پیش بینی احتمالات حوادث سیاسی سرانجام دردناک حسنک وزیر را خواهد داشت. سرانجام و شخصیت حسنک بحث طولانی است که در این مجال نگنجد و ما آن را به فرصت دیگری وا می نهیم.

«انسان» از نظر جهان بینی بیهقی،موجودی خطاپذیر است همچون حسنک و گاه از خطا هم چاره ای نیست او به دنبال «انسان کامل» نیست «انسان بیهقی» انسانی اجتماعی – سیاسی است. این انسان دارای «اندیشه دینی- اسطوره ای» است که در حال گذر به سوی «خرد دینی» است. از ویژگی های برجسته شناخت شناسی ابوالفضل بیهقی یکی همین است که او آرمان گرایی افلاطونی – ناکجا آبادی به انسان ندارد. آرمان گرایی از «انسان کامل» که به وسیله ای افکار نو افلاطونی عرفای ایرانی سال ها و قرن ها اندیشه ایرانی را از «انسان اجتماعی» و در نتیجه از «شهروند» و « شهر» و «آزادی» دور ساخت.

شناخت شناسی بیهقی رو به سوی خر زمینی انسان اجتماعی و شهر غزنین و واقعیت سیاست دارد.

به نوعی از دیدگاه روان شناختی، بیهقی روان خود و اندیشه خود را نیز بر روی تاریخ بیهقی  فرافکنی کرده است چرا که به هیچ گاه تاریخ های عصر بیهقی شباهتی به اثر او ندارد. لذا به شک متن تاریخ بیهقی تحت تاثیر مستقیم ساختار روانی بیهقی است.

این فرافکنی روان شناسانه نه از روی ناخود آگاه بیهقی،  بلکه کاملا از سوی روان آگاه بیهقی فرافکنی شده است و آگاهانه «تاریخ نگاری» را «هنر» کرده است بنابراین جا دارد که از دیدگاه «روان شناسی هنر»  هم تاریخ بیهقی مورد بررسی قرار بگیرد.

«شخصیت بیهقی» برون گرا است. روانی پویا، اندیشه ای حقیقت جو، انسان اجتماعی و مشارکت جو، کمتر محافظه کار اما نه شخصیتی تندرو، معتقد به اصول اخلاقی اما با سنجش اوضاع و احوال، خوش بین، و سیاست آشنا و وفادار است.

    «بیهقی» در وفاداری و احترام، استادش بونصر – هیچ کوتاهی نمی کند اما بونصر را انتقاد نیز می کند. او پرورده عصر اصول گرایی عصر محمود غزنوی است. لذا معتقد به «ساختارها» است اما «فرم پذیر» و متحول از درون نیز می باشد به همین سبب سالها در ساختار دیوانی دوام می آورد و می نویسد. دوران او، عصری با شخصیت های بولادپن است اما دریغا که عصرمسعودی،سرآغازعصرانحطاط می گردد، فرومایگان و شخصیت های ضعیفی چون بوسهل زوزنی مجال ظهور می یابند. این شخصیت ها درون گرا، سیاست پیشه با عقده های سرکوفته اند که در چنگال بیماری حسادت و کینه گرفتارند.

بیهقی، هم چون روانکاوی تیزبین که از ویژگی های یک نویسنده چیره دست است به خوبی شخصیت بوسهل زوزنی را به تصویر نثر در می آورد.

منبع :http://www.tebyan.net/

شعر تو نسیم خوش نفسی

تو نسیم خوش نفسی

ای نامت از دل و جان

در همه جا به هر زبان جاری ست

عطر پاک نفست

سبز و رها از اسمان جاری ست

نور یادت همه شب

در دل ما چو کهکشان جاری ست

تو نسیم خوش نفسی

من کویر خار وخسم

گر به فریادم نرسی

من چو مرغی در قفسم

 تو با منی اما من از خودم دورم

چو قطره از دریا

من از تو مهجورم

با یادت ای بهشت من،اتش دوزخ کجا

عشق تو در سرشت من با دل و جان آشنا

 

چگونه فریادت نزنم

چرا دم از یادت نزنم

در اوج تنهایی

اگر زمین ویرانه شود

جهان همه بیگانه شود

تویی که با مایی

ای نامت از دل و جان

در همه جا به هر زبان جاری ست

عطر پاک نفست

سبز و رها از اسمان جاری ست

نور یادت همه شب

در دل ما چو کهکشان جاری ست

 

شعری در محکومیت توهین به پیامبر اسلام

اهانت به ساحت مقدس رسول مهربانی ها ؛ پیامبر گرامی اسلام،حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم را محکوم مینماییم و این فاجعه غم بار را به،ساحت مقدس حضرت ولی عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف،و همه مسلمانان تسلیت عرض مینماییم .

روی گل محمدی از اشک ، تر شده‌ ست

با ما مصیبتی‌ است که عالم خبر شده‌ ست

با ما مصیبتی‌ست که ورد زبان شده ست

با ما مصیبتی‌ست که خون جگر شده ست

دشمن به فتنه سنگر تصویر را گرفت

لشکر نبرده‌ایم و نبردی دگر شده است

آن سوی خنده‌ها ، همه دندان گرگ بود

اینک زبانشان به دهان ، نیشتر شده ست

از هیچ زاده‌اند و پی هیچ ، زیسته

شیطان ، بر این جماعت  ابتر،  پدر شده است

نمرود تیر بسته به زیبایی خدا

زیبایی خدا ، به خدا بیشتر شده است

عالم، هنوز در صلوات است  و همچنان

این رایت نبی ست که بر بام ، بَر شده است

شعر از میلاد عرفان پور

یا رسول الله

یک روز سقیفه پشت در می آیند

یک روز به کوفه پشت سر می آیند

این بار پی هتک حریم احمد

با کینه و خشم تشنه تر می آیند

******

یک بار دگر قدّ فلک تا شده است

خون بر جگر حضرت زهرا(س) شده است

دانی که چرا به سر زند مهدی ما

توهین به حریم نور اعلی شده است

"شاعر:محمد مهدی عبداللهی"

دعا جهت رفع غم

((سبحان الله یا فارِجَ الهَمّ و یا کاشفَ الغَم فرِّجْ هَمّی و یَسِّرْ امری وارحَمْ ضعفی و قِلةَ حیلتی و ارزُقنی من حیث لا اَحتَسِبُ یاربّ العامین))

ترجمه:
منزه است خداوندی که بر طرف کننده غم ها است. غم و مشکل من را برطرف کن، بر ضعف و کمی چاره ام رحم کن و مرا از جایی که گمان نمی کنم روزی ده ای پروردگار جهانیان.

حضرت محمد (ص) فرمودند : هرکس مردم را از این دعا با خبر کند در گرفتاریش گشایش پیدا می کند.

پس دعا را منتشر کنید..

آئین اسب چوبی از زبان محمد عبدالله زاده ثانی محقق وکارشناس باستان شناسی سبزوار

آئین اسب چوبی از زبان محمد عبدالله زاده ثانی محقق وکارشناس باستان شناسی سبزوار

در آئین ها ، رقص ها و حرکات محلی که همراه با آهنگ های اصیل در نقاط مختلف کشور اجرا می شود معانی و تعابیر زیبایی نهفته است که گویای سر منشا و ریشه شکل گیری آن در گذشته و نشان دهنده این اصل که هر یک از این رقص ها و آئین های محلی به ضرورت زمان شکل گرفته اند و حرکاتی بی معنا و از سر لهو و لعب نیستند.

این آئین های کهن نشان از غنای فرهنگی ایران زمین دارد و سبزوار با پیشینه قوی فرهنگی خود از این قاعده مستثنی نیست،شهرستان سبزوار در آیین هایی که حدود سه تا چهار هزار سال قبل در این شهرستان اجرا می شده دارای نمادهای برجسته ای است که هریک از آنها قابلیت نگارش کتابی مستقل دارد.

به گفته محقق وکارشناس باستان شناسی سبزوار اوج گیری آئین اسب چوبی سبزوار مربوط به زمان مغولان است و در گذشته ایرانیان از طریق رقص های محلی هم دختران و هم پسران خود را برای رزم آماده می کردند.

محمد عبدالله زاده ثانی در رابطه با چگونگی شکل گیری این آئین گفت : در زمان حکومت مغولان که اجازه رزم آموزشی و تمرین منش های پهلوانی به جوانان داده نمی شد تنها راه آموزش از طریق این رقص ها بود .

وی توضیح داد : از سویی به دلیل آنکه مغولان به حدی از گستاخی رسیده بودند که به صورت گروهی یا تک نفره به مراسم ها و جشن های عروسی حمله می کردند و با کشتن داماد ، عروس را می دزدیدند ، مردم سبزوار برای آمادگی در مقابل چنین تجاوزاتی از طریق برگزاری مراسمی مثل اسب چوبی جنگیدن و نحوه مقابله با دشمن را تمرین می کردند.

وی افزود: در این مراسم ها اسب چوبی نمادی است از تک سواری که می آید اگر تک سوار دوست باشد از آن استقبال می شود و اگر دشمن باشد توسط مردم از بین می رود.
وی اسب چوبی را بزرگترین نماد همبستگی و پیوند سبزوار معرفی کرد و گفت : البته منظور از سبزوار در اینجا نه تنها سبزوار جغرافیایی کنونی بلکه اقلیم فرهنگی سبزوار است که بر اساس گسترش فرهنگ سربداران از منطقه شمال ایران تا مناطق شرق ، جنوبی و قسمت هایی از کشور روسیه سابق را شامل می شود و اوج گیری گسترش فرهنگی سبزوار در دوران سربداران است.

این محقق تاریخ سبزوار اظهار داشت: مبداء آئین زیبای اسب چوبی سبزوار است ولی در شهر های اطراف چون بردسکن ،نیشابور ،بیارجمند و حتی ترکمنستان و تاجیکستان هم این مراسم اجرا می شود.

وی در مورد اجزا و نحوه ساخت اسب چوبی نیز گفت: اسب چوبی از دو مستطیل و دو دایره که محیط بر مستطیل است، یک دایره که در اصطلاح محلی به آن “قلبر” گفته می شود و بازیگر در آن قرار می گیرد و دو بند که به اسب وصل شده و آن را بر شانه بازیگر قرار می دهدتشکیل شده است.

طبق تعریف وی در اطراف فضای مستطیل شکل هم پارچه قرار دارد که تا پای بازیگر را می پوشاند، گردن اسب که به بدن اسب وصل می شود و سر اسب چوبی که معمولا از پارچه است دیگر اجزای اسب چوبی است.

وی توضیح داد :بازیگر در میان قلبر قرار می گیرد و با حرکات پا و فریاد همراه با سازها و آواهای محلی نقش آفرینی می کند، حرکات دست ،پا ، شور گرفتن و ضربات چوب بازی بازیگر دقیقا حرکات و حالت یک شمشیر زن یا حرکاتی مانند زمان درو گندم و شکر گزاری خداوند است.

وی افزود : برای ایجاد توازن در حرکت اسب چوبی از سازهای کوبه ای مانند سرنا و ساز هم استفاده می شود.

عبدالله زاده گفت : امروزه آئین اسب چوبی به عنوان یک مراسم مضحک و خنده دار در جشن های عروسی و ختنه سوران استفاده می شود .

خوشبختانه در سبزوار هنوز هم نشانه هایی از رقص ها و آئین های محلی وجود دارد چنانکه در مراسم جشن های عروسی، استفاده از رقص های محلی همچنان پا بر جاست هرچند ممکن است افراد بطور کامل ندانند حرکات دست و پا در این رقص ها نشانه چیست و در گذشته این حرکات به چه دلیل انجام می شده ولی مردم سبزوار همچنان رسوم گذشتگان خود را حفظ کرده اند.

آئین اسب چوبی هم اکنون در مراسم جشن و سرور ، عروسی ها، ایام عید نوروز و همچنین در یکی از بزرگترین نمایش های آیینی ،میدانی با عنوان “غم بارا شادی بیا” در آخرین چهارشنبه سال در برخی روستاهای این شهرستان از جمله روستای طبس سبزوار اجرا می شود.

آئین “اسب چوبی ” تا کنون توسط هنرمندان شهرستان سبزوار در جشنواره های منطقه ای ، کشوری، جشنواره فیلم فجر و حتی درکشورهای آلمان و روسیه به اجرا در آمده که افتخاری برای این شهرستان است.

بیوگرافی حسین خسروجردی رمان نویس معاصر سبزوار

بیوگرافی حسین خسروجردی رمان نویس معاصر سبزوار

بیوگرافی حسین خسروجردی

اهل شهرستان سبزوار و متولد 1333  (یکهزاز وسیصد وسی و سه  خورشیدی )و دارای دو فرزند است که بیشترین اوقات عمر را در همین شهر گذرانده و چند سال در تهران و اکنون به مدت 12 سال است که در مشهد زندگی می کند .

اما در این مختصر ، زندگی و گذران عمر لاجرم با تحصیل آغاز شد و در آن شهرستان پر آفتاب و سرشار از حیف که حزن خموشانه اش بسان عود سوخته می ماند ، مرا پروراند و سپس در سایه سار مهر و صیقل عواطف و دلبستگی ها و کار و ورزش و تجربه و تحصیل و مهاجرت و آرزوهای بی شمار ، مرا غلطاند و ساباند و تاباند تا آنگاه که نوشتن آموخت .

نوشتن ، همان اشتیاق نامحدودی که از ادبیات و فرهنگ و هنر جوشان و پویان روزگار ما به پا می خیزد و می کوشد تا از آن عملی هدفمند و موثر و زندگی ساز ، بسازد .

و در طیف این رنگین کمان گسترده چگونه بگویم که تحقیق و کار میدانی و تمرکز و تخیل و عشق و گرد و غبار و رنج و مسافرت و معاشرت و خستگی و وجد و اندوه ، توامان بوده و خواهد بود . تا تو را به قله و چکاد  مه بیز  رمان و داستانی برساند که مادام از تو کار و کار و رفتن و رفتن و رفتن و کوشش بی دریغ و عاشقانه می طلبد که در منطق الطیر عطار ، هدهد آن را تنها با موسیقار و روشنی جان خود به جلو برده است .

رمان ، شور زنده و آینده سازی است که در روزگار ما ، پاداش آن رنج و عشق است ، همانی که نظامی گنجوی فرموده است :

سایه خورشید سواران طلب

رنج خود و راحت یاران طلب

عکس های همایش بزرگداشت ابوالفضل بیهقی

عکس های همایش بزرگداشت ابوالفضل بیهقی در روز اول آبان ماه سال 1386 که به همت دانشگاه تربیت معلم سبزوار برگزار گردید و در بخشی از برنامه این همایش مدعوین از محل بنای یادمان این نویسنده بازدید به عمل آوردند

مصادف با نامگذاری روز اول آبان  به نام ابوالفضل بیهقی - در محل بنای یادمان این نویسنده گرانقدر در محل روستای حارث آباد شهرستان سبزوار

حسین خسروجردی نویسنده توانای معاصر سبزوار

حسین خسروجری مردی از جنس کویر صادق وبی ریا

نویسنده و رمان نویس فارسی مردی از جنس صداقت وسادگی که همیشه محبت و خلوص او آدمی را به وجد می اورد معلم گرامی و تاریخ دوستی ستودنی که نان از قلم نمی خورد بلکه نان خود را نیز در راه اعتلای قلم هزینه میکند و هم صحبتی دوست داشتنی و نویسنده ای گرانقدر متاثر از  ادبیات و سبک نویسندگی بیهقی و محمود دولت آبادی

به امیدی که روزی به آنچه حقش است که همان برتری و موفقیت است دست یابد

تالیفات :

1- ماهگل

چکیده : داستان حاضر، که در آن گویش نیشابوری و جنبه‌های فولکوریک آن مرز و بوم، نمود ویژه‌ای دارد در واقع سرگذشت دختری است به نام ماه گل .او کس و کاری ندارد و با عمویش زندگی می‌کند فضای داستان مربوط به زمان گذشته است و زندگی ماه گل نیز با یکی از روستاییان مبارز رژیم که دوستدارش است، پیوندی عمیق می‌یابد . ماه گل، تنها صاحب باغچه‌ای است که عمال رژیم درصددند از دست او بربایند، اما ... در پایان کتاب، معانی واژه‌های محلی آمده است  

2- جهانبانان

این کتاب داستان زندگی پر فراز و نشیب دختری به نام گلمهر است که به دستور رضاشاه همراه پدر و مادرش به سبزوار تبعید می‌شود.در یکی از روزها وقتی گلمهر متوجه می‌شود که رضاشاه قصد عبور از سبزوار را دارد سعی می‌کند با نوشتن عریضه‌ای به رضاشاه برای پدرش که تهمت جاسوسی به او زده‌اند عفو بگیرد.در همین زمان او با پهلوانی به نام مدد آشنا می‌شود. مدد به او قول می‌دهد که هرطور شده عریضه‌اش را به رضاشاه برساند ولی ...

3- به نسیم عطر تو می آیم

 چکیده : ,"داستان حاضر روایت مرد جوانی است که به دنبال انفجاری مهیب در معدن مس فلج می شود. در این حادثه«گلش» توانایی گفتن را نیز از دست می دهد؛ بنابراین شرمساری از ناتوانی و دردمندی، او را به مردی خشن و تلخ تبدیل می کند.

4- تگرگ تاتار

رمان «تگرگ تاتار» روایت و تصویری از یک جنبش مردمی‌ است که به شکل پیکارجویانه‌ای در قرن هشتم هجری در گوشه‌ای از خراسان بزرگ اتفاق افتاده است. این پیکار که با استغنای معنوی و عدالت‌طلبی توده‌های محروم جامعه همراه بوده است علیه ایلغار مغول و اشراف و دست‌نشاندگان آن‌ها انجام می‌گیرد. این گوشه شگرف و عبرت‌آمیزی است که منابع زیادی از آن یاد کرده‌اند؛ جنبش حق‌طلبانه‌ای که ابتدا با تعالیم خلیفه مازندرانی در سبزوار شکل می‌گیرد و سپس این نگرش انقلابی به شیوه جوانمردانه و عیارانه‌ای قشرهای محروم جامعه را دربرمی‌گیرد و تا آنجا پیش می‌رود که پایه‌های ستم و غارت مغولان را سخت می‌لرزاند و می‌تکاند!

نمی‌دانم! شاید که رمان تگرگ تاتار، بیان غیرتمند و پرخاشجوی سنن حماسی و پهلوانی و نظریات شیعی و همچنین روایت اندوه‌زای مردمی است که با رنج نامحدود خود می‌خواهند از غبار ستم بگذرند و به یک دگرگونی بنیادی و انسانی برسند و در این تکوین و سگالش که چونان ماهی شناور بر آب، دیگر در بستر طبیعی خود نیستند، رمان انسجام می‌گیرد تا به غنای لازم برسد. و بسا تا این شخصیت‌ها به ادراک بنشینند و حس و حال بگیرند، به سال و ماه زیادی نیاز بود که البته درنهایت چنین هم شد و نوشتن رمان تگرگ تاتار،‌ بیش از هشت، نه سال طول کشید. اصولا رمان‌های تاریخی از جهت به فهم و ادراک رسیدن خود، نیاز به مطالعه و تحقیق و شناخت بیشتری دارند و از این رو برای شناخت جنبش سربداران، تحقیق اولیه‌ای لازم بود که انجام شد و سپس برای اشیا و لزومات زندگی آن دوران و نیز دیدن ابنیه‌و معماری و جایگاه‌های استقرار سربداران و نیز محیط جغرافیایی آن‌ها و حتی درخت و پرنده و گل و گیاه و تغذیه و کشت و کار آن‌ها، چقدر سفر کردم؛ و چقدر در جستجوی نیازهای اولیه رمان، بیتاب و بیقرار به هر جا رفتم و مشتاقانه از آن دیدن کردم! تا آنجا که محل زندگی‌ام را که ده سال پیش در تهران بود، به خاطر اینکه در حال و هوا و محیط جغرافیای سربداران قرار بگیرم، تغییر دادم و به خراسان آمدم. و این درست برخلاف عقیده‌ای بود که به شیوه آشنازدایی، مهاجرت را عاملی برای به بن‌بست کشیدن نگاه و دلتنگی به گذشته می‌دانند که نماینده برجسته آن را هنریک ایبسن می‌شناسند با نمایشنامه‌های بزرگ و جاودانه‌اش. و حال‌آنکه توانایی در درون واقعیت‌ها و زندگی واقعی نهفته است و به هنر و از آن جمله رمان، بازشناختی تازه و خودجوش و دگرگونه‌ای می‌بخشد که مثلا میخائیل شولوخوف می‌تواند از آن، دُن آرام را کشف کند و بنگارد و یا یاشار کمال را به شاهین آنا و ارزا برساند. باری، تگرگ تاتار برای درونی‌شدن خود که ویلیام فاکنر از آن با نام عرق‌ریزی روح یاد می‌کند، یک دوره معارفه و مکشوف حسی و عاطفی بسیار شدیدی داشت که باید مثل زیبای خفته‌ای از خواب گران سده‌ها بیدار می‌شد و می‌خرامید و آنگاه، خودش را می‌نگاشت. زبان هم در میانه این پیدایی تا به موضوع رمان نزدیک شود و خودش را منطبق بنماید، شروع‌های متعددی داشت که در رمان‌های گذشته من اصلا سابقه نداشت. یک زبان حماسی و غنایی که با دلی دردمندانه‌ می‌خروشد و با عشق و شیفتگی می‌شکوفد تا به روانی و رسایی برسد. زبانی که فراخور حال و مردمی باشد که گردآلود فقرند و به غاصبین مغول و تاتار می‌تازند. در پایان با تبعیت از هوارد فاست، نویسنده بزرگ و نامدار رمان تاریخی اسپارتاکوس که در صفحه تقدیمی کتابش، آن را رمانی در راه بهبود می‌داند، من نیز رمان تگرگ تاتار را چنین می‌انگارم و آن را به پیشگاه مردمانی تقدیم می‌دارم که با وارستگی و بی‌نیازی و بردباری خود، ابرهای اندوه زمانه را همیشه در دل خود گریسته‌اند.
با تواضع و حق‌شناسی: حسین خسروجردی- بهار1390- مشهد

5- کوشش پروانه

6- رمان یار که بزودی انشاالله روانه بازار خواهد شد

حسین خسروجردی در همراهی و همدلی با زلزله زدگان مردم آذربایجان

در همراهی و همدلی با زلزله زدگان مردم آذربایجان

در کف غصه دوران بار دیگر زمین لرزید و در جوار رود ارس ، زلزله خانه و کاشانه برخی از مردم غیور و مهربان آذربایجان را با خاک یکسان کرد

حادثه ای سخت ویرانگر و مهیب که بر تل آن ، اندوه مردمانی را رقم زده است که ما آنها رادر  تاریخ معاصر ,آ رشید و جان برکف و شورانگیز دیده ابم .مردمانی زحمت کش و مهربان که با داعیه ی  مشروطیت خواهی خدمت آنها بر مردم ایران کاملا روشن و مبرهن است و در این جراحت و ویرانی هفده هزارو هشتصد خانه است که ساکنان صدر جلال آذربایجان را به سوگواری و اندوه کشانده است که بی گمان این ، همدلی و غمگساری مردم ایران را پی خواهد داشت و همچون پروانه به دور بلاد آنها خواهد گرداند .می دانم وبرآنم که شما مردمی هستید که به قول شاعر سمرقندی :

اندر بلای سخت پدید آرند

فضل و بزرگمردی وسالاری

و چنین است که چشمه زلال چشمتان را می بوسم و بر بغض ودرد گران همه شما سوگوار خواهم بود وبر صاحب عزا که امروز کوراغلوی عیار و ستار یکه سوار  و شهریار غمخوار است تسلیت می گویم و آرزو دارم بار دیگر مردمان زرقان وهریس و اهر وعباس آباد و دغدعان و باجاباج و دهها و دهها روستای ویران وبی سر پناه دیگر آذربایجان همچون ایام گذشته سرپناه و سامان بگیرند و در زمزمه رودها و خرمی دره ها وصفای کوهستانی خوش نسیم خود ،ایمن و شادمان زیست کنند  که گفت :(شعری از حسین خسروجردی)

( نگاهت می کنم خاموش و خاموشی زبان دارد )

در آن سینه که نالان است و آهنگ فغان دارد

پریشان و غمنده ، رو بسوی خانه ویران خود داری

به چشمانت دریغ و حسرت واندوه صدها آسمان دارد

اگر در سفره ات اکنون بجز درد ملامت نیست

بسی روح تو مستغنی است و رتگ آرمان دارد

شقایق گر شکوفا شد زمهر تو توانا شد

نمی بینی که درقلبت بهاران آشیان دارد ؟

زمانه گر تو را آشفت و سقف خانه ات انداخت

بسا دوران که در خوی اش بساط داد مان دارد

بیا ای گلبن ویران که نیز این بگذرد خیزان

بیاید روزگار خوش که صدها بوستان دارد

با قلبی گشوده و آرزوی سامانی دوباره :حسین خسروجردی دهم شهریور 1391 - مشهد

معرفی گروه هنری ورشرنگ سربداران سبزوار

گروه هنری ورشرنگ سربداران سبزوار

یادش بخیر مهرماه سال 1386 بود که قرار بود در روز اول آبانماه آن سال مراسم بزرگداشت ابوالفضل بیهقی واعلام روز اول آبان ماه بنام ابوالفضل بیهقی در محل زادگاه این نویسنده یعنی روستای حارث آباد شهرستان سبزوار ودر محل بنای یادمان این نویسنده برگزار شود که به توصیه یکی از دوستان با هماهنگی که انجام شد و در نهایت با  لطف و مساعدت جناب آقای ذبیحی مدیریت محترم گروه ورشرنگ مقرر شد که در مراسم مذکور حضور داشته باشند والبته که  چه اجرای بیاد ماندنی در آن روز بود در حضور بیش از پانصد نفر از اساتید دانشگاهای سراسر کشور ودانشجویان و همچنین اهالی روستای حارث آباد یک خاطره شیرین والبته ماندگار ثبت شد

این هم وب سایت گروه ورشرنگ جهت علاقه مندان موسیقی

www.versherang.com

پیام مردم روستای دوست وبرادر روستای فسنقر به مسئولین شهرستان سبزوار

با سلام. ما عده ای از جوانان روستای فسنقر از بخش مرکزی هستیم.روستای ما مشکلات عدیده ای دارد اما به هرجا مراجعه کردیم کسی پاسخگو نیست مسئولین محترم شهرستان: در ده ما با وجود 400خانوار سکنه حمام وجود ندارد . اب لوله کشی ما شور است.( مشکلی که چهار روستای حارث آباد ، فسنقر ، برزو و حسین آباد با آن مواجه هستند ) و جوانان روستا اغلب بیکارند چون شغلی وجود ندارد اگر کسی پیدا شود و حرف ما را به گوش مسئولین سبزواری برساند یک عمر سپاسگزارش هستیم. 

اول آبانماه روز بزرگداشت ابوالفضل بیهقی گرامی باد

روز ابوالفضل بیهقی

اول آبانماه روز بزرگداشت ابوالفضل بیهقی گرامی باد

امروز اول آبان ماه در تقویم مناسبت های رسمی و فرهنگی به نام روز نکوداشت "ابوالفضل بیهقی" نویسنده معروف و نام آور قرن پنجم هجری و صاحب کتاب مستطاب تاریخ بیهقی نامگذاری شده است.

دکتر عبدالرضا مدرس زاده در وبلاگ خود

( http://drmodarreszadeh.blogfa.com/post-220.aspx )

در این خصوص به ذکر مطلبی پرداخته که نقل ان خالی از لطف نیست:

به عنوان معلمی که در این ده سال اخیر در مقاطع کارشناسی و کارشناسی ارشد ادبیات فارسی این کتاب را درس داده است و البته هنوز به ژرفای اندیشه و رفتار این مرد بزرگ ایرانی و آزاده پی نبرده است برای آگاهی بیشتر دوستان چند نکته را یادآور می شود.

۱- کتاب تاریخ بیهقی در حجم امروزی اش بخش بسیار اندکی از کتاب اصلی است که در طول روزگاران و حتی به دلایل سیاسی از میان رفته است و همین مقدار اندک نشان دهنده قدرت و ارزش های قلم نویسنده است.

۲- موضوع اصلی این کتاب شرح حوادث و اتفاقات ۱۰ سال حکومت مسعود پسر سلطان محمود غزنوی است که بر اثر نفوذ سیاسی و قدرت پنهانی که دارد با رفتاری که امروز به آن کودتا می گویند برادر خود امیر محمد را که شش ماهی پس ار پدر بر مسند قدرت بود برکنار و بازداشت کرد و به جای بر تخت نشست.

۳- مسعود غزنوی در ده سال حکومت خود با ارتکاب اشتباهات آشکار و جبران ناپذیر مانند بازداشت و کور کردن برادر و قلع و قمع مردان با جربه سیاست و کشور داری و سپردن امور به گروهی جاه طلب و کینه ور و بی تجربه و از همه مهمتر سرمست شدن از قدرت سیاسی و پناه جستن به عیش و نوش کار ملک و ملت را تباه و به قول بیهقی "ناخوب" کرد.به گونه ای که ترکان سلجوقی با کمتر مانعی وارد قلمروش شدند و مسعود با شکست سنگین خوردن در دندانقان مرو خود نیز کشته شد.

۴- شگفت این که در مرگ مسعود آن برادر کور شده(محمد) همچنان زنده است و پسرش به جای مسعود به حکومت می رسد که گردش شگفت انگیز قدرت در دست این و آن و به میدان آمدن کنار رفته ها را به ما نیز گوشزد می کند!

۵- از آنجا که برخی رفتار های سیاسی بازتاب یافته در کتاب بیهقی در همه این هزار سال پس از او به ویژه در این دهه های نزدیک به ما مصداق پیدا کرده است توصیه می کنیم اهل میز و ریاست و سیاست و کیاست بخش هایی از این کتاب را بخوانند تا ببیند قدرت چگونه در دست این و آن جابجا می شود.

اول آبان روز بیهقی را در حالی گرامی می داریم که در ایران ما او را به نام پارک سوار معروف در تهران می شناسند (و در شهر خودش نیز  تنها خیابانی به اسم اوست ) ! و نه نویسنده ای ارجمند و گرامی که حق بزرگی بر گردن زبان و ادبیات فارسی دارد. امیداورایم امسال مسئولین محترم فرهنگی کشور و مسئولین محترم اجرایی استان و شهرستان و دانشگا های شهرستان سبزوار یادشان نرود و مثل همیشه ابوالفضل بیهقی در غربت فراموشی نباشد انشاالله 

به امید آنکه این روز به طور رسمی به نام این نویسنده در تقویم کشور ثبت شود.

میراث معنوی و فرهنگی و مفاخر خود را پاس بداریم.

شعری از علی مظفر درباب حسنک وزیر

بر دار زمانه حسنک بسیار است

درود

اندیشه، گمان و حدس و شک بسیارست

بازیگـــــری چرخ و فلــــــــک بسیار است

بوالفضـــــــــل* دوباره از سر خط بنویس

بر دار زمانـــــــــــه، حسنک، بسیار است

 

از چشمه چشمان پریشان چه خبر؟

از مــــــردم کافر و مسلمان چه خبر؟

آب آمــــــــد و آبروی بابا را بـــــــــرد

از سفـره شرمنده بی نان چه خبر؟

 

دل بند کســـــــــی، بنده گرفتار دلم

احسنـــــــت به چشم مردم آزار دلم

با من تو چه کرده‌ای که تنها شده‌ام

حق یار تـــــــــــــو و خدا نگهدار دلم

* تاریخ بیهقی ابوالفضل بیهقی

 علی مظفر http://alimozafar.persianblog.ir/

بیوگرافی دکتر سیدمحمد علوی‌مقدم‌

دکتر سیدمحمد علوی‌مقدم‌

 

خلاصه : دکتر سیدمحمد علوی‌مقدم‌، در سال 1311 شمسی در شهر سبزوار بدنیا آمد ایشان دارای مدرک دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی گرایش بلاغت و نقد ادبی و عربی از دانشگاه تهران می باشد.دکتر علوی عضو هیئت علمی و استاد دانشگاه فردوسی مشهد بود که در مهرماه سال 1382 بازنشسته شدند . از ایشان بعنوان چهره ماندگار رشته ادبیات تجلیل به عمل آمد. او هم اکنون با توجه بر علاقه مندی به زادگاهش در سبزوار به دانشجویان سبزواری در مقطع کارشناسی ارشـد (( فوق لیسانــس )) دانشــگاه آزاد اسلامی و دانشــگاه تربیت معــلم فیــض می بخشد.

گروه : علوم انسانی
رشته : زبان و ادبیات فارسی
گرایش : بلاغت و نقد ادبی و عربی
والدین و انساب : سید محمد علوی مقدم در خانواده‌ سید محمدعلی‌ بن حاج میرزامحمد علوی ششتمدی، در سبزوار دیده‌ به‌ جهان‌ گشود. جدش حاج میرزامحمد، از ثقات و سادات باتقوای سبزوار بود و نام محمد رابمناسبت جدش بر او نهادند.
خاطرات کودکی : سیدمحمد علوی مقدم از دوران کودکی خود چنین می گوید: "به مدرسه می رفتم و درس می خواندم و تابستانها را به روستاهای سبزوار می رفتم."
اوضاع اجتماعی و شرایط زندگی : خانواده سیدمحمد علوی مقدم از طبقه نیمه مرفه بود.
تحصیلات رسمی و حرفه ای : سیدمحمد علوی‌مقدم تحصیلات‌ ابتدایی‌ خویش‌ را در شهر زادگاهش -سبزوار- در نزد معلم‌ فرزانه‌ مرحوم‌ حاج شیخ‌ حسن‌ داورزنی‌، در دبستان ملی دانش‌ و با رتبه شاگرد دومی در سطح شهرستان به‌ پایان‌ برد. از دیگر معلمان وی در آن زمان حاج عباسعلی آقابابایی و حاج غلامحسین صدقی و حسین صدقی بودند. همزمان‌ با تحصیلات‌ علوم‌ جدید، در حوزه‌ علمیه‌ سبزوار به‌ تحصیل‌ علوم‌ اسلامی‌ مشغول‌ شد و علوم‌ عربیت‌ و ادبیات‌ و معارف‌ اسلامی‌ را فرا گرفت‌.در سال 1336 در رشته‌ زبان و ادبیات‌ فارسی‌ در دانشسرای‌ عالی‌ تربیت معلم‌ تهران‌ قبول‌ شد و در سال‌ 1339 با فارغ‌التحصیل‌ شدن‌ از این‌ دانشسرا، سال‌ها در دبیرستان‌ «اسرار» به‌ تدریس‌ ادبیات‌ فارسی‌ پرداخت‌. ایشان در سال‌ 1340ش‌، یکی‌ از پنج‌ نفری‌ بود که‌ در رشته‌ دکتری‌ ادبیات‌ فارسی‌ دانشگاه‌ تهران‌ پذیرفته‌ شد و در سال 1349 فارغ التحصیل گردید.
خاطرات و وقایع تحصیل : سیدمحمد علوی مقدم از خاطرات حین تحصیل که با کار معلمی همراه بود خود چنین می گوید: "من تدریس خود را در روستای نامن- در 35 کیلومتری غرب سبزوار- آغاز کردم. روزهای پنجشنبه با دوچرخه به سبزوار می آمدم و در جاده هموار روستا به شهر که در جنوب راه شوسه تهران - مشهد بود و خلوت و کم رفت و آمد ،در حین دوچرخه سواری کتاب می خواندم. از خاطرات فراموش نشدنی دوران آموزگاری در روستای نامن ،فرصت خواندن کتاب در ان روستا بود که من بیشتر شبها بیدار بودم و چراغ نفتی را دوبار نفت می ریختم .پس از چند گاهی برای تدریس مرا از روستا به شهر آوردند و به تدریس در دبیرستان مشغول شدم."

سید محمد علوی مقدم از دوران تحصیل خود چنین می گوید: "در دوران تحصیل برخی از شبها را تا صبح بیدار بودم و با خوردن و نوشیدن قهوه می توانستم تا اذان صبح مطالعه کنم.در دوران تحصیل از دانشجویان ممتاز بودم."
فعالیتهای ضمن تحصیل : سیدمحمد علوی‌ مقدم‌ پس‌ از پایان‌ دوره‌ تحصیلات‌ علوم‌ قدیم‌ و جدید، در سال 1331 به شغل شریف معلمی روی آورد و اولین سال تدریس خود را در روستای نامن- در 35 کیلومتری غرب سبزوار- آغاز کرد و سپس به سبزوار منتقل شد و به تدریس در مدارس این شهر پرداخت.در سال 1336 در رشته‌ زبان و ادبیات‌ فارسی‌ در دانشسرای‌ عالی‌ تربیت‌ معلم‌ تهران‌ قبول‌ شد و در سال‌ 1339 با فارغ‌التحصیل‌ شدن‌ از این‌ دانشسرا، سال‌ها در دبیرستان‌ «اسرار» به‌ تدریس‌ ادبیات‌ فارسی‌ پرداخت‌.سیدمحمدعلوی مقدم همزمان با تحصیل خود در دوره دکتری در دانشگاه تهران ، از سال 1336 تا سال 1349 به سبزوار می آمد و در دبیرستان های این شهر تدریس می کرد و مدتی‌ ریاست‌ دبیرستان‌ «اسرار»- بزرگترین دبیرستان سبزوار در قبل از انقلاب اسلامی- را نیز برعهده‌ داشت‌.
استادان و مربیان : سیدمحمد علوی‌مقدم تحصیلات‌ ابتدایی‌ خویش‌ را در این‌ شهر در نزد معلم‌ فرزانه‌ مرحوم‌ حاج شیخ‌ حسن‌ داورزنی‌، در دبستان ملی دانش‌ و با رتبه شاگرد دومی در سطح شهرستان به‌ پایان‌ برد. از دیگر معلمان وی در آن زمان حاج عباسعلی آقابابایی و حاج غلامحسین صدقی و حسین صدقی بودند. همزمان‌ با تحصیلات‌ علوم‌ جدید، در حوزه‌ علمیه‌ سبزوار به‌ تحصیل‌ علوم‌ اسلامی‌ مشغول‌ شد و علوم‌ عربیت‌ و ادبیات‌ و معارف‌ اسلامی‌ را فرا گرفت‌. از جمله‌ استادان‌ ایشان‌ در آن‌ زمان، حاج شیخ محمدحسن شریعتمداری، آیت الله‌ حاج شیخ محمدتقی عندلیبی خواستار که در مسجد جامع سبزوار تدریس داشت، حاج شیخ ولی الله اسراری که در مدرسه فصیحیه درس می داد، حاج سیدفخرالدین افقهی که در مسجد پامنار جلسه درس برپا کرده بود، و حاج شیخ قربانعلی شریعتی مزینانی در حوزه و مرحوم‌ حاج‌ میرزا اسدالله‌ فاضلی‌ بود که‌ در مدرسه‌ فخریه‌ تدریس‌ می‌کردند. از دیگر اساتید و مربیان سیدمحمدعلوی مقدم می توان به غلامحسین صدیقی ،اقای حسین صدوقی (ابتدایی)،بهارمی عنایت الله ،حاج میرزا اسدالله فاضلی (متوسطه) ، دکتر بدیع الزمان فروزانفر و استاد جلال همایی (دکتری) اشاره کرد.
هم دوره ای ها و همکاران : دکتر هوشنگ امینی (همدوره ) ، دکتر فاضلی ،دکتر رکنی ،دکتر حمید زرین کوب ،دکتر اشرف زاده ،دکتر احمد کربلایی از همکاران سیدمحمد علوی مقدم می باشند.
همسر و فرزندان : سیدمحمد علوی مقدم متاهل و دارای همسر (خانه دار) و سه فرزند پسر (پسر ارشد دارای دکتری ساختمان ،پسر میانی فیزیولوژیست و پسر کوچکتر دارای دکتری ادبیات) و دو دختر ( دختر بزرگ دارای کارشناسی زبان انگلیسی و دیگر دختر دارای کارشناسی مامایی) می باشد. دکتر مهیار علوی مقدم فرزند این استاد گرانقدر است که هم اینک به عنوان استادیار و عضو هیأت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت معلم سبزوار به تدریس و تحقیق و تألیف مشغول است.او در همایش نکو داشت پدر خویش مقاله ای تحت عنوان «نظریه دریافت ،هرمنو تیک و تاویل متن » ارائه کرده است.
وقایع میانسالی : سیدمحمد علوی‌ مقدم‌ پس‌ از کسب‌ درجه‌ دکتری‌ در سال‌ 1349 از‌ دانشگاه‌ تهران، یه ‌ ادبیات‌ فارسی‌، به‌ دانشکده‌ ادبیات‌ و علوم‌ انسانی‌ مشهد رفت‌ و بیش از سی‌ و پنج‌ سال‌ است‌ که‌ با‌ سمت‌ دانشیاری و سپس استادی‌، در آن‌ دانشگاه فعالیت می کند‌ او همچنین در دانشکده علوم انسانی دانشگاه تربیت معلم سبزوار نیز به امر تدریس اشتغال دارد.
مشاغل و سمتهای مورد تصدی : - مربی دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد از سال 1349-1350 - استاد یار دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد از سال 1350-1363 - دانشیار دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد از سال 1363-1369 - استاد دانشکده ادبیات دانشگاه فردوسی مشهداز سال 1369 تا کنون - رئیس بزرگترین دبیرستان سبزوار به نام دبیرستان اسرار که 1100 دانش آموز داشت، بمدت 7 سال
فعالیتهای آموزشی : سیدمحمد علوی‌ مقدم‌ در سال‌های‌ 1355در دانشگاه های مصر و در سال‌ 1366در دانشگاه های اسلام‌آباد پاکستان‌ و همچنین از سال 1375 تا 1377به مدت‌ دو سال‌ در دانشگاه های سوریه‌ و حلب، زبان‌ و ادبیات‌ فارسی‌ تدریس‌ می کرده است. ‌
مراکزی که فرد از بانیان آن به شمار می آید : سیدمحمد علوی مقدم عضو هیئت موسس و هیئت مدیره موسسه خیریه سبزواریها می باشد.
سایر فعالیتها و برنامه های روزمره : سیدمحمد علوی مقدم در کنار تدریس و تحقیق به تالیف مقالات در زمینه رشته تخصصی خود می پردازد.
شاگردان : سیدمحمد علوی مقدم در این باره چنین می گوید:" اگر بگویم بیش از هزار دانشجو در دوره کارشناسی و 200 دانشجو در مقطع کارشناسی ارشد و 100 دانشجو در دوره های دکتری ادبیات به جامعه تحویل داده ام سخنی به گزاف نگفته ام."
آرا و گرایشهای خاص : سیدمحمد علوی مقدم درباره گرایش خود چنین می گوید: "به تفسیر قرآن مجید و علوم قرانی و بلاغت و تدریس زبان عربی علاقه خاصی دارم."
جوائز و نشانها : از سیدمحمد علوی مقدم در سال‌ 1380 در همایش نکوداشتی‌ برای‌ این استاد فرزانه، در دانشگاه‌ تربیت‌ معلم‌ سبزوار تقدیری به عمل امد. و به‌ همین‌ مناسبت‌، کتابی‌ با عنوان «کیمای سخن» (شامل مجموعه مقالات همایش) در 513 صفحه منتشر شد. همچنین استاد به پاس بیش از 45 سال خدمات علمی و فرهنگی و تدریس در مراکز آموزش عالی و ترجمه و تألیف و تصحیح آثار متعدد، در سال 1383 به عنوان یکی از «چهره های ماندگار» جمهوری اسلامی انتخاب شد و مورد تقدیر قرار گرفت. از دیگر جوایز سیدمحمد علوی مقدم می توان به استاد نمونه کشوری اش اشاره کرد.
چگونگی عرضه آثار : سیدمحمد علوی مقدم تاکنون، در بیش از 50 کنگره و همایش علمی داخلی و خارجی شرکت جُسته و و بالغ‌ بر 40 سخنرانی در محافل علمی و ادبی ارائه کرده است.او استاد راهنمای بالغ بر 80رساله دکتری و کارشناسی ارشد بوده است. همچنین‌ بیش‌ از‌ 110 مقاله‌ تحقیقی‌ به فارسی درباره‌ زبان‌ و ادبیات‌ فارسی‌ و اعجاز و بلاغت‌ قرآن‌ و... در نشریات‌ ایرانی‌، مانند: مجله دانشکده ادبیات مشهد، کیهان فرهنگی، کیهان اندیشه، مشکوۀ، حوزه، اندیشه حوزه، میقات، مجله وحدت اسلامی و نشریات پاکستان و تاجیکستان و چند مقاله‌ به‌ عربی‌ نیز در نشریات‌ کشورهای‌ عربی‌، از جمله سوریه، اردن، مغرب، و قاهره به‌ چاپ‌ رسانده‌ است‌. بیش از 14 مقاله بزبان عربی نوشته است .

آثار : 

1  الفروق‌ فی اللغه‌   
2  بررسی آیات حج در قرآن مجید   
3  برگزیده‌ اخلاق ناصری‌
4  بیست مقاله    
5  ترجمه «المطوّل»
6  ترجمه «معالم‌البیان»    
7  ترجمه‌ «الاشباح‌»    
8  ترجمه‌ «الاشباه‌ و نظایر فی القرآن الکریم»    
9  تصحیح‌ و تعلیق «المستخلص‌ فی‌ ترجمان‌ القرآن‌» 
10  تطوّر علوم بلاغت
11  جلوه‌ جمال‌ (نمونه‌ اعلای‌ بلاغت‌ قرآن‌)   
12  در قلمرو بلاغت‌
13  قانونگذاری در اسلام   
14  معانی و بیان

بیوگرافی مهدی سیدی فرّخد

مهدی سیدی فرّخد

سید مهدی سیدی فرُّخَد، متولد 1332 در روستای فرُّخَد ولایت طوس، دارای دیپلم ریاضی از شهر مشهد، و تحصیلات ناتمام دانشگاهی در رشته‏های فیزیک دانشگاه فردوسی مشهد و علم و صنعت تهران، محقّق آزاد در حوزة تاریخ، جغرافیای تاریخی، فرهنگ، و ادبیّات کلاسیک خراسان بزرگ، خصوصاً خراسان ایران و طوس و شهر مشهد، نویسنده حدود 50 مقاله و مؤلف و مصحّح بالغ بر بیست کتاب (از سال 1371 به بعد)، که عنوان آن دربارة شهر مشهد (عموماً با بودجه و مساعدت شهرداری و مرکز پژوهشهای شورای اسلامی شهر مشهد) است، به این شرح:

ولد: 1332 فرّخد روستایی در جوار پاژ
تحصیلات: فیزیک (دانشگاه مشهد)، مهندسی الکترونیک (علم و صنعت تهران).
سابقه فعالیت: عضو انجمن میراث فرهنگی توس، مدیر آرامگاه فردوسی، مدیر گروه تاریخ و جغرافیای تاریخی و مطالعات مشترک خراسان و آسیای مرکزی و مرکز خراسان‌شناسی، عضو شورای نامگذاری شهر مشهد، عضو انجمن میراث فرهنگی شهر مشهد، عضو هیأت مدیره فرهنگسرای فردوسی.

10 سال(از سال 59 تا 69)را فقط مطالعه می‌کند؛ بدون این‌که چیزی منتشر کند و از سال 69 شروع به انتشار مقاله و کتاب می‌کند که نتیجه‌اش حدود 18 کتاب، چه مشترک و چه تنها اعم از تألیف و تصحیح در حوزه‌ی خراسان است. تاریخ مشهد، سیمای تاریخ فرهنگ شهر مشهد، تصحیح نفوس ارض اقدس(آماری از مردم شهر مشهد در سال 1257 خورشیدی)، سراینده‌ی نظم کاخ بلند، نیمی ز ترکستان نیمی ز طرقانه،(زمانی که ترکمنستان و ازبکستان و آذربایجان از شوروی جدا شدند کسی این کشورها را نمی شناخت. این کتاب در معرفی این سه کشور است)، جغرافیای تاریخی ترکمنستان، جغرافیای تاریخی مرو(در معرفی مرو)، دیبای خسروانی(گزیده ی تاریخ بیهقی است که در مقطع کارشناسی ارشد برای دانشجویان ادبیات تدریس می شود)، چراغ برات خراسان و... از سال 76 تا 80 نیز در مرکز خراسان شناسی مدیریت گروه تاریخ و جغرافیای تاریخی و مطالعات مشترک ایران و آسیای مرکزی را بر عهده دارد.
کارنامه علمی:

نویسنده حدود 50 مقاله و مؤلف و مصحّح بالغ بر بیست کتاب (از سال 1371 به بعد)، که عنوان آن دربارة شهر مشهد (عموماً با بودجه و مساعدت شهرداری و مرکز پژوهشهای شورای اسلامی شهر مشهد) است، به این شرح:

1ـ تاریخ شهر مشهد، از آغاز تا مشروطیّت، تهران، جامی، 1378.

2ـ سیمای تاریخی ـ فرهنگی شهر مشهد، تهران، 1382، آوام با همکاری معاونت فرهنگی شهرداری مشهد.

3ـ نفوس ارض اقدس، یا مردم مشهد قدیم، تصحیح و شرح و مقدمه، 1382، مشهد، سگال (که آمارِ خانه به خانه‏ای است از ساکنین شهر مشهد در سال 6ـ1295 قمری ـ 1257 خورشیدی).

4ـ مشرق کم فروغ، بخش رضویه شهرستان مشهد، مشهد، آهنگ قلم، 1383 (با مساعدت شهرداری رضویه).

5ـ شجرة طیّبه در انساب سلسلة سادات علویّه رضوی، تصحیح و شرح و فهارس، مشهد، آهنگ قلم، 1384، با مساعدت دفتر موقوفات سادات رضوی.

6ـ گزیدة تاریخ و جغرافیای تاریخی شهر مشهد، از آغاز تا انقلاب اسلامی، مشهد، سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری مشهد، 1387.

7ـ مسجد و موقوفات گوهرشاد، کار گروهی، با سرپرستی سیدی، قم، نشر کومه، 1386، به سفارش «بنیاد پژوهش و توسعة فرهنگ وقف»، و مساعدت ادارة کلّ اوقاف و امور خیریة استان خراسان رضوی (کتاب سال در استان خراسان، سال 1387).

8ـ مشهد در آغاز قرن چهارده خورشیدی، مشهور به گزارش مکتب شاهپور (تألیف گروهی از دانشوران شهر مشهد، در سال 1313 خورشیدی)، تصحیح و شرح و فهارس توسط سیدی، مشهد، آهنگ قلم، 1386 (با مساعدت مرکز پژوهشهای شورای اسلامی شهر مشهد و قطب علمی فردوسی شناسی و ادبیات خراسان دانشگاه فردوسی مشهد)، (کتاب سال استان خراسان رضوی در سال 1387)، چاپ دوم، 1388.

9ـ مشهد، در جستجوی هویّت شهری، کار گروهی، با میدان داری سیدی، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی، 1384.

10ـ تصحیح و شرح تاریخ بیهقی، در سه ورژن، با همکاری دکتر محمدجعفر یاحقی، تهران، سخن، 1388 تا 1390.

مسئولیتها و مشاغل:

عضو انجمن میراث فرهنگی توس از سال 1372 به بعد/ مدیر آرامگاه فردوسی در سال 1374/ مدیر گروه «تاریخ و جغرافیای خراسان»، و «مطالعات مشترک خراسان و آسیای مرکزی» در «مرکز خراسان شناسی آستان قدس رضوی»، در سالهای 1376 تا 1380/ همکار میهمان در دانشکدة ادبیّات دانشگاه فردوسی مشهد، از سال 1343 تا 1390 (به عنوان مدرّس تاریخ بیهقی، و اسرارالتوحید، در کلاسهای آزاد روزهای دوشنبه هر هفته)/ عضو انجمن میراث فرهنگی شهرستان مشهد، از سال 1380 به بعد / عضو هیأت مدیرة فرهنگسرای فردوسی از سال 1384 تا الی حاضر (1390).

دیگر فعالیتهای و تألیفات:

تصحیح و شرح تاریخ بیهقی، با همکاری جناب آقای دکتر محمدجعفر یاحقی، طیّ سالهای 1384 تا 1388 (که در سال 1389 برگزیدة چهار جایزه: کتاب فصل (1388)، جشنوارة فارابی، کتاب سال (1388)، و جشنوارة استادان دانشگاه سبزوار در سال 1389 شد / عضو هیأت مدیرة فرهنگسرای فردوسی (NGO)  از سال 1384 تا کنون/ مجری طرح «شناسایی کوی و محلات و روستاهای مستحیل شهر مشهد»، به پیشنهاد «مرکز پژوهشهای شورای اسلامی شهر مشهد»، (که در اصل جغرافیای تاریخی شهر مشهد است).